Αυξημένοι θα είναι οι μισθοί που θα καταβληθούν τον Οκτώβριο στους ξενοδοχοϋπαλλήλους, κάτι που προκαλεί μεν ευφορία σε χιλιάδες εργαζόμενους, αλλά και ανησυχία για το αν η αύξηση του κόστους οδηγήσει τους εργοδότες να προχωρήσουν σε απολύσεις. Η κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας που υπογράφηκε τον Μάρτιο μεταξύ της Πανελλήνιας Ένωσης Ξενοδόχων και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργατών Επισιτισμού και Υπαλλήλων Τουριστικών Επαγγελμάτων προέβλεπε αυξήσεις στους μισθούς, με αναδρομική ισχύ από 1/1/2018. Όμως, μέχρι τώρα αν ένα ξενοδοχείο δεν ανήκε στην οικεία Ένωση Ξενοδόχων, ή αν οι εργαζόμενοί του δεν ανήκαν σε σωματείο, δεν υπήρχε υποχρέωση εφαρμογής της κλαδικής σύμβασης. Πλέον, μετά τη δημοσίευση του ΦΕΚ 4419 στις 4 Οκτωβρίου, η κλαδική σύμβαση καθίσταται υποχρεωτική για όλους τους ξενοδόχους και άμεσα εφαρμόσιμη. Για το θέμα, που έχει προκαλέσει αναβρασμό στις τάξεις των ξενοδόχων, συγκαλεί έκτακτη γενική συνέλευση η Ένωση Ξενοδόχων στις 22 Οκτωβρίου 2018.
Προειδοποιούν για απολύσεις
Οι ξενοδόχοι υπολογίζουν ότι το λειτουργικό κόστος (μισθός και ασφαλιστικές εισφορές) μπορεί να αυξηθεί έως και 30% με 40%. «Από τη μία μέρα στην άλλη αυξάνεται το κόστος μας υπέρογκα, χωρίς να το έχουμε προϋπολογίσει και χωρίς καμία μεταβατική περίοδο» τονίζει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης Ανδρέας Μανδρίνος, που κάνει λόγο για βίαιη προσαρμογή. «Οι επιχειρήσεις δεν δουλεύουν για να έχουν ζημίες, πρέπει να είναι βιώσιμες» λέει σημειώνοντας ότι στη Θεσσαλονίκη έχουν μικρό περιθώριο κέρδους, το οποίο θα εξανεμιστεί αν το κόστος εργασίας αυξηθεί κατά πολύ. «Μοιραία θα αναγκαστούμε να μειώσουμε το προσωπικό, κάτι που θα έχει επίπτωση και στην ποιότητα του τουριστικού προϊόντος» προβλέπει. «Εμείς επισημάναμε στο υπουργείο τους κινδύνους από την άμεση επέκταση της κλαδικής σύμβασης στο σύνολο των ξενοδοχείων, που θα οδηγεί ενδεχομένως κάποια μικρά ξενοδοχεία να προχωρήσουν σε απολύσεις. Ζητήσαμε να εφαρμοστεί από 1/1/2019, ώστε τουλάχιστον να υπάρχει ένα διάστημα προσαρμογής» αναφέρει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) Γρηγόρης Τάσιος, υπενθυμίζοντας κι αυτός με τη σειρά του ότι τα ξενοδοχεία επιβαρύνονται με πολλαπλάσιο ΦΠΑ σε σχέση με τους ανταγωνιστές, φόρο διαμονής και φουσκωμένο ΕΝΦΙΑ λόγω του συμπληρωματικού φόρου. «Θα δούμε πώς θα κινηθεί η σεζόν το 2019 και αναλόγως θα διαπραγματευτούμε για τη συλλογική σύμβαση του 2020» προσθέτει.
Πώς η αύξηση 1,5% οδηγεί στο + 40%
Η κλαδική σύμβαση που υπογράφηκε τον Μάρτιο προβλέπει αύξηση 1,5%. Πώς φτάνουμε στο 40%, που ισχυρίζονται οι ξενοδόχοι ότι επιβαρύνονται; Την περίοδο των μνημονίων οι επιχειρήσεις δεν ήταν υποχρεωμένες να πληρώνουν με βάση την κλαδική σύμβαση, εφόσον οι εργαζόμενοί τους δεν ήταν μέλη σωματείου. Με εξαίρεση λίγους ξενοδόχους που ακολουθούσαν την κλαδική, οι περισσότεροι πλήρωναν με βάση την (κατά κανόνα χαμηλότερη) επιχειρησιακή σύμβαση ή την εθνική γενική συλλογική σύμβαση. Ήταν δε κοινό μυστικό ότι πολλοί ξενοδόχοι απέλυαν εργαζόμενους που ήταν σε συνδικάτα (γιατί αυτοί καλύπτονταν από την κλαδική), για να προσλάβουν νέους, που δεν ήταν (ή τους υποχρέωναν να μην είναι) συνδικαλισμένοι. Στα περισσότερα ξενοδοχεία υπήρχαν εργαζόμενοι πολλών ταχυτήτων: άλλοι έπαιρναν τον υποκατώτατο, άλλοι τον κατώτατο και όσοι ανήκαν σε συνδικάτα ό,τι είχε συμφωνηθεί στην κλαδική.
