Εντός του 2021 αυξήθηκε το μερίδιο των ασφαλιστικών επιχειρήσεων με έδρα σε άλλο κράτος-μέλος με ελεύθερη παροχή υπηρεσιών ή καθεστώς ελεύθερης εγκατάστασης και ανήλθε σε 18% (από 17% το 2020), καταγράφεται στην έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος για τον μήνα Μάιο, σε ό,τι αφορά στα στοιχεία για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις.
Σημειώνεται ότι τα οικονομικά μεγέθη που παρουσιάζονται στην έκθεση, αφορούν μόνο τις 34 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια ασφαλιστική αγορά και που υπόκεινται στην, κατά Φερεγγυότητα ΙΙ, εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Βασικά μεγέθη της Ασφαλιστικής αγοράς
Στις 31.12.2021 δραστηριοποιούνταν στην ελληνική αγορά ιδιωτικής ασφάλισης 36 ασφαλιστικές επιχειρήσεις, αριθμός μειωμένος κατά μία επιχείρηση σε σχέση με τις 31.12.2020 λόγω της συγχώνευσης των Generali Life Α.Ε.Α.Ζ. και Generali Hellas I Α.Α.Ε. (πρώην ΑΧΑ Α.Α.Ε.). Οι επιχειρήσεις αυτές κατηγοριοποιούνται βάσει της άδειας λειτουργίας και των ασφαλιστικών τους εργασιών ως εξής:
- 2 επιχειρήσεις ασφαλίσεων ζωής,
- 18 επιχειρήσεις ασφαλίσεων κατά ζημιών, και
- 1.687 επιχειρήσεις που ασκούν ταυτόχρονα δραστηριότητες ασφαλίσεων ζωής και ασφαλίσεων κατά ζημιών (συμπεριλαμβάνονται επιχειρήσεις του κλάδου ζωής που, εκ των ασφαλίσεων κατά ζημιών, ασκούν αποκλειστικά αυτές των κλάδων "Ατυχήματα" και "Ασθένειες").
Από τις ως άνω 36 ασφαλιστικές επιχειρήσεις, 34 λειτουργούν και εποπτεύονται σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία "Φερεγγυότητα II", που εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από 1.1.2016, ενώ 2 επιχειρήσεις εξαιρούνται, λόγω μεγέθους, από την εφαρμογή πλήθους απαιτήσεων που αφορούν και τους τρεις βασικούς πυλώνες της Φερεγγυότητας ΙΙ (Solvency II). Εκ των 34 ασφαλιστικών επιχειρήσεων που υπόκεινται στις διατάξεις της Φερεγγυότητας II, οι 12 ανήκουν σε ασφαλιστικούς ομίλους με έδρα στο εξωτερικό και 5 σε ασφαλιστικούς ομίλους με έδρα στην Ελλάδα. Επίσης, 4 ασφαλιστικές επιχειρήσεις με έδρα στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται σε άλλες χώρες της ΕΕ με καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών.
Επιπρόσθετα, δραστηριότητα στην Ελλάδα, με καθεστώς είτε ελεύθερης εγκατάστασης (υποκατάστημα) είτε ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, ασκούν και 253 ασφαλιστικές επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους σε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ, και οι οποίες εποπτεύονται, ως προς τη χρηματοοικονομική τους κατάσταση, από τις αρμόδιες εποπτικές αρχές των χωρών καταγωγής τους. Στα τέλη του 2020, η ετήσια παραγωγή των επιχειρήσεων αυτών ανερχόταν σε 987 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 19% του συνόλου της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς. Ειδικότερα, όσον αφορά την αγορά των ασφαλίσεων αστικής ευθύνης χερσαίων οχημάτων, εντός του 2021 αυξήθηκε το μερίδιο των ασφαλιστικών επιχειρήσεων με έδρα σε άλλο κράτος-μέλος με ελεύθερη παροχή υπηρεσιών ή καθεστώς ελεύθερης εγκατάστασης και ανήλθε σε 18% (από 17% το 2020).
Σημαντική συγκέντρωση
Σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ, η εγχώρια ασφαλιστική αγορά χαρακτηρίζεται από σημαντική συγκέντρωση, ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις που ασκούν εργασίες ασφαλίσεων ζωής και στις επιχειρήσεις που ασκούν ταυτοχρόνως ασφαλίσεις ζωής και κατά ζημιών, καθώς οι 5 μεγαλύτερες εξ αυτών κατέχουν το 81% της σχετικής αγοράς, σε όρους τεχνικών προβλέψεων, ενώ οι 5 μεγαλύτερες ασφαλιστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, σε όρους ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων, κατέχουν μερίδιο που ανέρχεται σε 52% της σχετικής αγοράς.
Η παραγωγή ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων στις ασφαλίσεις ζωής το 2021 ανήλθε σε 2,4 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 15% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Από το ανωτέρω ποσό, 1,0 δισ. ευρώ συνδέονται με επενδύσεις, ποσοστό 42% επί των συνολικών ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων δραστηριοτήτων ζωής, έναντι 31% το 2020, καταγράφοντας σημαντική αύξηση (56%). Παράλληλα, παρουσιάστηκε μείωση των ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων των ασφαλίσεων με συμμετοχή στα κέρδη κατά 8% και μείωση των άλλων ασφαλίσεων ζωής, με ποσοστό 8%.
