Μόνο τον προηγούμενο μήνα, τον Μάιο, μετρήσαμε πέντε αυτοκτονίες στη Θεσσαλονίκη, ενώ από την αρχή του χρόνου σχεδόν κάθε μήνα καταγράφονται πτώσεις ανθρώπων από μπαλκόνια «που έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο εγκληματικής ενέργειας », σύμφωνα με την αστυνομία.
Στις αρχές του μήνα, 3 Μαΐου, ένας 33χρονος έπεσε από μπαλκόνι τετάρτου ορόφου πολυκατοικίας στην οδό Γεωργίου Θεοχάρη και κατέληξε μέσα σε λίγες ώρες στο «ΑΧΕΠΑ».
Την Πέμπτη 16 Μαΐου μία γυναίκα βρέθηκε στο κενό από μπαλκόνι τετάρτου ορόφου στην οδό Αλεξάνδρου Φλέμινγκ.
Λίγες ημέρες αργότερα, στις 27 του μήνα, άντρας βρίσκει τραγικό θάνατο πέφτοντας από μπαλκόνι διαμερίσματος πέμπτου ορόφου στην Στρατηγού Μακρυγιάννη, ενώ στις 29 Μαΐου, μία 26χρονη έπεσε από το μπαλκόνι του σπιτιού της στην Κοσμά Αιτωλού και εντοπίστηκε μέσα σε λίμνη αίματος μόνο με τα εσώρουχα.
Κοινό σημείο όλων των προαναφερόμενων γεγονότων: η πτώση από το μπαλκόνι, η οποία σύμφωνα με τους ειδικούς που μιλούν στη «ΜτΚ» αποδίδεται σε παρορμητική απόφαση.
Το τελευταίο περιστατικό που συγκλόνισε τη Θεσσαλονίκη είναι ο θάνατος γυμναστή. Η μέθοδος που επέλεξε (απαγχονισμός), η αποστολή email προς 24 παραλήπτες (όπου εξηγεί τους λόγους που αποφάσισε την αυτοχειρία) και η ανάρτησή (που καταγγέλλει σύντροφό του για εξαπάτηση) δείχνει μία μελετημένη πράξη.
«Η μέθοδος που χρησιμοποιηθεί κάποιος για να αυτοκτονήσει είναι ανάλογη με τα μέσα που διαθέτει. Βλέπουμε πολλές πτώσεις από το μπαλκόνι, γιατί είναι το πιο πρόσφορο μέσο για τους περισσότερους που ζουν σε πόλεις. Ενώ, σε αγροτικές περιοχές καταγράφονται αυτοκτονίες και με την κατανάλωση φυτοφαρμάκων, διότι αποτελεί πρόσφορο μέσο γι’ αυτούς» δηλώνει στη «ΜτΚ» ο Βασίλης Μποζίκας, καθηγητής Ψυχιατρικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Στις αγροτικές περιοχές είναι πιο σύνηθες -συγκριτικά με την πόλη- να καταγράφονται αυτοκτονίες με τη χρήση καραμπίνας, όπως λέει ο ιατροδικαστής Δημήτρης Γαλεντέρης. «Στα χωριά ίσως είναι πιο εύκολο να βρουν μία καραμπίνα . Όσο για τις πόλεις, συχνότερα οι γυναίκες αποφασίζουν να αυτοκτονήσουν με πτώση από μπαλκόνι. Όπως διαπιστώνουμε, οι αυτοκτονίες αντρών είναι συνήθως με απαγχονισμό που υποδηλώνει οικονομικές αιτίες» αναφέρει ο κ. Γαλεντέρης και συμπληρώνει: «Σπανιότερα βλέπουμε αυτοκτονίες με αυτοτραυματισμό στις φλέβες. Περισσότερο αυτός είναι ένας κινηματογραφικός τρόπος που δεν είναι απολύτως πραγματικός. Πρόκειται για έναν αργό θάνατο που μπορεί να αποτραπεί άμεσα. Όσο για τη λήψη φαρμάκων, επίσης είναι ένα σπάνιο μέσο που περισσότερο χρησιμοποιούν γυναίκες».
Γιατί αυξήθηκαν οι αυτοκτονίες
Tα επίσημα στοιχεία από την αστυνομία για τον αριθμό των αυτοκτονιών δεν είναι ακριβή, καθώς αν και στις περισσότερες περιπτώσεις αποκλείουν γρήγορα το ενδεχόμενο εγκληματικής ενέργειας, ο φάκελος μπορεί να μείνει ανοικτός μέχρι να αποκλειστεί με πλήρη βεβαιότητα και το ενδεχόμενο ατυχήματος. «Πολύ εύκολα καταλαβαίνουμε αν ένα άτομο έχει αυτοκτονήσει ή είναι θύμα εγκληματικής ενέργειας. Στη δεύτερη περίπτωση, θα υπάρχουν κακώσεις, σημάδια πνιγμονής και τραύματα που δεν ερμηνεύονται με αυτοκτονία. Πάντα υπάρχει δυσκολία όμως να διαπιστωθεί ιατροδικαστικά εάν πρόκειται για κάποιο ατύχημα» σημειώνει ο ιατροδικαστής Δημήτρης Γαλεντέρης, τονίζοντας πως «βλέπουμε τους τελευταίους μήνες αύξηση των αυτοκτονιών. Ήταν ραγδαία κυρίως στο lockdown και στη μετέπειτα εποχή λόγω της απομόνωσης και της οικονομικής δυσχέρειας».
