Το πεδίο των μαχών με τους μαχητές Ταλιμπάν στο επίκεντρο, δημόσιοι θεσμοί όπως τα Υπουργεία Εξωτερικών και Παιδείας και το Νοσοκομείο της Καμπούλ, σκηνές δρόμου, η ζωή και η καθημερινότητα του άμαχου πληθυσμού. Είναι μερικές μόνο από τις εικόνες της φωτογραφικής αποτύπωσης του Αφγανιστάν υπό το καθεστώς Ταλιμπάν (από το 1996 έως το 2001) όπως τις απαθανάτισε ο φακός του γνωστού φωτογράφου Δημήτρη Μεσσήνη.
Η έκθεσή του με τίτλο "Δύναμη και οδύνη στο Αφγανιστάν: το καθεστώς Ταλιμπάν 1996-2001 | Δημήτρης Μεσσήνης" παρουσιάζεται από την Τετάρτη 18 Οκτωβρίου στον πολυχώρο πολιτισμού Ισλαχανέ στο πλαίσιο της Phtobiennale που διοργανώνει ο Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων MOMus. Στα εγκαίνια που έγιναν νωρίτερα το απόγευμα της Πέμπτης βρέθηκαν πολλοί φίλοι της φωτογραφίας. Εκ μέρους του Μουσείου Φωτογραφίας ο επιμελητής Ηρακλής Παπαϊωάννου μίλησε στο makthes.gr για τη σχέση του εμβληματικού χώρου με το βλέμμα του καλλιτέχνη.
Η έκθεση
Ένα χαοτικά αντιθετικό τρίπτυχο, παράλογο στο συνδυασμό των δομικών του στοιχείων, γεμάτο αντιφάσεις, εστιασμένο στον δημόσιο και ιδιωτικό βίο, τους ρόλους του επικυρίαρχου και του θύματος, που ο ένας τραγικά διαψεύδει τον άλλο, παρότι και οι δυο είναι σκληρά ρεαλιστικοί. Λήψεις φωτογραφικές, επιτρεπόμενες και απαγορευμένες. Λήψεις ανεκτές, μέχρι το υποκειμενικό όριο του εκάστοτε εξουσιοδότη και φωτογραφούμενου προσώπου, και πάντα στιγμιαίου εκφραστή της εξουσίας των Ταλιμπάν.
Ταυτόχρονα φωτογραφικές λήψεις απαγορευμένες, κρυφά «κλεμμένες» σε καθεστώς απαγόρευσης φωτογραφήσεων σε δημόσιο χώρο. Οι πρώτες επιδεικνύουν επιβολή, δύναμη, σθένος, μαχητικότητα, τη σαρία, την έμφαση στον αντρικό ρόλο του μαχητή. Σαρκαστικά παρελαύνουν μπροστά από τα μάτια μας αντιαρματικές ρουκέτες, άρματα μάχης, ρουκετοβόλα, αντιαεροπορικά πολυβόλα, οβιδοβόλα, πυροβολικά…
Οι δεύτερες αποκαλύπτουν φτώχεια, ένδεια, επαιτεία, πόνο, αποπροσωποποίηση, υποταγή. Στο ενδιάμεσο, φωτογραφίζεται πάντα ο δρόμος και η ζωή του, φωτίζοντας τοπαράλογο. Άμαχοι πρόσφυγες, γυναίκες χωρίς πρόσωπο, τραγικές φιγούρες της επαιτείας, παιδιά στην αναμονή, η Γέφυρα της Ειρήνης, που κλείνει στην απειλή της πολεμικής επέλασης των Ταλιμπάν.
Μια διακριτή μάτια
Καθώς τον Σεπτέμβριο του 1999 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσε Πρόγραμμα Δράσης για το Αφγανιστάν με κύριες ανησυχίες την υγεία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την μετανάστευση, την επιβολή του θεοκρατισμού, η απτή καταγραφή της πραγματικότητας μέσα από το φωτογραφικό υλικό του Δημήτρη Μεσσήνη αποτελεί διακριτή μαρτυρία των κακών συνθηκών του άμαχου πληθυσμού.
Το Μαυσωλείο του Μογγόλου Αυτοκράτορα Μπαμπούρ, τα 2000 μέτρα υψόμετρο των Ιμαλαΐων, τα άρματα μάχης, η λαϊκή αγορά, τα γκρεμισμένα κτήρια της Καμπούλ από τη Σοβιετική κατοχή, οι ανεμοθύελλες, τα πενιχρά και αυτοσχέδια μέσα μεταφοράς των αμάχων, οι γραμμές του Βόρειου Μετώπου συνθέτουν το φόντο του φωτοειδησεογραφικού ντοκουμέντου του Δημήτρη Μεσσήνη, από τον Νοέμβριο του 1996 ως τον Νοέμβριο του 2001, στη διάρκεια του 1ου Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν. Μια αυθεντική, ζωτική, εικονογραφημένη μαρτυρία του καθεστώτος.
Ποιος είναι
Υπηρέτησε τη φωτοειδησεογραφία στον ελληνικό και ξένο Τύπο από το 1978 έως το 2014. Από το 1997 ως το 2014 εργάστηκε στο Associated Press και διετέλεσε διευθυντής φωτογραφικού του Associated Press (2004-2006) με έδρα το Λονδίνο για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Το διάστημα 2006-2014 εργάστηκε ως διευθυντής φωτογραφικού τμήματος τουAssosiated Press για την Νοτιοανατολική Ευρώπη. Κάλυψε στρατιωτικές συρράξεις στην πρώην Γιουγκοσλαβία, την Τσετσενία, τον Λίβανο, τους πολέμους του Κόλπου, στο Αφγανιστάν, στην Υεμένη. Κάλυψε επίσης επτά Ολυμπιακούς αγώνες και οκτώ ευρωπαϊκά και παγκόσμια ποδοσφαιρικά κύπελλα. Βραβεύτηκε το 2003 με την ανώτερη δημοσιογραφική διάκριση της χώρας -Βραβείο Μπότση- για την κάλυψη του πολέμου στο Αφγανιστάν και είναι κάτοχος πολλών διεθνών δημοσιογραφικών βραβείων. Εκλέχθηκε Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος και Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου Ελλάδας (2008-2013).
Πληροφορίες
Διάρκεια: 18/10-08/12/2023
Ώρες λειτουργίας: ΔΕ | ΤΡ | ΠΕ | ΠΑ > 09:30 – 14:30, ΤΕ > 10:00 – 20:00
Καλλιτέχνης: Δημήτρης Μεσσήνης
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός έκθεσης: Σίσσυ Καραδημητρίου
Συνδιοργάνωση: Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ – Πρώην Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων Χαμιδιέ, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού.