Η Σύνοδος του Σαντιάγο -που τελικά μεταφέρθηκε λόγω της κοινωνικής αναταραχής από τη Χιλή στην Ισπανία και πιο συγκεκριμένα στη Μαδρίτη- ολοκληρώθηκε, τελικά, χθες Κυριακή. Χρειάστηκε να πάρει παράταση προκειμένου να καταλήξουν σε μια λύση και σε ένα κείμενο οι εκπρόσωποι των 187 χωρών και των οργανώσεων που συμμετείχαν σε αυτή σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οι περισσότεροι μιλούσαν σήμερα για μια αποτυχία της Συνόδου και για μια ατολμία της διεθνούς κοινότητας σχετικά με την απάντηση που οφείλει να δώσει στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Η σύνοδος κατέληξε σε ένα συμβιβασμό - compromise- και έδωσε ραντεβού του χρόνου προκειμένου να ξανασυνεδριάσει και τότε να δει πώς μπορεί να συνεχίσει.
Επειδή, όμως, η φύση και ο άνθρωπος ήδη ζει τα αποτελέσματα του “εγωισμού” του ανθρώπου σχετικά με τον τρόπο που συμπεριφέρεται στο σπίτι του κι επειδή αυτό που πρέπει να γίνεται στις περιπτώσεις αυτές είναι να ακούει κανείς τη φωνή των ειδικών, συνομιλήσαμε με τον Χρήστο Ζερεφό, τον ακαδημαϊκό και καθηγητή Φυσικής της Ατμόσφαιρας για να μας πει την άποψή του σχετικά με τα όσα συνέβησαν στη Μαδρίτη και στη Σύνοδο της COP25, όπως ονομάζεται.
Ο κ. Ζερεφός μίλησε για την αδυναμία των συμμετεχόντων να καταλήξουν σε μια λύση. Ανέφερε πως τρεις ήταν οι χώρες οι οποίες είχαν αντίθετη άποψη σχετικά με τη λήψη μέτρων και επεξήγησε πως η στάση τους αυτή οφειλόταν στην εντύπωση που έχουν, ότι δηλαδή η αλλαγή και η υιοθέτηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας θα σημαίνει απώλεια θέσεων εργασίας - κάτι στο οποίο η πλειονότητα των συμμετεχόντων αντιμετωπίζει με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Τόνισε πως η λύση είναι η στροφή του ανθρώπου στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από την οποία θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Ο κ. Ζερεφός ρωτήθηκε για το αν η κατάσταση είναι αναστρέψιμη και απάντησε: “Η κατάσταση ακόμη είναι αναστρέψιμη. Αλίμονο όταν φτάσει στο σημείο να είναι μη αναστρέψιμη. Τότε, το ακραίο θα πάψει να είναι ακραίο και θα είναι το σύνηθες”. Τι πρέπει δε να κάνει ο άνθρωπος; “Να γίνει τσιγκούνης με τους φυσικούς πόρους και να ακούει τους επιστήμονες”.
Πιο αναλυτικά ο κ. Ζερεφός είπε τα εξής:
Αναμένατε αυτήν την εξέλιξη στη Μαδρίτη;
“Όχι δεν το περίμενα”, απάντησε, διότι “μέχρι την Πέμπτη όλοι ήταν αισιόδοξοι ότι θα οδηγηθούμε σε αίσιο τέλος, αλλά δυστυχώς δεν κατέληγαν σε συμφωνία, παρατάθηκε η σύνοδος - κάτι που δεν συνηθίζεται - και κατέληξαν τελικά σε μια συμβιβαστική απόφαση η οποία όμως δεν δίνει προθεσμίες, δεν δίνει λεπτομέρειες σε σχέση με το πώς θα διαχειριστούν οικονομικά τα κράτη τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Είχαμε δηλαδή ουσιαστικά παραδοχή της ύπαρξης του προβλήματος άλλα όχι λύση;
Αυτό είναι το αδιαμφισβήτητο από όλες τις χώρες κι από εκείνες που είχαν επιφυλάξεις.