«Υπάρχει πίεση, ψυχολογική και οικονομική. Ο κορονοϊός έντεινε την απομάκρυνση των ανθρώπων και ο φόβος της αρρώστιας επηρέασε την επικοινωνία. Υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν βαθιά μέσα τους ότι έχασαν την αξιοπρέπειά τους λόγω των συνθηκών και δυστυχώς δεν υπάρχει υποστηρικτικό περιβάλλον πλέον σε παρέες που μπορούν να μιλήσουν ανοικτά για τα προβλήματά τους. Ντρέπονται και φοβούνται την κατακραυγή» αναφέρει για τους λόγους αύξησης των αυτοκτονιών ο ψυχολόγος - ψυχοθαραπευτής Γιώργος Βαφειάδης.
Μάλιστα, ο κ. Βαφειάδης στέκεται σε ψυχολογικά προβλήματα που μπορεί να καλύπτονται με τον πλούτο. «Χρειάζεται δουλειά με τον εαυτό μας και όχι να καλύπτουμε τα προβλήματα. Πολλοί θέλουν περισσότερα χρήματα χωρίς να γνωρίζουν τον λόγο, με μόνο αποτέλεσμα να αγχώνονται και να προκαλείται μεγαλύτερη πίεση. Ο εγκλεισμός τα πυροδότησε όλα αυτά και οδήγησε σε ένα σφίξιμο ψυχικό και σε μη διέξοδο πραγματική και όχι συναισθηματική» σημειώνει ο ψυχολόγος.
«Δεν μπορούμε να τις αποδώσουμε όλες στον κορονοϊό και στο lockdown. Κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή. Οι αυτοκτονίες εντάσσονται σε μία ψυχοπαθολογική συμπεριφορά και σε ψυχιατρικές διαταραχές, με συνηθέστερη την κατάληψη. Οι σκέψεις για αυτοκτονία συμπεριλαμβάνονται στα συμπτώματα της κατάθλιψης, όπως η ανηδονία και η απελπισία. Σαφώς, υπάρχουν και άλλες διαταραχές που οδηγούν σε αυτοκτονίες όπως η σχιζοφρένια, η διπολική διαταραχή κ.ά.» σημειώνει ο Βασίλης Μποζίκας. «Όλες οι απόπειρες αυτοκτονίας έχουν έναν πόνο μέσα τους. Ανάλογα με το μέγεθος της απελπισίας, αποφασίζουν τις κινήσεις που θα κάνουν για να πετύχει η αυτοκτονία τους» συμπληρώνει.
Δεν ξέρουν που να τα πουν
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι περισσότεροι που φτάνουν στην αυτοκτονία είτε δεν αποδέχονται, είτε δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι έχουν κατάθλιψη και αυτοκτονικό ιδεασμό. Αυτό τους οδηγεί σε εσωστρέφεια, καθώς και οι υπόλοιποι δεν μπορούν να βρουν τον τρόπο να «ακούσουν» τις σιωπηλές κραυγές τους.
«Πολλοί έχουν την αίσθηση ότι η κατάθλιψη δεν είναι αρρώστια αλλά αδυναμία και αποφεύγουν να απευθυνθούν σε ειδικούς. Θεωρούν ότι θα στιγματιστούν από τους υπόλοιπους και από τον εαυτό τους. Γι’ αυτό δεν μιλούν πουθενά και απλά ελπίζουν ότι θα δράσει ένας εξωτερικός παράγοντας και τα πράγματα θα πάνε καλύτερα» αναφέρει ο κ. Μποζίκας.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν βοηθάει να ακούσουμε ουσιαστικά τον συνάνθρωπό μας, τονίζει ο κ. Βαφειάδης. «Βιάζονται όλοι να τρέξουν στη ζωή και μιλούν μόνο για υποχρεώσεις, χωρίς να ακούνε τους άλλους. Δίνουν συμβουλές, αλλά ένας που πάσχει από κατάθλιψη δεν χρειάζεται συμβουλές αλλά κάποιον να τον ακούσει και να δεχθεί τα προβλήματα του» σημειώνει.
«Είναι πολλοί που δεν αντέχουν και τον ευτελισμό που διακρίνουν οι ίδιοι μέσα τους. Γι’ αυτό μπορεί να προχωρήσουν σε παρορμητικές αποφάσεις. Ο αυτοκτονικός ιδεασμός μπορεί να αρχίσει από μελαγχολία, από στόχους που δεν πετύχαμε και αποτυχίες που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε. Αυτά έχουν αντίκτυπο στην αξιοπρέπεια μας και σκεφτόμαστε το γνωστό ‘τι θα πει ο κόσμος’, που οδηγεί σε πιο βαθιές σκέψεις» αναφέρει επίσης ο ψυχολόγος - ψυχοθεραπευτής για τις αυτοχειρίες.
