Ακόμη ένας διανομέας προστέθηκε το Σάββατο 18 Νοεμβρίου στη λίστα με τους εργαζόμενους του κλάδου που σκοτώθηκαν εν ώρα εργασίας, αναδεικνύοντας ξανά με τον χειρότερο δυνατό τρόπο τα κενά που υπάρχουν στον νόμο, αλλά και την πλημμελή εφαρμογή του.
Το τροχαίο δυστύχημα σημειώθηκε στην Τούμπα της Θεσσαλονίκης με θύμα, αυτή τη φορά, έναν 39χρονο εργαζόμενο. Ο συγκεκριμένος μάλιστα εργαζόταν «με το κομμάτι», δηλαδή ως ελεύθερος επαγγελματίας, χωρίς καν να έχει σύμβαση που προβλέπει αμοιβή με το «κομμάτι».
Ο Βασίλης Κεφαλάς είναι μέλος του δ.σ. του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Τουριστικών Επισιτιστικών Επιχειρήσεων Θεσσαλονίκης, Περαίας, Χαλκιδικής και μέλος της Επιτροπής Αγώνα Διανομέων και, όπως λέει ο ίδιος, από τα μέχρι στιγμής στοιχεία προκύπτει ότι ο 39χρονος συνάδελφός τους παρασύρθηκε από όχημα που έστριψε χωρίς να ανάψει φλας, με αποτέλεσμα να καταλήξει σε τσιμεντένια ζαρντινιέρα.
Το θέμα όμως δεν είναι αν και ποιος έφταιγε στο συγκεκριμένο εργατικό δυστύχημα, παρατηρεί ο κ. Κεφαλάς, αλλά οι συνθήκες που επικρατούν στον κλάδο, οι οποίες παραμένουν επιπέδου «γαλέρας» παρά τον νόμο 4611/2019 που είχε ψηφιστεί επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Το Σάββατο 18 Νοεμβρίου οι καιρικές συνθήκες ήταν δυσμενείς, καθώς έπνεαν άνεμοι που έφταναν κατά τόπους ακόμη και τα 10 μποφόρ, ωστόσο το υπουργείο Εργασίας δεν εξέδωσε απόφαση με την οποία να απαγορεύει τη διανομή αγαθών -κάτι το οποίο είχε πράξει τον περασμένο Ιούλιο, όταν προβλέπονταν υψηλές θερμοκρασίες λόγω καύσωνα, επισημαίνει ο κ. Κεφαλάς. Ο ίδιος τονίζει ότι δεν είναι δυνατόν να επιτρέπεται η διανομή με τέτοιες καιρικές συνθήκες που θέτουν την ανθρώπινη ζωή σε κίνδυνο, όταν για παράδειγμα εκείνο το Σάββατο παρασύρθηκε από τα κύματα μέχρι και το αντιτορπιλικό πλοίο-μουσείο «Βέλος», που βρισκόταν δεμένο στον Θερμαϊκό Κόλπο.
Υπό αυτό το πρίσμα ο κ. Κεφαλάς χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα έναντι όσων κυβέρνησαν όλα τα τελευταία χρόνια. «Από το 2017 έχουμε 60 και παραπάνω νεκρούς πανελλαδικά. Τη μία ήταν ατύχημα, τη δεύτερη ήταν δυστύχημα, μετά το τρίτο είναι εγκληματική ενέργεια», λέει χαρακτηριστικά. Ειδικά για το δυστύχημα της 18ης Νοεμβρίου αναφέρει ότι «μιλάμε και για αμέλεια, διότι 8 μποφόρ δεν είχε ποτέ στην πόλη. Και δεν έχει βγει να δηλώσει τίποτα» ο υπουργός Εργασίας Άδωνις Γεωργιάδης.
«Εμείς τους είπαμε να τα κλείσουν, είπαμε στους εργοδότες ότι κάποιοι δεν δουλεύουμε. Κάποιοι εξαναγκάστηκαν να βγουν και ένας την ‘πάτησε’. Δεν χρειάζεται να σε απειλήσουν πλέον (σ.σ. οι εργοδότες). Αυτόματα γίνονται τα πράγματα. Ξέρουν ότι θα γίνει απόλυση στην καλύτερη περίπτωση», καθώς ανά διαστήματα σημειώνονται ακόμη και επιθέσεις σε βάρος διανομέων, όπως στους Αμπελόκηπους της Θεσσαλονίκης αλλά και την Αθήνα, προσθέτει ο κ. Κεφαλάς.
