Τον φόβο να μη γίνει η Χαλκιδική... Μύκονος ή Σαντορίνη, που τουριστικά γνώρισαν τις τελευταίες δεκαετίες την απόλυτη αποθέωση, ωστόσο η μαζική προσέλευση τουριστών από όλο τον κόσμο δημιούργησε μία σειρά προβλημάτων στον μόνιμο πληθυσμό και τους επαγγελματίες των νησιών αυτών με αιχμή τα ζητήματα της ασφάλειας, εκφράζουν κάτοικοι και επιχειρηματίες του τουριστικότερου νομού της Βόρειας Ελλάδας.
Τα περιστατικά με αρνητικό πρόσημο διαδέχονται το ένα το άλλο από την έναρξη της τουριστικής σεζόν στη Χαλκιδική, με τελευταίο αυτό του ακαριαίου θανάτου του μόλις 19 ετών Γιάννη από τη Βέροια που παραθέριζε με την οικογένειά του στο Πευκοχώρι και έχασε τη ζωή του όταν εκσφενδονίστηκε από παιχνίδι σε λούνα παρκ του πρώτου ποδιού που λειτουργούσε, χωρίς να διαθέτει την απαραίτητη άδεια και όπως εκ των υστέρων αποκαλύφθηκε χρησιμοποιούσε παλιά και κακοσυντηρημένα παιχνίδια, ενώ παρά την ενημέρωση της Αστυνομίας κατόπιν ελέγχου ότι ο χώρος δεν διαθέτει άδεια η δημοτική αρχή Κασσάνδρας, στην οποία υπάγεται το Πευκοχώρι δεν προχώρησε άμεσα στις κατά τον νόμο ενέργειες που έπρεπε να προβεί.
Είχε προηγηθεί ο θάνατος μίας κατασκηνώτριας μόλις 8 ετών στην πισίνα κατασκήνωσης στην Κρυοπηγή και το... πιστολίδι που «έπεσε» σε beach bar ιδιοκτησίας Βούλγαρου υπηκόου στη Χανιώτη, επίσης στον δήμο Κασσάνδρας στο πρώτο πόδι, με τις εικόνες από πανικόβλητους θαμώνες που τρέχουν να σωθούν κατά τη διάρκεια της άγριας συμπλοκής με τους πυροβολισμούς να φιλοξενούνται σε όλα τα εγχώρια ΜΜΕ αλλά και σε κανάλια εκτός συνόρων. Υπενθυμίζεται πως τα προβλήματα και τα αρνητικά περιστατικά της Χαλκιδικής είναι συνεχιζόμενα, αρκεί να αναφέρουμε τα πρόσφατα ζητήματα λειψυδρίας που ταλαιπώρησαν για πολλές ημέρες αρκετές περιοχές του νομού, κυρίως στους δήμους Κασσάνδρας και Νέας Προποντίδας ή το γεγονός ότι η Χαλκιδική στην εφαρμογή mycoast φιγουράρει σταθερά στην πρώτη θέση στον αριθμό καταγγελιών για παραβάσεις σε παραλίες.
Έχει φτάσει η Χαλκιδική στα όριά της και ο νομός αδυνατεί να εξυπηρετήσει τις αυξημένες ανάγκες που έχει δημιουργήσει η τουριστική της άνθηση ή πρόκειται απλώς για συμπτώσεις; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα το οποίο θέτουν εκπρόσωποι φορέων, επαγγελματίες και κάτοικοι της περιοχής καλώντας την πολιτεία να παρέμβει, να λάβει μέτρα και πρωτοβουλίες και να εκπονήσει συγκεκριμένο σχεδιασμό, ώστε η τουριστική ανάπτυξη να είναι ομαλή και όχι εις βάρος των επιχειρήσεων, των κατοίκων και των επισκεπτών οι οποίοι δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους πως η αρνητική δημοσιότητα για την οποία πρωταγωνιστεί φέτος η περιοχή θα πλήξει το τουριστικό της προϊόν. Εμφανίζει η περιοχή στοιχεία «υπερτουρισμού» και το έμψυχο δυναμικό της αλλά και οι υποδομές του νομού αδυνατούν να ανταποκριθούν στις συνεχώς αυξανόμενες ροές τουριστών;
Η «ΜτΚ» τους επόμενους μήνες, και αφού κλείσει ο κύκλος της φετινής τουριστικής σεζόν θα «ανοίξει» φάκελο και τη δημόσια συζήτηση για τις παραλείψεις και τις αστοχίες, όπως και τις προτάσεις των φορέων, των επαγγελματιών, των αυτοδιοικητικών της περιοχής με σκοπό να συμβάλλει στον σχεδιασμό της επόμενης ημέρας, καθώς σημασία έχει όχι μόνο να έρχονται τουρίστες αλλά και να φεύγουν ικανοποιημένοι προβάλλοντας στις χώρες τους τις ομορφιές, τον ήλιο, τη θάλασσα και το ελληνικό φιλότιμο.
