Ο καθηγητής Παθολογίας του ΑΠΘ και Διευθυντής της Α’ Προπαιδευτικής Κλινικής του «ΑΧΕΠΑ» Χρήστος Σαββόπουλος, μιλάει στη «ΜτΚ» για την προσοχή που θα πρέπει να δείξουν οι μαθητές στους κανόνες υγιεινής, αλλά και τις νέες συνήθειες που πρέπει να υιοθετήσουν οι γονείς με την επιστροφή των παιδιών τους στο σχολείο.
Τι πρέπει να προσέξουν οι μαθητές κατά την επιστροφή τους στο σχολείο και ποιες είναι εκείνες οι οδηγίες που θα πρέπει να δώσουν οι γονείς στα παιδιά τους;
Θα πρέπει να γίνει μία υπενθύμιση σε όσα ήδη γνωρίζουν τα παιδιά και τα έχουμε πει πολλές φορές, αλλά ειδικά φέτος και αυτή την περίοδο, θα πρέπει να δείξουν μεγάλη προσοχή σε ορισμένες συνήθειες τους. Θα πρέπει να μιλήσουν οι γονείς στα παιδιά μικρής ηλικίας κυρίως και να εξηγήσουν πως δεν πρέπει να μοιράζονται για το επόμενο διάστημα αντικείμενα, δηλαδή το μολύβι, το στυλό κ.λπ., ειδικά στις μικρές τάξεις που έχουν τη συνήθεια να βάζουν αντικείμενα στο στόμα τους, όπως το μολύβι, δεν πρέπει να το κάνουν. Επιπλέον, τα παιδιά έχουν την καλή συνήθεια να μοιράζονται πολλές φορές το φαγητό τους, για παράδειγμα να τρώνε από το ίδιο σακουλάκι πατατάκια, αυτό είναι κάτι που πρέπει στην παρούσα φάση να αποφευχθεί. Επιπλέον, θα πρέπει να ξέρουν πώς να αντικαταστήσουν τη μάσκα τους, ότι δεν πρέπει να την ανταλλάξουν με άλλα παιδάκια και πως θα πρέπει να έχουν καθαρά χέρια και να μην πιάνουν συχνά το πρόσωπό τους. Μας φαίνονται απλά, αλλά είναι συνήθειες που έχουν όχι μόνο τα μικρά παιδιά, αλλά και οι μεγαλύτεροι. Στα παιδιά πρέπει να εξηγήσουμε και να επαναλάβουμε περισσότερες φορές τις νέες συνήθειες που πρέπει να υιοθετήσουν.
Στους μαθητές μεγαλύτερων τάξεων, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε επίσης να μην ανταλλάζουν αντικείμενα και κυρίως το κινητό τους τηλέφωνο που πολλές φορές έχουν τη συνήθεια να κάνουν. Επίσης, οι αποστάσεις είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να προσέξουν όπως και όλοι οι κανόνες που γνωρίζουμε μέχρι τώρα, δηλαδή σωστή εφαρμογή και χρήση της μάσκας και καλή καθαριότητα των χεριών.
Οι εκπαιδευτικοί πού θα πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους;
Εστιάζοντας στα ζητήματα της σχολικής κοινότητας, η μετάλλαξη «Όμικρον» είναι άκρως μεταδοτική και είναι βασικό να τηρηθεί η απόσταση των δύο μέτρων. Θα πρέπει να γίνεται αερισμός στις αίθουσες, να ανοίγουν τα παράθυρα στα διαλείμματα, όσο τουλάχιστον το επιτρέπει ο καιρός και να εκκενώνονται οι αίθουσες από τους μαθητές οι οποίοι θα πρέπει να αποφεύγουν τη συσσώρευση στα διαλείμματα, όχι πολλά παιδιά μαζεμένα σε ένα σημείο, όπως γίνεται και στην εστίαση, όχι περισσότερο από έξι μαθητές μαζί, χρησιμοποιώντας πάντα μάσκα προστασίας. Όλα τα παιδιά πρέπει να έχουν το ατομικό αντισηπτικό τους, αλλά να υπάρχει και στην αίθουσα του μαθήματος. Στο διάλειμμα να πλένουν τα χέρια τους μαθητές και εκπαιδευτικοί και γενικότερα σωστή τήρηση των μέτρων που γνωρίζουμε και που μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή την πολύ μεγάλη μεταδοτικότητα που φέρεται να έχει αυτή η μετάλλαξη, ώστε να μπορέσουν να προστατευτούν.