Καταγγέλλει δε ότι πριν την εποχή του Κωστή Χατζηδάκη στο υπουργείο Εργασίας «το επάγγελμα σήμαινε μόνο μισθωτή εργασία και ο Χατζηδάκης το έκανε να είναι και ‘με το κομμάτι’. Όχι ελεύθερος επαγγελματίας. Να μη δίνουν τα δώρα, βραδινά, Κυριακές». Μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις ο διανομέας εργάζεται «μαύρα» και δεν φέρει καν διακριτικά του καταστήματος το οποίο εξυπηρετεί, τονίζει ο ίδιος.
Παράλληλα οι εργοδότες, είτε είναι πολυεθνικές είτε μικρές επιχειρήσεις, πιέζουν τους διανομείς να εκτελούν τις παραδόσεις σε σύντομους χρόνους οπότε, όταν ο διανομέας εργάζεται 10-12 ώρες, θα υποπέσει και σε παραβάσεις του ΚΟΚ, αναφέρει ο κ. Κεφαλάς. «Σημασία έχει ότι το Σάββατο 18 Νοεμβρίου οι πολυεθνικές δεν έκλεισαν το delivery», διαμηνύει ο ίδιος.
Το 95% των εργοδοτών δεν παρέχει τα οριζόμενα από τον νόμο μέσα ατομικής προστασίας όπως κράνη, μπουφάν, παντελόνια, αδιάβροχα, υποστηρίζει ο ίδιος. Όσο για τις μικρές επιχειρήσεις, οι περισσότερες δεν κολλάνε ούτε τα ένσημα, ενώ σε καμία εταιρεία δεν γίνεται λόγος για το 15% που οφείλει να δίνει ο εργοδότης για τη συντήρηση του δικύκλου, καθώς και τη συμμετοχή στα καύσιμα, διαμηνύει ο κ. Κεφαλάς.
Πέραν του εργατικού δυστυχήματος, το ίδιο Σάββατο «είχαμε καταγγελίες από συναδέλφους ότι πέφτανε τα μηχανάκια» λόγω των ανέμων, ενημερώνει ο κ. Κεφαλάς και επισημαίνει ότι αποτελεί πάγιο αίτημα η θέσπιση διάταξης που θα ορίζει σαφώς υπό ποιες συνθήκες θα διακόπτεται η διανομή. «Όταν η εργασία δεν είναι εφικτή, να μην κάνουμε τους κασκαντέρ», λέει χαρακτηριστικά.
Μεσαίωνας στις αμοιβές - Σπάνιο φαινόμενο οι κλαδικές συμβάσεις
Σε ό,τι αφορά τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και καλοκαιρινής άδειας, το 90% των εργοδοτών είτε εξαναγκάζουν τους διανομείς να τα επιστρέψουν αμέσως μετά την ανάληψη από τα ATM είτε τους δίνουν μόνο ένα μέρος των δώρων, λέει ο κ. Κεφαλάς και εξηγεί: Συνήθως «δηλώνουν τις μισές ώρες από αυτές που δουλεύεις», οπότε ο διανομέας λαμβάνει μόνο το δώρο και τα επιδόματα που αντιστοιχούν στο δηλωμένο ωράριο.
Ακόμη όμως και μετά την εφαρμογή της κλαδικής σύμβασης στην εστίαση φέτος το καλοκαίρι, ο βασικός μισθός για έναν άγαμο διανομέα με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας φτάνει τα 905 ευρώ μεικτά, μόνο με τα βασικά επιδόματα εποχικότητας και ιδιαίτερων συνθηκών, αλλά στην πράξη «ο καθένας κάνει ατομικές συμφωνίες και παίρνει πολύ κάτω από αυτό το ποσό», διαμηνύει ο κ. Κεφαλάς.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΣΕΤΕΠΕ, Γιώργος Μπρανίκας σημειώνει ότι «πολλά από τα ατυχήματα κουκουλώνονται από τους εργοδότες και δεν τα μαθαίνει ούτε καν το ΣΕΤΕΠΕ».