Τα λένε, τα ξαναλένε, αλλά...
Τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου 2023, πριν ακριβώς έναν χρόνο, σε υπερπολυτελές ξενοδοχειακό συγκρότημα στη Νέα Ποτίδαια πραγματοποιήθηκε το 1ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Χαλκιδικής με ομιλητές από το επιχειρείν, την πολιτική, την αυτοδιοίκηση και την επιστημονική κοινότητα και θέματα συζήτησης μεταξύ άλλων την κλιματική κρίση, τον τουρισμό, την επιχειρηματικότητα, τις υποδομές, τα δίκτυα, την απασχόληση. Καλεσμένοι μεταξύ άλλων ήταν και οι εκπρόσωποι της πολιτείας. Έναν χρόνο μετά, όλα όσα ειπώθηκαν σε εκείνη τη διοργάνωση καταγράφηκαν απλώς ως συμπεράσματα και ήρθαν να προστεθούν στην κοινή εκτίμηση πως η Χαλκιδική αναπτύχθηκε άναρχα, χωρίς συγκεκριμένο προγραμματισμό.
«Γερασμένες» υποδομές, δίκτυα που έχουν φτάσει στα όριά τους και σε πολλές περιπτώσεις είναι κακοσυντηρημένα, άναρχη οικοδομική δραστηριότητα με τις νέες οικοδομές και τα νέα ξενοδοχεία με πισίνες να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια το ένα μετά το άλλο, υποστελέχωση υπηρεσιών σε δήμους, Αστυνομία, Πυροσβεστική, νοσοκομεία και κέντρα Υγείας, μειωμένα κονδύλια για έργα συνθέτουν την εικόνα στον νομό με τους περίπου 104.000 μόνιμους κατοίκους ο οποίος κάθε καλοκαίρι φιλοξενεί περισσότερους από ένα εκατομμύριο επισκέπτες. «Σε όποια περιοχή φιλοξενούνται περισσότεροι από τη δυνατότητα που υπάρχει, προκύπτουν προβλήματα» υποστηρίζει στη «ΜτΚ» επαγγελματίας που δραστηριοποιείται στον τομέα του τουρισμού στη Χαλκιδική εδώ και δεκαετίες.
Ασφάλεια και στελέχωση υπηρεσιών
Το μείζον ζήτημα για τη Χαλκιδική είναι η εμπέδωση του αισθήματος ασφάλειας κατοίκων και επισκεπτών, ειδικά μετά τα τελευταία περιστατικά που είδαν το φως της δημοσιότητας. Ένα πρώτο βήμα, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των φορέων, είναι η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας με την ενίσχυση των αστυνομικών τμημάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Αστυνομικό Τμήμα Κασσάνδρας, μίας περιοχής που σύμφωνα με εκτιμήσεις επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι περίπου 500.000 άτομα, υπηρετούν περί τους 50 αστυνομικούς, αριθμός που δύσκολα μπορεί να ανταποκριθεί στις πολλές ανάγκες του δήμου. Μάλιστα, η Ένωση Ξενοδόχων Χαλκιδικής, όπως υποστηρίζει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρός της Γρηγόρης Τάσιος έχει ζητήσει συνάντηση με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη προκειμένου να του θέσει μία σειρά ζητημάτων που έχουν προκύψει. Μεταξύ άλλων ο κ. Τάσιος αναφέρει πως είναι επιτακτική η επανασύσταση της Τουριστικής Αστυνομίας στον νομό, που καταργήθηκε το 2017 και η ενίσχυση των τμημάτων με προσωπικό. Ο κ. Τάσιος δεν κρύβει και τον προβληματισμό του για το γεγονός ότι η τουριστική κίνηση της επόμενης χρονιάς μπορεί να επηρεαστεί από τα τελευταία περιστατικά, καθώς όπως λέει αρκετοί tour operators επικοινώνησαν ρωτώντας τι συμβαίνει στη Χαλκιδική. «Δεν υπάρχει σχεδιασμός. Θα πρέπει πλέον και η πολιτεία να κάνει γνωστό πως βλέπει τη Χαλκιδική» λέει ο κ. Τάσιος.
Η Χαλκιδική σήμερα παραμένει ο νούμερο ένα προορισμός της χώρας σε οδικούς τουρίστες και η πρώτη τουριστική δύναμη στην Βόρεια Ελλάδα. Ωστόσο αυτός ο υπερπληθυσμός κατά την καλοκαιρινή σεζόν, η οποία εξαιτίας της κλιματικής κρίσης επεκτείνεται χρονικά δημιουργεί πολλά προβλήματα με τον κίνδυνο να υποτιμηθεί το τουριστικό προϊόν να ελλοχεύει.
