Το 2026, οπότε και συμπληρώνονται 100 χρόνια από την πρώτη Διεθνή Έκθεση, η διοίκηση της ΔΕΘ-HELEXPO φιλοδοξεί να έχει δρομολογήσει τις εξελίξεις για την κατασκευή του νέου εκθεσιακού κέντρου, σηματοδοτώντας και ένα νέο ορόσημο για τον θεσμό.
Είναι γεγονός ότι η σημερινή εικόνα του χώρου της έκθεσης δεν συνάδει με το προφίλ που προσπαθεί εδώ και χρόνια να χτίσει η ΔΕΘ, ως ένας πραγματικά διεθνής και εξωστρεφής εκθεσιακός φορέας, που αποτελεί σημείο αναφοράς για τις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Πεπαλαιωμένες εγκαταστάσεις, με εμφανή τα σημάδια από τη φθορά του χρόνου, δημιουργούν μια εικόνα σχεδόν θλιβερή στην καρδιά του κέντρου της πόλης.
Την πρώτη δεκαετία του 2000 έγιναν εξαντλητικές συζητήσεις ετών για το πού πρέπει να μεταφερθεί η Έκθεση, ανατολικά ή δυτικά, με τους δημάρχους των υποψηφίων περιοχών να «ξιφουλκούν» για να κερδίσουν την μετεγκατάσταση στην περιοχή τους. Κι αφού μετά από πολυετείς συζητήσεις οι φορείς της πόλης κατέληξαν στην πρόταση μετεγκατάστασης στη Σίνδο, το δαπανηρό αυτό σχέδιο αίφνης μπήκε στο συρτάρι όταν η χώρα βυθίστηκε σε κρίση. Στα μέσα του 2013 μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της ΔΕΘ (Advice - BCS - Kantor) προέκρινε ως μόνη βιώσιμη λύση, αντί της μετεγκατάστασης στη Σίνδο την παραμονή της ΔΕΘ στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και τη δημιουργία ενός νέου εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου. Το σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία ξενοδοχείου, χώρου parking και επιχειρηματικού κέντρου, καθώς και την απόδοση για χρήση στην τοπική κοινωνία ενός μητροπολιτικού πάρκου. Αυτό το σχέδιο, σε γενικές γραμμές, δρομολογεί τώρα η διοίκηση της ΔΕΘ-HELEXPO.
Όλα τα παλιά κτίρια θα πέσουν
Από τα υπάρχοντα κτίρια στο ακίνητο του εκθεσιακού κέντρου θα διατηρηθούν μόνο το Παλαί ντε Σπορ, ο Πύργος του ΟΤΕ και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
«Η έκθεση θα βρίσκεται στον ίδιο χώρο, αλλά όλα τα παλιά κτίρια θα πέσουν και θα δημιουργηθεί ένα εμβληματικό εκθεσιακό κέντρο περίπου στο μισό οικόπεδο. Θα είναι ένα αρχιτεκτόνημα που θα είναι περιουσία και ένα νέο τοπόσημο για την πόλη του 21ου αιώνα. Συγχρόνως θα έχουμε ένα νέο συνεδριακό κέντρο, ένα business center που θα στηρίζει το εκθεσιακό και το συνεδριακό. Στα σχέδια μας έχουμε και τη δημιουργία ενός ξενοδοχείου το οποίο θα εφάπτεται του συνεδριακού και parking. Όλο αυτό θα κατασκευαστεί με όρους οικολογικούς και θα υποστηρίζει την οικονομία της πόλης» εξηγεί ο πρόεδρος της ΔΕΘ-HELEXPO Τάσος Τζήκας. «Κατά τη γνώμη μας αυτό θα είναι το πιο σημαντικό αναπτυξιακό έργο για την πόλη, τουλάχιστον τα τελευταία 40 χρόνια. Η Έκθεση είναι ένα πνευμόνι για την πόλη. Δεν γίνεται η αξιοποίησή της όπως θα ‘πρεπε. Χρειάζονται νέες υποδομές. Νομίζω ότι το νέο εκθεσιακό, όπως το σκεφτόμαστε, θα είναι το σημαντικότερο πράγμα που έγινε την περίοδο της μεταπολίτευσης στην πόλη και θα τη βοηθήσει και οικονομικά. Παράλληλα με το λιμάνι θα βοηθήσει τη Θεσσαλονίκη να παίξει το ρόλο του διεθνούς εκθεσιακού hub».