Η προσοχή των γονέων που θα πρέπει να στραφεί στην προετοιμασία, αλλά και στην επιστροφή των παιδιών τους από το σχολείο;
Όταν το παιδί επιστρέφει από το σχολείο πάντα πρέπει να φοράει τη μάσκα του όπου και θα τη βγάλει έχοντας πλύνει τα χέρια του. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνεται σωστά το self test τις ημέρες που προβλέπεται και αυτό επαφίεται καθαρά στην ευσυνειδησία των γονέων. Πράγματι να κάνουν τα self test, όπως ορίζει το πρωτόκολλο και να δηλώνουν το πραγματικό αποτέλεσμα, χωρίς να υπονοώ κάτι, απλώς είναι πολύ βασικό καθώς είναι στη δική τους δικαιοδοσία και δεν ελέγχεται από πουθενά αλλού.
Έχει γίνει μεγάλη συζήτηση για το άνοιγμα των σχολείων, με συναδέλφους σας να δηλώνουν ότι θα πρέπει να εξεταστούν ακόμα και τα επιδημιολογικά δεδομένα της Κυριακής και μετά να ανακοινωθεί η απόφαση.
Είναι απόλυτα εύλογη αυτή η ανησυχία, εγώ πιστεύω και συμφωνώ και συμφωνούμε όλοι, ότι πρόθεση όλων είναι να ανοίξουν τα σχολεία και αυτό να γίνει με ασφάλεια. Είναι δύσκολη απόφαση αν το δούμε ολιστικά το ζήτημα, αλλά θεωρώ ότι πρέπει να υπάρχει μία απόφαση, η οποία όμως ενδεχομένως αν τα στοιχεία αλλάξουν θα πρέπει να επανεκτιμηθεί έστω και ένα 24ωρο πριν από το άνοιγμα των σχολείων, έχοντας βέβαια τη βούληση να παραμείνουν τα σχολεία ανοιχτά, όπως και τα πανεπιστήμια, διότι δεν το ζήτημα δεν μόνο πολιτικό, αλλά κυρίως κοινωνικό, αλλά όταν αυτό να γίνει με ασφάλεια.
Το άνοιγμα των σχολείων θα αλλάξει τα επιδημιολογικά δεδομένα;
Αυτό είναι ένα πιθανό σενάριο και το έχουμε ακούσει όλοι τις τελευταίες ημέρες. Πολλοί συνάδελφοί μου και στην Επιτροπή, έχουν εκφράσει την άποψη με βάση τα μοντέλα που προβλέπουν να υπάρχει αυτή η κορύφωση σε 15 μέρες, ότι ενδεχομένως να χρειαστεί να κλείσουν και να πάμε πάλι σε διαδικτυακή εκπαίδευση. Άρα, είναι ένα πιθανό σενάριο θα έλεγα το οποίο αν δεν αξιολογηθούν τώρα αυτοί οι δείκτες, θα αξιολογηθούν με το άνοιγμα των σχολείων και την όλη κίνηση και τον συγχρωτισμό που θα υπάρξει, ενδεχομένως να αυξήσει τα νούμερα.
Η σημασία της ψυχολογίας και οι σωστές συμβουλές
Η παιδοψυχολόγος Κατερίνα Σταματίκα, δίνει τις δικές της συμβουλές για τον τρόπο που μιλάμε στους μικρούς και μεγάλους μαθητές για την επιστροφή τους στο σχολείο που θα πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή, εξηγώντας όπως τονίζει απλά στα παιδιά την πραγματικότητα και διατηρώντας πάντα το αίσθημα της ασφάλειας.