Αναφέρει μάλιστα ότι τεχνικά δεν θεωρείται εργατικό το ατύχημα στο οποίο εμπλέκεται ένας διανομέας, παρά μόνο τροχαίο.
Για το δυστύχημα της 18ης Νοεμβρίου ο κ. Μπρανίκας θεωρεί ότι ίσως «δεν το είδαμε και εμείς τόσο ζεστά όσο θα έπρεπε, αλλά δεν μπορώ να το πω με σιγουριά. Εάν πιέζαμε νωρίτερα (σ.σ. για υπουργική απόφαση όπως το καλοκαίρι με τους καύσωνες), ίσως να προλαβαίναμε κάτι τέτοιο. Το θέμα είναι ότι δεν βγήκε κάποια ανακοίνωση γιατί δεν έχει αποφασιστεί τι είναι ακραίο καιρικό φαινόμενο -και ειδικά στις πλατφόρμες που κυριαρχεί το freelancing υπάρχει η δυνατότητα κάθε διανομέας να πάει να δουλέψει όπως θέλει». Ταυτόχρονα βέβαια, το υπουργείο δεν θέλει να πλήξει τα κέρδη των πολυεθνικών εταιρειών διανομής, εκτιμά ο κ. Μπρανίκας.
«Γενικά καταπατούνται οι νόμοι και δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο που να μας προστατεύει», υπογραμμίζει και συμπληρώνει πως «έστω η λειψή αυτή νομοθεσία τηρείται μόνο όταν οι εργαζόμενοι παλεύουν μέσα από το συνδικάτο τους», όπως συνέβη πριν δύο χρόνια με τους εργαζόμενους της e-food. «Τα τελευταία χρόνια είχαμε κι άλλες περιπτώσεις συναδέλφων που είτε δεν τηρήθηκε η εργατική νομοθεσία και διεκδίκησαν να τηρηθεί είτε ζήτησαν αύξηση και κατάφεραν να κερδίσουν πράγματα», προσθέτει ο πρόεδρος του ΣΕΤΕΠΕ.
Σήμερα, μπορεί οι μισθωτοί διανομείς των πολυεθνικών εταιρειών να λαμβάνουν κανονικά και τα δώρα, αλλά σε ό,τι αφορά τα μέσα ατομικής προστασίας και το ποσοστό συμμετοχής στη βενζίνη, αυτά δεν υλοποιούνται διότι έχουν κόστος, λέει ο κ. Μπρανίκας. Ειδικά τα κράνη που παρέχουν οι δύο πολυεθνικές εταιρείες είναι «παιδικά» και δεν θα τα αγόραζε κανείς δικυκλιστής για τον εαυτό του λόγω των προδιαγραφών ασφαλείας, εξηγεί ο ίδιος. «Έχουν το ‘πάτημα’ από τους νόμους όλων των κυβερνήσεων που δεν τους εμποδίζει να μην παρέχουν αυτά τα ΜΑΠ» ενώ οι τακτικοί έλεγχοι από το κράτος είναι ελάχιστοι, καθώς η Επιθεώρηση Εργασίας πάσχει από υποστελέχωση. Ξεκαθαρίζει δε ότι «δεν μπορεί να είναι συνεργάτης αυτός που τρώει τη ζωή του πάνω σε ένα τιμόνι με μια εταιρεία που έχει δισεκατομμύρια».
Διάλογος για ενίσχυση του νόμου και των ελέγχων και ψηφιακές εφαρμογές
Στον αντίποδα, οι επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης στα εργασιακά και ειδικά στον τομέα των διανομών, θα ανακοινωθούν τη Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου, όταν θα πραγματοποιηθεί στο υπουργείο Εργασίας εκδήλωση με θέμα «Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία», την οποία προετοιμάζει ο αρμόδιος υφυπουργός, Βασίλης Σπανάκης.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της «ΜτΚ», σε αυτή την εκδήλωση θα παρουσιαστούν ψηφιακά εργαλεία τα οποία θα στοχεύουν στη βελτίωση της συμμόρφωσης των επιχειρήσεων με την ισχύουσα νομοθεσία για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων αλλά και στην έναρξη κοινωνικού διαλόγου με σκοπό την ενίσχυση του νομικού πλαισίου προστασίας των εργαζομένων.