Για τους ανήλικους τα πράγματα είναι ακόμα πιο επικίνδυνα, καθώς όπως λέει ο κ. Μποζίκας, μεγεθύνουν τα πάντα στο μυαλό τους. «Απελπίζονται πιο εύκολα και όλα παίρνουν μεγάλες διαστάσεις γι’ αυτούς. Ακόμα και οι επιδόσεις στο σχολείο μπορεί να τους προκαλέσουν κατάθλιψη» σημειώνει ο καθηγητής ψυχιατρικής του ΑΠΘ, τονίζοντας πως πρέπει να αποκτήσουμε κοινοτικές υπηρεσίες στήριξης ανθρώπων για να απευθύνονται άμεσα. «Όταν κάποιος αισθάνεται κάτι από όλα αυτά που προαναφέραμε, πρέπει να απευθύνει αμέσως σε ειδικούς» επισημαίνει.
Τι σημαίνει ο κάθε τρόπος αυτοκτονίας
Πολλά στοιχεία για τον χαρακτήρα αλλά και τους λόγους που αυτοκτόνησε μπορούν να αποτυπωθούν από το μέσο που χρησιμοποίησε ένας αυτόχειρας. Όπως εξηγεί ο ψυχοθεραπευτής Γιώργος Βαφειάδης «η πτώση από μπαλκόνι συνήθως είναι μία απόφαση στιγμής, χωρίς δεύτερες σκέψεις. Ένας που αυτοκτονεί με αυτό τον τρόπο νιώθει πως δεν έχει καμία ελπίδα και θεωρεί λύτρωση τον θάνατό του. Θέλει να πετύχει η αυτοκτονία του».
Για τον απαγχονισμό αναφέρει πως «ο αυτόχειρας με αυτόν τον τρόπο νιώθει ότι τιμωρεί τον εαυτό του. Πρόκειται για μέθοδο που χρειάζεται προετοιμασία και συνήθως την χρησιμοποιούν όσοι έχουν κατάθλιψη».
«Όσοι κόβουν τις φλέβες τους, εκφράζουν συναίσθημα θυμού και εκδίκησης. Αποφασίζουν αντί να κάνουν κακό σε άλλο άτομο, να εκδικηθούν τον εαυτό τους. Θέλουν να νιώσουν ότι καταστρέφονται, γι’ αυτό θέλουν να χάνουν αίμα. Συνήθως το κάνουν άνθρωποι με χαμηλή αυτοπεποίθηση που αποφεύγουν τις αντιπαραθέσεις» σημειώνει ο κ. Βαφειάδης.
Οι περισσότερες απόπειρες που γίνονται συνήθως με κατάποση χαπιών αποτελούν προειδοποίηση. «Αυτές οι απόπειρες δεν πετυχαίνουν. Περισσότερο θέλουν να δείξουν το σημείο που μπορούν να φτάσουν. Αυτοί οι άνθρωποι κραυγάζουν για προσοχή και θέλουν βοήθεια για να ισορροπήσουν» σχολιάζει ο ψυχολόγος.
Συγκλονίζει η μητέρα του 19χρονου που βούτηξε στο κενό
Στις αρχές Φλεβάρη ένας 19χρονος αποφάσισε να πέσει στο κενό από μπαλκόνι πολυκατοικίας στη Θεσσαλονίκη. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ και παρά τις προσπάθειες των γιατρών κατέληξε μετά από λίγες ώρες. Τέσσερις μήνες μετά η μητέρα του μιλάει στη «ΜτΚ» για το τραγικό γεγονός και τον αβάσταχτο πόνο που βιώνει η οικογένεια. «Ήταν στο σπίτι του πατέρα του και εκείνη την νύχτα ήταν μόνος του. Έπεσε από το μπαλκόνι και τον μετέφεραν αμέσως στο νοσοκομείο, αλλά 2-3 ώρες αργότερα υπέκυψε στα τραύματα του» λέει η μητέρα που αντιμετωπίζει ένα νέο Γολγοθά, καθώς ο 15χρονος γιος της δεν μπορεί να ξεπεράσει τον θάνατο του αδελφού του. «Το παιδί πιεζόταν πολύ, από την εφηβεία είχε προβλήματα. Πρέπει να έπασχε από κατάθλιψη. Οι συμπεριφορές που είχε και ο τρόπος που εκτονωνόταν, έδειχναν ότι κάτι δεν πάει καλά» λέει η μητέρα.
Σύμφωνα με την ίδια, δεν μπόρεσαν να καταλάβουν ότι μέσα από τις περίεργες συμπεριφορές ζητούσε βοήθεια. «Δεν ήξερε τον τρόπο να μας ανοιχτεί. Δεν ήξερε και αυτός τι έχει τελικά. Εκ των υστέρων, αν δω πίσω τώρα, καταλαβαίνω ότι ζητούσε βοήθεια. Την στιγμή που είχε εκτόνωση νεύρων, ίσως τότε να ήταν που ζητούσε βοήθεια. Δυστυχώς κανείς μας δεν τον κατάλαβε».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 05.06.2022