Διαχωριστικές γραμμές για τα μάτια του κόσμου
Εάν πάρουμε τοις μετρητοίς τη γνώμη του Τσίπρα για το ΠΑΣΟΚ, θα πάθουμε ίλιγγο. Και σίγουρα στο τέλος θα μείνουμε με την απορία. Κατέστρεψε ή δεν κατέστρεψε το ΠΑΣΟΚ τη χώρα; Ή ανήκει το ΠΑΣΟΚ στο «διεφθαρμένο παλιό πολιτικό σύστημα που έφερε τα μνημόνια και φτωχοποίησε το λαό» ή υπήρξε «ο ένας από τους δύο πόλους που εξέφρασαν την προοδευτική παράταξη κατά τη μεταπολίτευση». Και τα δυο μαζί δεν γίνονται. Βεβαίως, πρόκειται για τον άνθρωπο που στη Λαμία ύμνησε τον Βελουχιώτη, στην Πάτρα τον Ανδρέα Παπανδρέου και στα Χανιά τον Ελευθέριο Βενιζέλο -και όλα αυτά μέσα σε δέκα μέρες- οπότε η απάντηση έρχεται μόνη της. Αλλά αυτή είναι η βασική συμβολή του Τσίπρα στην πολιτική επιστήμη: Δείχνει μέχρι πού μπορεί να φτάσει ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός. Μέχρι τώρα έχει σπάσει τα κοντέρ.
Ας μην πιάσουμε τη συζήτηση πώς γίνεται ο ένας πόλος της «προοδευτικής παράταξης» να είναι οι θαυμαστές του Στάλιν. Αν το πεις αυτό σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρώπης, πολύ δε περισσότερο σε μία από τις χώρες που αποτέλεσαν σοβιετικά προτεκτοράτα, θα σου κόψουν τη συζήτηση μαχαίρι. Μπορεί και να σε πάρουν με τις πέτρες. Στην Ελλάδα όχι απλώς κάναμε πώς δεν βλέπαμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο, αλλά αναθέσαμε στους ομόφρονες του Βισίνσκι να εκδίδουν πιστοποιητικά προοδευτικών φρονημάτων. Εάν, όμως, αυτός είναι ο ένας πόλος της «προοδευτικής παράταξης», το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να είναι ο άλλος. Το ΠΑΣΟΚ, παρά τις υπερβολές της δεκαετίας του ’80, που περισσότερο σκόπευαν να αντλήσουν ψηφοφόρους από την αριστερά και λιγότερο να διαμορφώσουν την προσωπικότητά του, εξέφρασε τις αξίες της σοσιαλδημοκρατίας. Μήτρα του ΠΑΣΟΚ είναι η βενιζελική παράταξη. Η οποία όχι μόνο είναι ασύμβατη με την αριστερά, αλλά πολέμησε εναντίον της όταν χρειάστηκε για να μείνει η Ελλάδα στον ελεύθερο κόσμο. Καμία σχέση δεν έχουν ο Πλαστήρας, ο Σοφούλης και ο Γεώργιος Παπανδρέου με τον Ζαχαριάδη και τον Σιάντο. Και νεότερη μήτρα του ΠΑΣΟΚ είναι η Ένωση Κέντρου, δηλαδή το κόμμα από το οποίο προέρχονται οι κορυφαίες μορφές του αντιδικτατορικού αγώνα. Ο Παναγούλης, ο Μανδηλαράς, ο Καράγιωργας, ο Μουστακλής. Ο οποίος, μάλιστα, στην Κατοχή δεν οργανώθηκε στο ΕΑΜ αλλά στον ΕΔΕΣ. Τώρα, πώς η αριστερά απέκτησε την αποκλειστικότητα της αντίστασης και κατά την Κατοχή και κατά τη δικτατορία, αυτό μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης ειδικών της προπαγάνδας.
O Τσίπρας ανήκει σε ένα παρελθόν που σχεδόν βρικολάκιασε. Σε έναν κόσμο που τρέχει ιλιγγιωδώς, το πολιτικό του φορτίο είναι τα Δεκεμβριανά, η Βάρκιζα, ο Γράμμος, ο Σαράφης και ο Μπελογιάννης. Και κυρίως είναι το υλικό του, για να χτίζει διαχωριστικές γραμμές. Για τα μάτια του κόσμου. Τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που σπεύδουν να του φιλήσουν το χέρι, από τους «κηπουρούς» του ΓΑΠ μέχρι τους διάφορους μικρομεσαίους που προσδιορίζονται ως «πρώην κάτι», χρειάζονται μία δικαιολογία για να εξηγήσουν την ελαστικότητα της αξιοπρέπειάς τους. Δεν μπορούν να πουν φόρα παρτίδα ότι είδαν κι απόειδαν, το ΠΑΣΟΚ δεν επιστρέφει στην εξουσία και αυτοί δεν μπορούν να υπάρξουν μακριά της. Χρειάζονται κάτι ηρωικό. Πουλάνε κάτι «αριστερό», λένε κάτι για το ΕΑΜ και βολεύονται. Ανθρώπινα είναι αυτά. Άλλωστε, πριν από αυτούς, το ίδιο έκαναν οι «απλοί, ανώνυμοι ψηφοφόροι», που εκτόξευσαν τον ΣΥΡΙΖΑ από το 4% στο 37%. Δεν μπορούσαν να πουν ότι θέλουν να μη μειωθεί ο μισθός, να σβηστεί το στεγαστικό, να παίρνουν σύνταξη με είκοσι χρόνια και να μην τους αξιολογεί κανένας στο δημόσιο, και μας ζάλιζαν με τη «δεξιά στροφή» του ΠΑΣΟΚ. Τώρα, πώς με τέτοιους ψηφοφόρους και τέτοια στελέχη κατάφερε το ΠΑΣΟΚ να εμπνευσθεί και να επιβάλει μερικές από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις της μεταπολίτευσης, αυτό μάλιστα. Ανήκει στη σφαίρα της πολιτικής μεταφυσικής.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 15 Δεκεμβρίου 2019