Ενδεικτικά, θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα έργου που χρηματοδοτείται από το ΕΠΑνΕΚ και επιδιώκει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- Παροχή τεχνικής υποστήριξης και συμβουλευτικής καθοδήγησης στις ελληνικές επιχειρήσεις, κυρίως τις μικρές, για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των θεμάτων ασφάλειας και υγείας στην εργασία.
- Βελτίωση της συμμόρφωσής τους και εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους που πηγάζουν από τη νομοθεσία.
- Καλλιέργεια νοοτροπίας πρόληψης των κινδύνων στους χώρους εργασίας των ελληνικών επιχειρήσεων.
- Αύξηση του βαθμού ευαισθητοποίησης και ενημέρωση και εκπαίδευση των μελλοντικών εργοδοτών και εργαζόμενων μέσω προγραμμάτων σε όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα και κυρίως στη δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.
Κατά τη διάρκεια αυτού του έργου σχεδιάστηκαν ψηφιακά εργαλεία, εφαρμογές και πλατφόρμες όπου προβάλλεται κωδικοποιημένη η νομοθεσία για τα Υ.Α.Ε., τεχνικοί οδηγοί, συμβουλευτική καθοδήγηση και εργαλεία που εκτιμούν τον επαγγελματικό κίνδυνο στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα e-Help Desk για την υγεία και ασφάλεια περιλαμβάνει 163 νομοθετήματα, 22 μαθήματα, 17 εργαλεία OiRA και 6 Οδηγούς Seveso.
Βάσει των πηγών της «ΜτΚ», το υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει να απευθύνει πρόσκληση στους εργοδότες και στους εργαζόμενους, αλλά και σε σχετικούς επιστημονικούς, εκπαιδευτικούς και επαγγελματικούς φορείς να καταθέσουν προτάσεις τόσο για τον εμπλουτισμό του νομοθετικού πλαισίου που αφορά τα θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία όσο και για την ενίσχυση του ελέγχου εφαρμογής του, με τελικό στόχο την αναβάθμιση των συνθηκών εργασίας και την αποτελεσματική προστασία των εργαζομένων για την αποτροπή και δραστική μείωση των εργατικών ατυχημάτων.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες που έχει η «ΜτΚ» οι επόμενες παρεμβάσεις συνοψίζονται ως εξής:
- Εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία με έμφαση στην πρόληψη ατυχημάτων στους κλάδους με αυξημένη επικινδυνότητα, όπως είναι οι διανομείς.
- Καλλιέργεια νοοτροπίας πρόληψης και κουλτούρας ασφάλειας από το σχολείο μέχρι τις σχολές επαγγελματικής κατάρτισης.
- Λειτουργία ψηφιακών εργαλείων για τη διάδοση της πληροφορίας που αφορούν θέματα υγείας και ασφάλειας.
- Υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ώστε να διαχειρίζονται τον επαγγελματικό κίνδυνο.
- Προώθηση της συνεργασίας εργοδοτών-εργαζομένων για την καθιέρωση αποτελεσματικών συστημάτων υγείας και ασφάλειας στους χώρους εργασίας.
- Εντείνονται, σε συνεργασία με την Επιθεώρηση Εργασίας, οι έλεγχοι εφαρμογής του νόμου σε όλες ανεξαιρέτως τις επιχειρήσεις σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και αναμορφώνεται η διαδικασία ιεράρχησης και υλοποίησης ελέγχων με βάση κριτήρια επικινδυνότητας. Ταυτόχρονα, αυστηροποιούνται οι ποινές για τις επιχειρήσεις που παραβιάζουν τη νομοθεσία.
- Σχεδιάζεται η ίδρυση Φορέα Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου μετά από κοινωνική διαβούλευση και ολοκλήρωση αναλογιστικών και άλλων μελετών. Ο ΦΑΕΚ θα είναι, πανελλαδικά, ο κύριος οργανωτικός και οικονομικός φορέας που θα καταγράφει, θα αποζημιώνει και θα αντιμετωπίζει τα εργατικά ατυχήματα και γενικώς την επαγγελματική νοσηρότητα.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 03.12.2023