Τα τελευταία ωστόσο χρόνια έχουμε περισσότερα δείγματα του τι συμβαίνει στο περιβάλλον…
“Μα δεν το συζητάμε. Η ιστορία του περιβάλλοντος είναι γεγονός. Το θέμα είναι ότι θεωρούν πως το κόστος της εφαρμογής των αποφάσεων της Συμφωνίας των Παρισίων 2015 θα είναι πολύ μεγάλο και θα προκαλέσει ανεργία, πράγμα το οποίο οι υπόλοιποι, η πλειονότητα των χωρών, δεν μπορεί να δεχθεί. Πως όταν πάμε σε μια νέα περίοδο για τη γη στην οποία τα αυτοκίνητά μας θα είναι σιωπηλά, δεν θα κάνουν θόρυβο, δεν θα ρυπαίνουν, αυτή λοιπόν η νέα τεχνολογία που υπάρχει δεν θα δημιουργήσει νέες συνθήκες εργασίας. Γιατί πραγματικά, αν το σκεφτεί κανείς είναι σαν να αλλάζουμε νοοτροπία, να αλλάζουμε τον τρόπο με τον οποίο ζεσταινόμαστε, κινούμαστε, ψυχόμαστε. Όλα αυτά δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας κι αν σκεφτεί κανείς πως στην Ελλάδα, αν δεν κάνουμε τίποτα για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή το κόστος θα ξεπεράσει τα 700 δισεκατομμύρια ευρώ σωρευτικά μέχρι το τέλος του αιώνα. Καταλαβαίνει κανείς πως αν σε μια μικρή χώρα είναι τόσο μεγάλο το κόστος, το οποίο χτυπά κυρίως τον αγροτικό τομέα, τι θα συμβεί στις άλλες.
Πρέπει το ταχύτερο δυνατό να οδηγηθούμε σε μια εφαρμογή της συμφωνίας. Αυτό στο οποίο διαφώνησαν στη Μαδρίτη ήταν στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν και στη μέτρηση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακος που εκπέμπονται στον αέρα από τις δραστηριότητες του ανθρώπου.
Αυτοί που διαφώνησαν;
Αυτοί που διαφώνησαν ήταν οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Βραζιλία. Οι υπόλοιποι ήταν από θετικοί έως ουδέτεροι σχεδόν. Είχαμε μια γενική αποδοχή μέχρι την Πέμπτη. Από την Παρασκευή άλλαξαν τα πράγματα, οδηγηθήκαμε στη συμβιβαστική απόφαση των 187 χωρών σχετικά με το θέμα.
Είναι δυνατό να υπολογίζουν κόστη ενώ ο πλανήτης καταστρέφεται;
Ναι, γιατί αλλιώς δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει τις επιπτώσεις. Για παράδειγμα, για τις επιπτώσεις από τα ακραία καιρικά φαινόμενα οι ασφαλιστικές εταιρείες πληρώνουν την τελευταία δεκαετία εκατονταπλάσια χρήματα αποπληθωρισμένα συγκριτικά με τα προηγούμενα πενήντα χρόνια. Δηλαδή έχει αυξηθεί η ένταση και η συχνότητα της εμφάνισης των ακραίων καιρικών φαινομένων οπότε το κόστος αυτό δεν μπορεί να μην το χρησιμοποιήσει κανείς ως δείκτη. Διότι όταν αυξάνει το κόστος αυτό - από δέκα δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως έχουμε φτάσει τα 100… και θα πάμε στα 1.000 πολύ πιθανό - είναι μεγάλα τα κόστη και για τον λόγο αυτόν δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον υπολογισμό και για αυτόν τον λόγο άλλωστε τα τελευταία Νόμπελ Οικονομίας αποδόθηκαν με βάση τα οικονομικά στοιχεία και τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή έχει μπει πλέον στο στόχαστρο όλων των μεγάλων οργανισμών.
Τα κόστη αυτά για παράδειγμα είναι αυτά που καλούνται να πληρώσουν οι ασφαλιστικές όπως για τα πλημμυρισμένα σπίτια που πριν ήταν δέκα και πλέον είναι εκατό…
Αν όμως δεν κάνουμε κάτι, τότε δεν θα είναι μεγαλύτερο το κόστος που θα κληθούμε να πληρώσουμε;
Ναι, ασφαλώς. Στη χώρα μας είναι 700 δισεκατομμύρια, διπλάσια του εξωτερικού μας χρέους κι αν δεν κάνουμε κάτι θα αυξηθούν περισσότερο. Για τον λόγο αυτό και τα οικονομικά στοιχεία είναι τόσο σημαντικά στην περιπέτεια που έχουμε μπει και δεν χάνει κανείς τίποτα. Έχω μιλήσει με πολύ σοβαρούς οικονομολόγους, με επιστήμονες που βραβεύθηκαν με το νόμπελ λογοτεχνίας πριν τέσσερα χρόνια και υποστηρίζουν πως οι νέες τεχνολογίες και ο τρόπος με τον οποίο θερμαινόμαστε, ψυχόμαστε, κινούμαστε και δουλεύουμε τις βιομηχανίες δηλαδή η αλλαγή στις λεγόμενες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Αυτό ήταν το συμπέρασμα κι αυτό υποστήριξε και η πρόεδρος της Συνόδου. Για εμένα είναι ξεκάθαρα τα πράγματα και το όφελος της ανθρωπότητας από την αλλαγή πολύ μεγάλο.