Ποιος είναι ο καλύτερος και πιο ενδεδειγμένος τρόπος να μιλήσουν οι γονείς στα παιδιά για την επιστροφή τους στο σχολείο, μέσα σε αυτό το κλίμα ανασφάλειας και φόβου που έχει δημιουργηθεί εξαιτίας της αύξησης των κρουσμάτων;
Στο τυπικό κομμάτι, θα πρέπει να βοηθήσουμε τα παιδιά να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στην κανονικότητα γίνεται. Να μιλήσουμε για το πόσο ωραία περάσαμε στις διακοπές μας και τώρα ξεκινάμε μια νέα αρχή. Προετοιμάζουμε τα παιδιά με το να φτιάξουμε μαζί την τσάντα τους, να κάνουν μία μικρή επανάληψη, να σκεφτούν τα ρούχα που θα φορέσουν τις πρώτες ημέρες, το κολατσιό που θα θέλανε να έχουν μαζί τους, έτσι ώστε να τους βοηθήσουμε σιγά σιγά να μπουν στο κλίμα ότι επιστρέφουν στο σχολείο. Επίσης, θα πρέπει να ρυθμίσουμε το ζήτημα του ύπνου που σίγουρα έχει αλλάξει τις ημέρες των διακοπών. Να βοηθήσουμε να μπουν σε ένα πρόγραμμα καθημερινότητας, που περιλαμβάνει και την αλλαγή στο φαγητό, των διαδικασιών, έτσι ώστε να επιστρέψουν όσο το δυνατόν πιο ομαλά γίνεται. Ως προς το γενικότερο κλίμα και τη νέα διαδικασία που θα ακολουθήσουν όπως τα περισσότερα τεστ και τη μεγαλύτερη προσοχή που πρέπει να δείξουν, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι τα παιδιά ξέρουν, αντιλαμβάνονται και γνωρίζουν τα δεδομένα, ωστόσο οι γονείς θα πρέπει να ενημερώσουν τα παιδιά για την κατάσταση, να μιλήσουν με απλό τρόπο, με αλήθεια, χωρίς να κρύβουν πράγματα ή να λένε ψέματα σε ερωτήσεις που θα δεχθούν, στο επίπεδο και στο βαθμό που μπορεί το κάθε παιδί να τα κατανοήσει.
Τι συμβουλές δίνουμε στα μικρά παιδιά ως προς τη χρήση της μάσκας;
Η μικρή μας πείρα πάνω στο ζήτημα από την τελευταία περίοδο μας έχει δείξει ότι τα μικρά παιδιά ανταποκρίνονται καλύτερα από τα μεγάλα. Δηλαδή, μαθητές του νηπιαγωγείου και των πρώτων τάξεων του δημοτικού ακολουθούν με μεγαλύτερη συνέπεια τα μέτρα που αφορούν τη χρήση μάσκας, το σακουλάκι που θα την τοποθετήσουν για να την αλλάξουν. Τα μεγάλα παιδιά του γυμνασίου και του λυκείου δεν ακολουθούν τους κανόνες τόσο ομαλά, γιατί μπαίνει η αντίδραση στους κανόνες και η αντίληψη ότι έχουν δική τους ενημέρωση, μπορούν να διαβάζουν και να ενημερώνονται, ενώ παράλληλα θα λέγαμε πως «μεταφέρουν» και τις αντιδράσεις των γονέων τους και αντίστοιχα τις εκδηλώνουν στις συμπεριφορές τους. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να τρομοκρατήσουμε τα παιδιά, αλλά να τα υπενθυμίσουμε ορισμένα πράγματα και να τους πούμε ότι τα έχουμε καταφέρει καλά μέχρι στιγμής και έτσι θα συνεχίσουμε. Αυτό που ζούμε θα τελειώσει, αλλά πρέπει να προσέχουμε για εμάς, για τα αδέρφια μας, για τη δασκάλα μας, τον παππού και τη γιαγιά, δηλαδή να καταλάβουν ότι είμαστε κρίκος μιας μεγάλης αλυσίδας. Το αίσθημα ασφάλειας που τους δημιουργούμε είναι πολύ σημαντικό και δεν πρέπει να το ξεχνάμε.