Σε όσα ξενοδοχεία τηρούσαν πλήρως τις κλαδικές συμβάσεις, η αύξηση θα περιοριστεί στο 1,5%. Όσα όμως ακολουθούσαν την εθνική γενική συλλογική σύμβαση, θα πρέπει να αυξήσουν τον κατώτατο μισθό των 580 ευρώ μεικτά (ή 511 ευρώ μεικτά για όσους ήταν κάτω των 25 ετών) σε 851 ευρώ μεικτά (+40%), ενώ σε όσα είχαν επιχειρησιακές συμβάσεις, η αύξηση περιορίζεται στο 15% - 20%. Βέβαια, εξακολουθεί να είναι σημαντική αύξηση του λειτουργικού κόστους, και μάλιστα με αιφνιδιαστικό τρόπο, ωστόσο με τον ίδιο τρόπο είχαν δει και οι εργαζόμενοι να μειώνεται ο μισθός τους 15%-30% εν μία νυκτί με τους σχετικούς μνημονιακούς νόμους του 2012 και του 2013.
Πώς φτάσαμε στην υπογραφή της κλαδικής
Η ισχύς της τελευταίας διετούς κλαδικής σύμβασης στον τουρισμό (που προέβλεπε αυξήσεις 1% +1%) έληγε το 2017, οπότε έπρεπε να υπογραφεί νέα. Οι εκπρόσωποι των εργοδοτών και των εργαζομένων δεν «τα βρήκαν» στη μεταξύ τους διαπραγμάτευση και προσέφυγαν στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας, με τη διαμεσολάβηση του οποίου κατέληξαν τον Μάρτιο σε αυξήσεις 1,5% για φέτος και το 2019, και παράλληλα διευθέτηση του χρόνου εργασίας, ώστε η εργασία την 6η και 7η μέρα της εβδομάδας να μην αμείβεται υπερωριακά. Αν η διαμεσολάβηση αποτύγχανε, θα άρχιζε η διαδικασία της διαιτησίας και η απόφαση του ΟΜΕΔ θα δέσμευε τα δύο μέρη.
Μετά την υπογραφή της κλαδικής, ζητήθηκε από την ΠΟΞ, που είναι δευτεροβάθμιο συνδικαλιστικό όργανο, να αποστείλει στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας στοιχεία για το μητρώο μελών της (δηλαδή τις ενώσεις ξενοδόχων), προκειμένου να διαπιστωθεί εάν απασχολούν το 51% των εργαζόμενων, ώστε να επεκταθεί στο σύνολο του κλάδου. Για αυτό εξάλλου ορισμένοι κατηγορούν την ΠΟΞ ότι δίνοντας τα στοιχεία συναίνεσε στην επεκτασιμότητα. Βέβαια η κατάθεση του μητρώου δεν έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα (για παράδειγμα η Ένωση Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης δεν έδωσε στοιχεία). Εξάλλου τα στοιχεία θα μπορούσαν να αντληθούν και μέσω του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ. Πώς συγκεντρώθηκε το απαιτούμενο 51%, για να μπορέσει η υπουργός Εργασίας να επεκτείνει τη συλλογική σύμβαση σε όλο τον κλάδο; Τον Αύγουστο οι εργαζόμενοι στα ξενοδοχεία της χώρας ήταν 153.000. Από αυτούς περίπου 55.000 εργάζονταν στην Κρήτη και τη Ρόδο, όπου ήταν σε ισχύ τοπικές κλαδικές συμβάσεις. Επειδή όμως αυτές κάλυπταν το 1/3 των εργαζομένων και όχι το 51%, δεν θα μπορούσε να επεκταθεί στο σύνολο του κλάδου. Η επέκταση αποφασίστηκε τον Σεπτέμβριο, όταν ο αριθμός των εργαζομένων ήταν 113.000 και άρα ήταν ευκολότερο να πιαστεί το 51%.
Χρονολόγιο
27 Μαρτίου
Υπογράφεται συλλογική σύμβαση μεταξύ ΠΟΞ και ΠΟΕΕ-ΥΤΕ, που προβλέπει αυξήσεις 1,5% + 1,5% για φέτος και το 2019.
14 Ιουνίου
Με εγκύκλιο καθορίζεται ότι κηρύσσεται ως γενικώς υποχρεωτική, για το σύνολο των εργαζομένων ενός κλάδου, συλλογική σύμβαση που θα υπογραφεί από εργοδοτική συνδικαλιστική οργάνωση και δεσμεύει εργοδότες, που απασχολούν τουλάχιστον το 51% των εργαζομένων του κλάδου.
21 Αυγούστου
Ολοκλήρωση του 3ου μνημονίου. Σύμφωνα με τη δέσμευση της κυβέρνησης, μετά το τέλος του προγράμματος επανέρχεται η επεκτασιμότητα των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας και η αρχή της ευνοϊκότερης για τον εργαζόμενο ρύθμισης.
6 Σεπτεμβρίου
Το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας αποφασίζει την επέκταση της κλαδικής σύμβαση των ξενοδοχοϋπαλλήλων.
4 Οκτωβρίου
Δημοσιεύεται το ΦΕΚ, που καθιστά άμεσα εφαρμόσιμες τις αυξήσεις των μισθών.
Οι εργαζόμενοι, το κρέας και οι ψήφοι
Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση προχώρησε στην επέκταση 7 κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, που καλύπτουν συνολικά περίπου 190.000 εργαζόμενους σε ναυτιλιακά πρακτορεία και ναυτιλιακές επιχειρήσεις, γραφεία ταξιδιών και τουρισμού, πρακτορικές επιχειρήσεις που είναι μέλη της Διεθνούς Ναυτικής Ένωσης, τραπεζοϋπαλλήλους και ξενοδοχοϋπαλλήλους. Το υπουργείο Εργασίας ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να προχωρήσει στην επέκταση και άλλων κλαδικών συμβάσεων που βρίσκονται σε ισχύ, εφόσον πληρούν τους όρους και ήδη διενεργεί τους σχετικούς ελέγχους μέσω του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ.
Οι ξενοδοχοϋπάλληλοι αποτελούν και τη μεγαλύτερη ομάδα ωφελούμενων, περίπου 150.000, η οποία μάλιστα θα πάρει αυξήσεις (ενώ σε άλλες περιπτώσεις η επεκτασιμότητα οδηγεί σε πάγωμα μισθών). Οι ξενοδόχοι με τους οποίους μίλησε η «ΜτΚ» θεωρούν ότι η απόφαση της κυβέρνησης να καταστήσει υποχρεωτική την επιβολή αυξήσεων έγινε για ψηφοθηρικούς λόγους, καθώς βρισκόμαστε σε μια άτυπη και παρατεταμένη προεκλογική περίοδο. «Όμως ενώ προσπάθησε να ευνοήσει τους εργαζόμενους, τους δημιουργεί επισφάλεια και ρίσκο να χάσουν τη δουλειά τους, αφού θα αναγκαστούμε να μειώσουμε το προσωπικό» λένε.
Προεκλογικό άρωμα αποπνέει και το βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα το Μαξίμου, την περασμένη Τετάρτη, για να διαφημίσει τις ενέργειες της κυβέρνησης στο θέμα των συλλογικών συμβάσεων. «Οι εργαζόμενοι δεν είμαστε ένα κομμάτι κρέας, να μας διαχειρίζονται όπως θέλουν. Να μας αφήνουν να βράζουμε στο ζουμί μας» είναι οι λεζάντες που συνοδεύουν πλάνα από μία μηχανή που βγάζει κιμά και μια κατσαρόλα με νερό που βράζει. Το μήνυμα είναι ότι από τη μία βρίσκονται οι εργαζόμενοι, από την άλλη όσοι τους συμπεριφέρθηκαν σαν κρέας- όχι μόνο οι εργοδότες, αλλά και οι προηγούμενες κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ που ψήφισαν αντεργατικούς νόμους. «Τα εργασιακά δικαιώματα σιγά και σταθερά αποκαθίστανται» συνεχίζει το σποτ, ενώ στο επόμενο πλάνο η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου αναφέρεται στην «κορυφαία δέσμευση που είχαμε αναλάβει απέναντι στη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία και τη μισθωτή εργασία». Το βίντεο κλείνει με τη φωνή του πρωθυπουργού να λέει τη φράση που έγινε πλέον σύνθημα: «ήταν δίκαιο και έγινε πράξη», καταδεικνύοντας τη σημασία που θέλει να δώσει το επόμενο διάστημα η κυβέρνηση στο ζήτημα των συλλογικών συμβάσεων.