Παράλληλα με την ανάγκη αντιμετώπισης της εγκληματικότητας, επαγγελματίες και κάτοικοι ζητούν ενίσχυση των υπηρεσιών. Είναι χαρακτηριστικό πως η πρώην Νομαρχία Χαλκιδικής απασχολούσε περί τους 200 υπαλλήλους, ενώ σήμερα σε επίπεδο περιφερειακής αυτοδιοίκησης απασχολούνται μόλις 65.
«Είναι απαραίτητο να υπάρξει ένας σχεδιασμός. Στην Ελλάδα έχουμε μεγάλη τουριστική ανάπτυξη αλλά αυτή η ανάπτυξη δεν είναι ισόρροπη» ισχυρίζεται ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Χαλκιδικής.
«Γεννιούνται» συνεχώς επιχειρήσεις
Παράλληλα, οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στη Χαλκιδική ζητούν ελέγχους ώστε οι επιχειρήσεις που δημιουργούνται να μην αναπτύσσονται σε βάρος της υγειούς επιχειρηματικότητας. Είναι ενδεικτικά τα στοιχεία του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής αναφορικά με το ισοζύγιο εγγραφών νέων μελών και διαγραφών από τα μητρώα του. Για το διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2024 οι εγγραφές νέων μελών (δηλαδή νέων επιχειρήσεων) ανήλθαν σε 852 ενώ το αντίστοιχο διάστημα για το 2023 ήταν 674. Την ίδια ώρα οι διαγραφές για το ίδιο διάστημα φέτος ήταν 272 ενώ ένα χρόνο πριν για το ίδιο διάστημα ήταν πολύ περισσότερες και πιο συγκεκριμένα 364.
Η... γάγγραινα με τα παράνομα καταλύματα
Την ίδια ώρα, το Επιμελητήριο Χαλκιδικής από τον περασμένο Απρίλιο κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τα παράνομα τουριστικά καταλύματα. Σε επιστολή προς τους υπουργούς Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Υγείας, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας αναφέρεται στο φαινόμενο των τελευταίων ετών κατά το οποίο Βαλκάνιοι, κυρίως Βούλγαροι, που αγοράζουν ακίνητα, τα μετατρέπουν σε καταλύματα έχοντας ωστόσο την έδρα των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων στη χώρα τους και οι τουρίστες «κλείνουν» εκεί τις διακοπές που κάνουν στην Χαλκιδική χωρίς να... καταγράφονται πουθενά και από οικονομικής πλευράς να μην αποδίδονται στο κράτος όσα ορίζει η νομοθεσία.
«Τεράστιος αριθμός ακινήτων εκποιούνται ή/και μισθώνονται σε πολίτες τρίτων χωρών ως ιδιωτικά και εν συνεχεία μετατρέπονται εν τοις πράγμασι παράνομα σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης (ενοικιαζόμενα διαμερίσματα, Airbnb). Η αθέμιτη αυτή πρακτική, η οποία διαρκώς αυξάνεται τόσο γεωγραφικά στον νομό Χαλκιδικής, όσο και ποσοτικά, αναφορικά με τον αριθμό των καταλυμάτων που δημιουργούνται έχουν δημιουργήσει καίριο πλήγμα στους επαγγελματίες ξενοδόχους και ιδιοκτήτες καταλυμάτων. Πέραν του πρόδηλου αθέμιτου ανταγωνισμού όσον αφορά τις τιμές ενοικίασης των παράνομων αυτών καταλυμάτων, δημιουργούνται μείζονος σημασίας προβλήματα παραβίασης της ισχύουσας Νομοθεσίας» αναφέρει στην επιστολή του ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Γιάννης Κουφίδης. Και συμπληρώνει: «Τεράστια ποσά φόρων εισοδήματος, επιτηδεύματος, προστιθέμενης αξίας και πάσης φύσεως τελών δεν καταβάλλονται, ως πραγματικά οφείλονται.
Τα καταλύματα αυτά ουδόλως είναι δυνατό να διαπιστωθεί κατά πόσο ανταποκρίνονται από πλευράς υποδομών στους ισχύοντες κανόνες περί φιλοξενίας τουριστών (υγειονομικές συνθήκες, κανόνες ασφαλείας, καταλληλότητα κτιρίων κ.ο.κ.). Ουδόλως είναι δυνατό να διαπιστωθεί με ποιο τρόπο εξυπηρετούνται οι δομές αυτές σε σχέση με το απαιτούμενο εργατικό δυναμικό (υπηρεσίες καθαρισμού, φύλαξης, συντήρησης, υποδοχής κ.ο.κ.). Τεράστιος αριθμός τουριστών εισέρχονται στη χώρα χωρίς να καταγραφούν σε κανένα πληροφοριακό σύστημα ξενοδοχείων, καταλυμάτων κ.ο.κ., με αποτέλεσμα να γεννάται ακόμη και ζήτημα εθνικής ασφάλειας» τονίζει ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής. Εκτιμάται, πως στο νομό Χαλκιδικής τα ακίνητα που προορίζονται για φιλοξενία ξεπερνούν τα 100.000.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.08.2024