Η κατάσταση αυτή όπως έχει εξελιχθεί είναι αναστρέψιμη;
Η κατάσταση ακόμη είναι αναστρέψιμη. Αλίμονο όταν η κατάσταση φτάσει στο σημείο να είναι μη αναστρέψιμη. Τότε, το ακραίο θα πάψει να είναι ακραίο και θα είναι το σύνηθες. Έχουμε λίγο χρόνο αλλά δεν πρέπει να τον χάσουμε! Γιατί με όλες αυτές τις αναβολές και όλους αυτούς τους δισταγμούς δεν νομίζω πως θα κερδίσουμε κάτι.
Εμείς μπορούμε να κάνουμε κάτι;
Νομίζω πως ο καθένας αφήνει το μικρό ή το μεγάλο αποτύπωμά του στο περιβάλλον και ιδιαίτερα στην κλιματική αλλαγή. Αν γίνουμε πιο τσιγκούνηδες στη χρήση των φυσικών πόρων, καλό θα είναι και για την τσέπη μας καθώς ακόμη και το νερό έχει ακριβύνει. Θα πρέπει να σκεφτούμε ότι δεν είμαστε μόνον εμείς, οι Έλληνες. Εμείς ζούμε σε μια περιοχή χαρισματική, μια χώρα στην οποία ο ήλιος είναι κυρίαρχος. Υπάρχουν όμως χώρες που δεν έχουν τόσο ήλιο, δεν έχουν νερό - ένας στους επτά ανθρώπους του πλανήτη δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό νερό - αν τα σκεφτεί κανείς παγκοσμίως τα πράγματα δεν πάνε καλά. Υπάρχει θέμα αλτρουισμού και κοινωνικής ανταπόκρισης σε όλα αυτά. Δυστυχώς η ηθική του περιβάλλοντος δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη ως επιστήμη και ο άνθρωπος είναι αυτός που κυριαρχεί. Φέτος, στη συμπλήρωση 50 ετών από τον θάνατο του Γκάντι, οι διοργανωτές της COP25 στο πανό που υπήρχε στις εργασίες τους έγραψαν το ρητό του Μαχάτμα Γκάντι “Η Γη μπορεί να τους θρέψει όλους, δεν μπορεί να τους ικανοποιήσει όλους”.
Το γεγονός ότι το κίνημα για τη δράση κατά της κλιματικής αλλαγής έχει ένα 16χρονο κορίτσι για αρχηγό του, πώς το κρίνετε;
Δεν μπορώ παρά να βλέπω με συμπάθεια τα νέα τα παιδιά που έχουν ως πρότυπο ένα νέο κοριτσάκι, το οποίο πολύ φοβάμαι ότι το βασανίζουν και στεναχωριέμαι για αυτό. Ωστόσο καλό κάνει διότι δείχνει τα παιδιά που είναι το μέλλον και θα υποστούν τις συνέπειες, και πολλοί έχουν πει ότι το περιβάλλον το έχουμε δανειστεί από τις επόμενες γενιές. Κάνει μια προσπάθεια η Γκρέτα Τούνμπεργκ και κανείς δεν μπορεί να πει πως η προσπάθειά της αυτή είναι σε λάθος κατεύθυνση. Πρέπει να αποδεχθούμε τι λέει η επιστήμη γιατί η επιστήμη στηρίζεται σε δεδομένα τα οποία αποδεικνύει.
Ο καθένας μας να κάνει ό,τι του αναλογεί;
Ναι, να είναι τσιγκούνης με τους πόρους της φύσης και να αποδεχθεί ότι επιστήμη σημαίνει γνωρίζω καλώς συνεπώς αυτοί που τα λένε, γνωρίζουν καλώς. Δεν είμαστε όλοι κλιματολόγοι. Το θέμα είναι πολύπλοκο. Αυτός που βραβεύθηκε με το Νόμπελ Φυσικής έδωσε μια συνέντευξη στο βρετανικό πρακτορείο ειδήσεων κι είπε πως “το θέμα είναι τόσο πολύπλοκο που δεν μπορώ να σας πω”. Θυμίζω αυτό που είπε ο Πυθαγόρας και ο Ιπποκράτης: “Κάλλιον το προλαμβάνει του θεραπεύειν” και λέω πως καλύτερα να κάνουμε την προσπάθεια διότι αλλιώς δεν μαζεύεται”, δήλωσε καταλήγοντας ο κ. Ζερεφός ο οποίος μίλησε στην εκπομπή "Ξυπνάμε Μαζί Ξεκινάμε Μαζί" της ΔΙΟΝ Τηλεόρασης.