Σημερα γιορταζουμε την η Διεθνή Ημέρα της Φιλίας, που παραπέμπει σε μια από τις πιο αγαπημένες συναισθηματικές καταστάσεις όλων των εποχών. Από την αρχαία Ελλάδα είχαμε τους Δάμωνα και Φειδία, ενώ η λογοτεχνία την τίμησε όσο τίποτε (διαβάστε και τα περίφημα βιβλία του Μαρκ Τουέιν Οι περιπέτειες των Τομ Σόγιερ και Χακ Φιν). Στο παρελθόν στη φτωχή Ελλάδα, η φιλία υπήρξε μέγιστο αγαθό, σημείο χαράς, ευφορίας, συμπαράστασης, αλληλεγγύης.
Οι παρέες, κατά τον Σαββόπουλο, έγραφαν ιστορία και η ζωή γινόταν καλύτερη χάρη στους φίλους. Ως σημείο των καιρών, κατά γενική ομολογία, η φιλία στις μέρες μας έχει εξαφανιστεί. Έχει αντικατασταθεί από τη μοναξιά (ο καθένας στον δικό του κόσμο), την καχυποψία, την απομόνωση, τις φοβίες εκμετάλλευσης κλπ. Έμεινε, πλέον, να θυμόμαστε τη φιλία από τίτλους ταινιών. Ονειρεύομαι τους φιλους μου, μας λέει ο δικός μας Νίκος Παναγιωτόπουλος, υπαινισσόμενος ότι τώρα δεν υπάρχουν πια. Αντίο, φίλε ακούμε από τον Ζαν Ερμάν, γιατί εδώ η σκοπιμότητα πρέπει να χωρίσει τους Ντελόν-Μπρόνσον. Τα φιλαράκια ήταν η τελευταία ταινία του Μπίλι Γουάιλντερ, που ύμνησε την εξάρτηση.
Ο Μονιτσέλι κατέθεσε το ρέκβιεμ της φιλίας στο Οι εντιμότατοι φίλοι μου, ενώ ο Ντάνι Μπόιλ υπαινίχθηκε και την παραβατικότητα τιτλοφορώντας την ταινία του Μικρά εγκλήματα μεταξύ φίλων. Ο Μπρους Ρόμπινσον με χαρά δηλώνει Ο φίλος μου κι εγώ. Και ο Βιμ Βέντερς αναφέρει με σημασία Ένας Αμερικάνος φίλος.
ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
Σας προσφέρω τώρα ως κονσέρβες επιβίωσης και αναβίωσης της φιλίας, πέρα από τις 7 προαναφερθείσες, άλλες 33 (σύνολο 40) κορυφαίες ταινίες που ύμνησαν τη φιλία και μπορείτε να τις βρείτε σε dvd. Αρχή από την Ευρώπη και, φυσικά, από τη χώρα μας.
1.Τοπίο στην ομιχλή του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Η φιλία του Τζώρτζογλου και το οδοιπορικό με ένα μικρό παιδί.
2.Τέλος εποχής του Αντώνη Κόκκινου. Οι εποχές αλλάζουν, οι φιλίες τελειώνουν.
3.Οι απόντες του Νίκου Γραμματικού. Μια μεγάλη αγαπημένη παρέα αλλά στο τέλος η αλλοτρίωση και η απουσία.
4.Γλυκιά συμμορία του Νίκου Νικολαϊδη. Συγκλονιστικές σχέσεις φιλιας. Θυμίζω την τελική σκηνή της αυτοκτονίας των δυο φιλων με τους Τάκη Σπυριδάκη και Τάκη Μόσχο.
5.Σινεμά ο παράδεισος του Τζουζέπε Τορνατόρε. Η φιλία ενός μικρού (και πολύ αργότερα σκηνοθέτη) με έναν μηχανικό προβολής θερινού κινηματογράφου.
6.Οι Βιτελόνι. Η βραβευμένη νεορεαλιστική ταινία του Φεντερίκο Φελίνι για μια ομάδα φίλων που βαθμιαία τους απορροφούν τα προβλήματά τους.
7.Ήμασταν τόσο αγαπημένοι. Ο Έτορε Σκόλα σε μια συγκλονιστική μαρτυρία για τους μηχανισμούς αλλοτρίωσης που καταστρέφουν τις μεγάλες φιλίες.
Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ
8.Οι άθικτοι. Η μεγάλη γαλλική εμπορική επιτυχίά για τον πλούσιο παραπληγικό που γίνεται φίλος με τον μαύρο νεαρό που τον περιποιείται.
9.Ζιλ και Ζιμ. Ο Φρανσουά Τρυφό αφηγείται την ιστορία δυο φίλων που μοιράζονται την ίδια γυναίκα, για να φτάσουν σε τραγικό τέλος.
10.Αντίο, παιδιά. Λουί Μαλ, Γαλλία, γερμανική κατοχή και κάποια παιδιά που είναι φίλοι μεταξύ τους αντιμετωπίζουν το εκτελεστικό απόσπασμα προκειμένου να μην προδώσουν.
11.Ο κόκκινος κύκλος του Ζαν Πιέρ Μελβίλ. Η ανταπόδοση της φιλικής πράξης από τον Τζιάν Μαρία Βολοντέ στον Αλέν Ντελόν.