Η σχετική μελέτη προβλέπει την ανάπτυξη ενός Μητροπολιτικού Πάρκου στο 50% της έκτασης των 180 στρεμμάτων, ενώ στο υπόλοιπο μισό ενός υπερσύγχρονου, λειτουργικού και βιώσιμου Εκθεσιακού Κέντρου.
Ο εκθεσιακός χώρος θα αναπτύσσεται σε πολύ μικρότερο χώρο απ’ ότι ο σημερινός, γιατί δεν θα χρειάζεται 17 περίπτερα, με τα οποία γίνεται μία σπατάλη χώρου.
Το πάρκο θα μείνει στην πόλη
Η πόλη έχει ανάγκη από μια καρδιά πρασίνου. Σε ποιον όμως θα ανήκει το μητροπολιτικό πάρκο, αν στο μέλλον ένα ποσοστό της έκθεσης ανήκει σε ιδιώτη, είτε γιατί θα πωληθεί μέσω του Υπερταμείου είτε γιατί εκ των πραγμάτων η ανάπλαση θα γίνει σε σύμπραξη με ιδιωτικά κεφάλαια; «Η έκταση αυτή δεν μεταβιβάζεται, δεν είναι απλό» σημειώνει ο κ. Τζήκας. «Η Έκθεση δεν μπορεί να μεταφέρει την περιουσία της σε άλλο φορέα. Άρα το μητροπολιτικό πάρκο θα ανήκει πάντα στην Έκθεση. Ο μόνος τρόπος είναι η μεταβίβαση της χρήσης. Η Έκθεση θα το παραχωρήσει στην πόλη, σε συνεργασία με το δήμο. Η πρόταση μας είναι τη συντήρηση και τη φύλαξη να την έχει πάντα η Έκθεση, επειδή αυτό το πάρκο θα υποστηρίζει και τη λειτουργία της έκθεσης όπως γίνεται διεθνώς, πχ τον Σεπτέμβρη θα πρέπει να υποστηρίζει τη Γενική Έκθεση».
Το Ειδικό Χωρικό Σχεδίου (ΕΧΣ) για την ανάπλαση του ακινήτου του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου της Θεσσαλονίκης εγκρίθηκε τον Αύγουστο από το ΔΣ της εταιρείας. Το επόμενο βήμα είναι να υποβληθεί προς έγκριση στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μαζί με Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που εκπονείται παράλληλα.
Σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρείας ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο θα ήταν να εγκριθεί το master plan στο α’ εξάμηνο του 2019, να δρομολογηθεί ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός το β’ εξάμηνο του 2019, πιθανώς το 2021 να οριστικοποιηθεί το χρηματοδοτικό σχήμα και με ένα πολύ σφιχτό project management από το 2022 να ξεκινήσουν οι κατασκευές, ώστε το 2026 που συμπληρώνονται 100 χρόνια από την πρώτη ΔΕΘ, το Νέο Εκθεσιακό Κέντρο να είναι έτοιμο. Φιλόδοξο αλλά, αν συνεργαστούμε όλοι, είναι ρεαλιστικό.
Ενόσω κατασκευάζεται το νέο εκθεσιακό η έκθεση δεν θα πρέπει να σταματήσει τη λειτουργία της και αυτή είναι μια δύσκολη άσκηση, σίγουρα όμως επιλύσιμη.
Το ένα ζήτημα είναι χρόνιο: η γραφειοκρατία. Η προηγούμενη μελέτη υπολόγιζε ότι θα χρειαζόταν 20 μήνες και διαδικασίες fast track για να προχωρήσει μια σύμβαση Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα .
Το δεύτερο είναι το πώς θα χρηματοδοτηθεί το νέο εκθεσιακό και αν θα είναι βιώσιμη η λειτουργία του. «Με βάση μια μελέτη που έχουμε κάνει είναι βιώσιμο το business plan. Το θέμα της χρηματοδότησης θα το δούμε στην επόμενη φάση. Έχουμε κάνει μια πρώτη μελέτη, την οποία θα πρέπει να επικαιροποιήσουμε. Όλο το πρότζεκτ, κοστολογείται γύρω στα 120 εκατ. ευρώ- περιλαμβάνει την ανάπτυξη του μητροπολιτικού πάρκου, το parking και την ανάπτυξη των υποδομών του εκθεσιακού και συνεδριακού κέντρου» σημειώνει ο κ. Τζήκας. «Επειδή είμαστε σίγουροι για τη βιωσιμότητα του πρότζεκτ όταν έρθει η ώρα θα βρεθούν πόροι και δημόσιοι και ιδιωτικοί. Είναι πιθανό να είναι ένα χρηματοδοτικό σχήμα ΣΔΙΤ, σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Είναι πιθανό να βάλουμε στο πρότζεκτ και χρηματοδοτήσεις από την ΕΤΕπ. Υπάρχουν πόροι. Είμαστε σε επαφή με το Υπερταμείο το οποίο θα μας βοηθήσει στην επόμενη φάση, όταν θα δρομολογήσουμε το χρηματοδοτικό σχήμα. Η χρηματοδότηση και ο χρόνος εκκίνησης, είναι βέβαια και πολιτικό ζήτημα».
Σύμφωνα με τη μελέτη δημιουργούνται τέσσερις ζώνες:
01. Μητροπολιτικό πάρκο: Στο νοτιοδυτικό τμήμα του οικοπέδου, προς τη μεριά της οδού Αγγελάκη, της πλατείας ΧΑΝΘ και της λεωφόρου Στρατού το Ειδικό Χωρικό Σχεδίου (ΕΧΣ) προτείνει να αναπτυχθούν χρήσεις πρασίνου, πολιτισμού και αναψυχής, δημιουργώντας ένα χώρο Μητροπολιτικού Πάρκου για την πόλη.
Η μελέτη δίνει την δυνατότητα με κατάλληλες διαμορφώσεις και διαδρόμους κίνησης πεζών και ποδηλάτων να υπάρχει μια συνέχεια στην ευρύτερη περιοχή από τον Λευκό Πύργο και τα Μουσεία της πόλης μέχρι το Τελλόγλειο Ίδρυμα.
02. Εκθεσιακός χώρος: Η ζώνη που περιλαμβάνει τις αμιγώς εκθεσιακές χρήσεις χωροθετείται προς τη βορειοανατολική και ανατολική πλευρά, ώστε αφενός να αναπτύσσεται με ευχέρεια η εκθεσιακή δραστηριότητα με την αναγκαία πρόσβαση εξυπηρέτησής της από την Εγνατία οδό και αφετέρου ο (λειτουργικά αναγκαίος) σημαντικός όγκος των εκθεσιακών κτιρίων να «χάνεται» μέσα στις υψομετρικές διαφορές και να μην δημιουργεί οπτικές εντυπώσεις.
03. Εμπορική χρήση: Το τμήμα προς την πλευρά της Εγνατίας (Συντριβάνι), αποδίδεται σε συνδυασμένη, επιχειρηματική-εμπορική-διοικητική-εκθεσιακή χρήση, εκμεταλλευόμενη τον υπό δημιουργία σταθμό του Μετρό και την εμπορικότητα της γειτονικής περιοχής.
04. Συνεδριακό Κέντρο - Ξενοδοχείο: Προς την πλευρά της οδού Γ’ Σεπτεμβρίου και τη γωνία που γειτνιάζει με τα Μουσεία της πόλης θα δημιουργηθεί ένα συγκρότημα με συνδυασμένη συνεδριακή, ξενοδοχειακή και ειδική εκθεσιακή χρήση υπό τη μορφή ενός κτιρίου-τοπόσημου για την πόλη.
Δημοσιεύτηκε στο ένθετο "Η Θεσσαλονίκη του αύριο" που κυκλοφόρησε μαζί με τη "Μακεδονία" 9/9/2018