Τεστ, καραντίνα και οι νέοι κανόνες
Τι ισχύει με τα self test και της αναστολής μαθημάτων σε περίπτωση κρούσματος;
Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, τα τεστ αυξάνονται σε περίπτωση κρούσματος στην τάξη, χωρίς ωστόσο να αλλάξει ο αριθμός των μαθητών που πρέπει να νοσήσουν για να προχωρήσει το σχολείο σε αναστολή μαθημάτων. Το self test πραγματοποιείται έως και 24 ώρες πριν από την προσέλευση στο σχολείο, κάθε Τρίτη και Παρασκευή και είναι υποχρεωτικός για όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες, εμβολιασμένους και μη καθώς και τους εκπαιδευτικούς. Σε περίπτωση εντοπισμού θετικού κρούσματος, όλοι οι μη εμβολιασμένοι μαθητές θα κάνουν δωρεάν τεστ, κάθε μέρα, για 5 ημέρες. Συγκεκριμένα, θα κάνουν δύο rapid και ένα self test σε διάστημα 5 ημερών, επιπλέον των δύο σταθερών self test την εβδομάδα, άρα 5 τεστ σε 5 ημέρες. Οι εμβολιασμένοι μαθητές θα κάνουν ένα self tests, επιπλέον των δύο εβδομαδιαίων self test, δηλαδή συνολικά τρία self test δωρεάν την εβδομάδα. Αν ένας μαθητής ή εκπαιδευτικός διαγνωστεί θετικός στον COVID-19, τότε θα μπαίνει σε απομόνωση για 5 ημέρες τουλάχιστον. Η απομόνωση θα διακόπτεται μετά από 5 ημέρες εφόσον δεν υπάρχουν συμπτώματα, ή τα συμπτώματα υποχωρούν, και έχει αρνητικό self test.
Σε περίπτωση στενής επαφής μαθητή ή εκπαιδευτικού με κρούσμα, ποια διαδικασία ακολουθείται;
Οι εμβολιασμένοι εκπαιδευτικοί, με την ενισχυτική δόση, πηγαίνουν κανονικά στο σχολείο και διενεργούν rapid test ή μοριακό έλεγχο την 5η ημέρα μετά την έκθεση, ενώ θα πρέπει να φορούν μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας ή διπλή μάσκα για 10 ημέρες από την έκθεση. Οι εκπαιδευτικοί, χωρίς ενισχυτική δόση ή ανεμβολίαστοι, παραμένουν σε απομόνωση για 5 ημέρες, και διενεργούν εργαστηριακό έλεγχο την 5η ημέρα μετά την έκθεση. Μετά την 5η ημέρα, οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας ή διπλή μάσκα για τουλάχιστον άλλες 5 ημέρες. Αν πρόκειται για εμβολιασμένους μαθητές, τότε προσέρχονται στο σχολείο κανονικά και κάνουν τρία self test 7. Αν πρόκειται για μη εμβολιασμένους μαθητές, τότε παραμένουν σε απομόνωση για 5 ημέρες, και διενεργούν self test την 5η ημέρα μετά την έκθεση.
Σε περίπτωση που ο εκπαιδευτικός νοσήσει τα μαθήματα γίνονται κανονικά;
Δεν προβλέπεται αντικατάστασή του, με το υπουργείο Παιδείας να μην έχει προχωρήσει σε οδηγία για αλλαγή αφήνοντας κενό προς το παρόν το ενδεχόμενο αυτό. Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς κύκλους, ήδη ένας μικρός αριθμός εκπαιδευτικών νοσεί, εκφράζοντας την ανησυχία τους για την κατάσταση που θα επικρατήσει μετά τις πρώτες ημέρες μαθημάτων.
*Δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση "Μακεδονία της Κυριακής" στις 9 Ιανουρίου 2022