12.Δυο ξένοι στην ίδια πόλη του Ζοζέ Τζιοβάνι. Ο άδικα φυλακισμένος Αλέν Ντελόν έχει ως μόνη συντροφιά τον ηλικιωμένο Ζαν Γκαμπέν σε μια συνταρακτική αλληγορία.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Στη μεγάλη αμερικανικη παράδοση, τα οδοιπορικά και οι buddy movies οδήγησαν σε μια τεράστια συλλογή αξιόλογων φιλμ που ύμνησαν τη φιλία, ταινίες μνημειώδεις, βραβευμένες και ιδίως αγαπημένες. Αρχίζω από τα γουέστερν:
13.Άγρια συμμορία του Σαμ Πέκινπα. Φίλοι σε μια συμμορία αντιμετωπίζουν όλοι μαζί το θάνατο.
14.Οι δυο ληστές. Το μυθικό φιλμ του Τζορτζ Ρόι Χιλ με την τελική έξοδο αυτοκτονίας των Πολ Νιούμαν και Ρόμπερτ Ρέντφορντ.
15.Ρίο Μπράβο του Χάουαρντ Χοκς. Ο σερίφης (Τζον Γουέιν) είναι κολλητός με τον βοηθό του και αλκοολικό (Ντιν Μάρτιν) και στο τέλος η φιλία τα διορθώνει όλα.
16.Δυο άγρια γεράκια. Ο Μπλέικ Έντουαρντς στο συγκλονιστικό οδοιπορικό θανάτου των Γουίλιαμ Χόλντεν και Ράιαν Ο’Νιλ.
17.Η μεγάλη μονομαχία. Σε αυτό το έξοχο φιλμ, ο Σαμ Πέκινπα αναφέρει την κατάρρευση μιας μεγαλης φιλίας. Όταν ο ένας φίλος περνά στη μεριά του νόμου, σκοτώνει τον άλλον.
Συνεχίζω τώρα με άλλα πολύκροτα φιλμ:
18.Το σκιάχτρο. Χρυσός Φοίνικας στο κορυφαίο οδοιπορικό του Τζέρι Σάτσμπεργκ με Αλ Πατσίνο και Τζιν Χάκμαν.
19.Ξένοιαστος καβαλλάρης. Το πολυβραβευμένο οδοιπορικό του Ντένις Χόπερ με τους δυο χίπυς φίλους να πέφτουν στο τέλος χτυπημένοι από σφαίρες.
20.Η μεγάλη ληστεία της Μοντάνα του Μάικλ Τσίμινο. Ο άγουρος (Τζεφ Μπρίτζες) και ο έμπειρος (Κλιντ Ίστγουντ) σε μια περιπετειώδη φιλία μέχρι θανάτου.
Να προσφέρω τώρα δύο ταινίες που αφορούν γυναικείες φιλίες.
21.Θέλμα και Λουίζ. Το αγαπημένο γυναικείο οδοιπορικό του Ρίντλεϊ Σκοτ με τις Σούζαν Σάραντον και Τζίνα Ντέιβις.
22.Πράσινες τηγανιτές ντομάτες του Τζον Αβνέτ. Η μεγάλη φιλία της Τζέσικα Τάντι και της Κάθι Μπέιτς.
ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ
Και, φυσικά, οι ταινίες για τις μεγάλες φιλίες δεν τελειώνουν εδω. Έχουμε ακόμα:
23.Sleepers. Ο Μπάρι Λέβινσον, αξιοποιεί σπουδαίους σταρ, αναφερόμενος σε μια παρέα φίλων που όταν ήταν μικροί, υπέστησαν ένα μεγάλο ψυχολογικό τραύμα.
24.Ο σωφέρ της κυρίας Νταίζη. Η οσκαρική δημιουργία του Μπρους Μπέρεσφορντ με τη μεγάλη φιλία της Τζέσικα Τάντι με τον οδηγό της Μόργκαν Φρίμαν.
25,Τεχνητή νοημοσύνη. Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ μιλά για την τρυφερή σχέση του Τζουντ Λο με ένα παιδί-ρομπότ.
26,Ο εξωγήινος. Μικρά Αμερικανόπουλα γίνονται φίλοι με έναν εξωγήινο, στην πιο τρυφερή ίσως ταινία του Σπίλμπεργκ.
27.Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ. Ο Φρανκ Ντάραμποντ, αξιοποιώντας μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ, υμνεί τη φιλία των Τιμ Ρόμπινς και Μόργκαν Φρίμαν, που ξεπερνά τη φυλακή.
28.Επαναστάτες χωρίς αύριο. Ο Κόπολα, με μια σειρά κορυφαίων σταρ, μιλά για τους απελπισμένους παρίες των δρόμων.
29.Οι τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράδα. Η συνταρακτική δημιουργία του Τόμι Λι Τζόουνς, με τον ήρωα να κρατά την υπόσχεσή του να θάψει τον πεθαμένο λαθρομετανάστη στην πατρίδα του, το Μεξικό.
30.Ο καουμπόι του μεσονυκτίου. Γιόν Βόιτ και Ντάστιν Χόφμαν σε μια φιλία μέχρι θανάτου στο συγκλονιστικό φιλμ του Τζον Σλέσιντζερ.
31.Κάποτε στην Αμερική του Σέρτζιο Λεόνε. Η μεγάλη φιλία και η κατάρρευσή της από την αμερικανικη πολιτική, τη μαφία και το χολιγουντιανό σινεμά.
32.Ο ξεχωριστός Γουίλ Χάντινγκ. Η μεγάλη φιλία του μαθητή με τον δάσκαλο στην ταινία του Γκας Βαν Σαντ.
33.Ο κύκλος των χαμένων ποιητών. Η δυνατή σχέση ενός καθηγητή με τους μαθητές του.