Τα ασφάλιστρα των δραστηριοτήτων ασφαλίσεων κατά ζημιών ανήλθαν την ίδια περίοδο σε 2,1 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 4% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος. Από το ποσό αυτό, σημαντικότερα μερίδια αντιπροσωπεύουν οι ασφαλίσεις αστικής ευθύνης χερσαίων οχημάτων (34%), οι ασφαλίσεις πυρός (20%) και οι ασφαλίσεις νοσοκομειακών εξόδων (16%), με αντίστοιχες μεταβολές ασφαλίστρων έναντι του προηγούμενου έτους κατά -2%, +5% και +6%. Το 2021, οι επισυμβάσες αποζημιώσεις ανήλθαν σε 1,6 δισ. ευρώ για τις ασφαλίσεις ζωής και σε 0,7 δισ. ευρώ για τις ασφαλίσεις κατά ζημιών, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 18% και 9% αντίστοιχα.
Στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, ο δείκτης ζημιών της αγοράς στις 31.12.2021 ανήλθε στο 43% των αντίστοιχων δεδουλευμένων ασφαλίστρων της ίδιας περιόδου και ο δείκτης εξόδων (διαχείρισης και προμηθειών) στο 46%, έναντι 40% και 46% αντίστοιχα στις 31.12.2020.
Το σύνολο του ενεργητικού των εποπτευόμενων από την Τράπεζα της Ελλάδος ασφαλιστικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκε σε 20,5 δισ. ευρώ στις 31.12.2021, αυξημένο κατά 3% συγκριτικά με τις 31.12.2020. Από το σύνολο του ενεργητικού, 8,6 δισ. ευρώ (42%) ήταν τοποθετημένα σε κρατικά ομόλογα και 2,7 δισ. ευρώ (13%) σε εταιρικά ομόλογα. Όσον αφορά την πιστοληπτική διαβάθμιση αυτών, το 93% των κρατικών ομολόγων και αντίστοιχα το 83% των εταιρικών ομολόγων ήταν πιστοληπτικής διαβάθμισης BB- και πάνω. Επιπλέον, ποσό 3,7 δισ. ευρώ (18%) αφορούσε επενδύσεις για ασφαλίσεις των οποίων τον επενδυτικό κίνδυνο φέρουν οι ασφαλισμένοι.
Αντίστοιχα, οι συνολικές υποχρεώσεις των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ανήλθαν σε 16,4 δισ. ευρώ (από 16,1 δισ. ευρώ στις 31.12.2020), με το σύνολο των τεχνικών προβλέψεων να διαμορφώνονται σε 15 δισ. ευρώ (από 14,9 δισ. ευρώ στις 31.12.2020), εκ των οποίων 11,9 δισ. ευρώ αφορούσαν ασφαλίσεις ζωής και 3,1 δισ. ευρώ ασφαλίσεις κατά ζημιών. Από τις τεχνικές προβλέψεις ζωής, το 30% αφορά ασφαλίσεις ζωής που συνδέονται με επενδύσεις (έναντι 26% στις 31.12.2020).
Αυξημένα τα ίδια κεφάλαια
Τα ίδια κεφάλαια της ασφαλιστικής αγοράς ανήλθαν σε 4,1 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η συνολική Κεφαλαιακή Απαίτηση Φερεγγυότητας (Solvency Capital Requirement - SCR) ανήλθε σε 2,1 δισ. ευρώ, με συνολικά επιλέξιμα ίδια κεφάλαια 4 δισ. ευρώ. Όσον αφορά την ποιότητα των επιλέξιμων κεφαλαίων της ασφαλιστικής αγοράς, αυτά ταξινομούνται στην υψηλότερη κατηγορία ποιότητας (Κατηγορία 1) σε ποσοστό 93%. Παράλληλα, όλες οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις διαθέτουν δείκτη κάλυψης κεφαλαιακής απαίτησης φερεγγυότητας (SCR ratio) σε επίπεδα σημαντικά υψηλότερα του 100%.
Η Ελάχιστη Κεφαλαιακή Απαίτηση (Minimum Capital Requirement - MCR) στο σύνολο της ασφαλιστικής αγοράς διαμορφώθηκε σε 0,7 δισ. ευρώ, με τα αντίστοιχα συνολικά επιλέξιμα ίδια κεφάλαια να ανέρχονται σε 3,7 δισ. ευρώ.
Κίνδυνοι αγοράς
Στη χρήση 2021, ο κίνδυνος αγοράς, ο οποίος αφορά κυρίως τους κινδύνους μετοχών και πιστωτικών περιθωρίων, παρουσίασε μικρή αύξηση συγκριτικά με το 2020, ενώ ο ασφαλιστικός κίνδυνος, ο οποίος αφορά κυρίως τον κίνδυνο των ασφαλίσεων κατά ζημιών, παρουσίασε μικρή μείωση.
Από τη σύγκριση του 2021 με το 2020 παρατηρείται αύξηση εννέα ποσοστιαίων μονάδων για τον κίνδυνο αγοράς, μείωση των κινδύνων ασφαλίσεων ζωής και ασφαλίσεων κατά ζημιών κατά επτά και δύο ποσοστιαίων μονάδων αντίστοιχα, ενώ ο κίνδυνος ασφαλίσεων ασθενείας παρουσίασε οριακή αύξηση.
Για την τριετία 2019-2021 παρατηρείται αξιοσημείωτη αύξηση του κινδύνου αγοράς, ενώ μικρή μείωση υπάρχει στους κινδύνους ασφαλίσεων κατά ζημιών και αθέτησης αντισυμβαλλομένου. Ο λειτουργικός κίνδυνος και ο κίνδυνος ασθένειας παρουσιάζουν μικρότερες διαφοροποιήσεις στην εν λόγω τριετία σε αντίθεση με τον κίνδυνο ασφαλίσεων ζωής που παρουσιάζει αισθητή μείωση. Επιπλέον, δεν παρατηρείται ουσιαστική μεταβολή στο όφελος διαφοροποίησης των σχετιζόμενων κινδύνων.