Με αυστηρή λιτότητα θα αναγκαστούν να πορευτούν και το 2025 οι δήμοι της χώρας, με τα δημοτικά ταμεία να παραμένουν… άδεια, παρότι βγαίνουν από μία πολύ δύσκολη χρονιά, αντιμετωπίζοντας σοβαρά προβλήματα, λόγω της υποχρηματοδότησής τους και των μεγάλων υποχρεώσεών τους.
Οι δυσοίωνες προβλέψεις για τη νέα χρονιά αποτυπώνονται στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2025, όπου το οικονομικό επιτελείο της ΚΕΔΕ διαπιστώνει ότι διαφαίνεται μεγάλη απόκλιση των πόρων που δικαιούνται οι δήμοι και των πόρων που αποδίδονται. Αυτό σημαίνει ότι τα έσοδά τους θα είναι και του χρόνου… συμπιεσμένα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για έργα και υπηρεσίες προς τους πολίτες.
Στο συνέδριο της ΚΕΔΕ που θα διεξαχθεί στη Ρόδο τις επόμενες μέρες, οι αιρετοί είναι αποφασισμένοι να θέσουν «κόκκινες γραμμές» στο ζήτημα των οικονομικών των δήμων, που βρίσκεται έτσι και αλλιώς στην κορυφή της ατζέντας των εργασιών, απαιτώντας μεγαλύτερη οικονομική στήριξη, προκειμένου οι περισσότεροι να αποφύγουν τον κίνδυνο της χρεωκοπίας. Αυτοδιοικητικοί παράγοντες ανέφεραν στη «ΜτΚ» ότι αν η κυβέρνηση, δια στόματος του υπουργού Εσωτερικών Θεόδωρου Λιβάνιου που θα παραστεί στο συνέδριο, δεν ανακοινώσει γενναίο χρηματοδοτικό «πακέτο» για τους δήμους, θεωρείται βέβαιο ότι θα προκληθεί θύελλα αντιδράσεων από τους αιρετούς, ανεξαρτήτως κομματικού στρατοπέδου.
Παρά την αύξηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) κατά τα έτη 2023-2024 και το νέο σύστημα κατανομής τους, οι δήμοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, αφού σύμφωνα με δημάρχους η αύξηση του μισθολογικού κόστους, η μη αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους και η επιβολή του Τέλους Ταφής έχουν δημιουργήσει μία κατάσταση οικονομικής ασφυξίας σε όλους τους δήμους της χώρας.
Η «θηλιά» για τους δήμους
«Θηλιά» πάντως για τους ΟΤΑ και το 2025 αποτελούν η καταβολή του Τέλους Ταφής απορριμμάτων και οι αυξήσεις του ενεργειακού και μισθολογικού κόστους, συνεπώς οι δήμαρχοι υποστηρίζουν ότι σε αυτή τη φάση δεν γίνεται να πορευτούν με «ψίχουλα», καθώς θα πρέπει και το 2025 να καλύψουν τα λειτουργικά τους κόστη και να προχωρήσουν στην κατάρτιση των προϋπολογισμών του νέου έτους.
Στον ιδιαίτερο και κρίσιμο χαρακτήρα που αποκτά το φετινό ετήσιο Συνέδριο της ΚΕΔΕ αναφέρθηκε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου, στο κλείσιμο των προσυνεδριακών συναντήσεων, ανά την Ελλάδα, λέγοντας πως «η νέα αυτοδιοικητική περίοδος ξεκίνησε με τους δήμους να βρίσκονται αντιμέτωποι με πολλά δυσεπίλυτα λειτουργικά προβλήματα και προκλήσεις». Γεγονός που, όπως είπε, απαιτεί εκ μέρους της ίδιας της αυτοδιοίκησης νέα προσέγγιση, νέα πολιτική ατζέντα διεκδικήσεων, αποφάσεις και δράσεις που θα οδηγήσουν στη δυναμική επανεκκίνησή της, πράγμα που αποτελεί και τον κεντρικό στόχο του συνεδρίου».
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ σημείωσε πως παρά την αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης το προηγούμενο διάστημα, οι δήμοι εξακολουθούν να μη δύνανται να αντιμετωπίσουν το λειτουργικό κόστος, καθώς τους έχουν αφαιρεθεί θεσμοθετημένοι πόροι. «Έχουν επιβαρυνθεί με την κατακόρυφη αύξηση του ενεργειακού κόστους και την άδικη επιβολή του τέλους ταφής» σχολίασε ο ίδιος και πρόσθεσε ότι το ζήτημα των οικονομικών των δήμων η ΚΕΔΕ το έθεσε ως επιτακτική ανάγκη στην κυβέρνηση ζητώντας την καταβολή επιπλέον 450 εκατ. ευρώ για το 2024 και γενναία αύξηση των ΚΑΠ το 2025, την απόδοση των χρημάτων του Τέλους ταφής, την απόδοση των θεσμοθετημένων πόρων στους δήμους και την κατάργηση του ανώτατου πλαφόν 3,528 δισ. ευρώ στους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ) που αποτελούν τα τακτικά έσοδά τους.
«Καμπανάκι» για τα οικονομικά των δήμων
Τον κώδωνα του κινδύνου για τα οικονομικά, έκρουσε κατά την προσυνεδριακή συνάντηση στη Θεσσαλονίκη ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης των Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔΚΜ), δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, λέγοντας πως είναι επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και να υπάρξει οικονομική στήριξη των δήμων.
Ανέφερε ενδεικτικά την αύξηση μισθών δημοτικών υπαλλήλων, την επιβολή του Τέλους Ταφής απορριμμάτων, την αύξηση του τιμολογίου των ΦοΔΣΑ, την απορρόφηση νομικών προσώπων κοινωφελών επιχειρήσεων και σχολικών επιτροπών και μετακίνησης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων τους στους οικείους δήμους, τη συνεχιζόμενη αύξηση ενεργειακού κόστους, το κόστος διαχείρισης της καύσιμης ύλης από το μαζικό αντιπυρικό καθαρισμό των ιδιωτικών οικοπέδων, τη χρόνια υποχρηματοδότηση για τη συντήρηση και τη λειτουργία των σχολικών μονάδων κ.ά.
Ο κ. Καϊτεζίδης δεν παρέλειψε να τονίσει και την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που αφορά στο προσωπικό, σημειώνοντας ότι οι δήμοι υψώνουν κραυγή αγωνίας, εξαιτίας της υποστελέχωσής τους, ενώ ζήτησε να τρέξει γρήγορα η διαδικασία για τις προσλήψεις στη Δημοτική Αστυνομία, αλλά και για το πρόγραμμα της ΔΥΠΑ «55-67».
Επίσης, αναφέρθηκε και στα θεσμικά ζητήματα της ΤΑ, μεταξύ αυτών τους άμισθους αντιδημάρχους. «Ο θεσμός αυτός δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο. Ήταν μία ρύθμιση από τα χρόνια των μνημονίων και τώρα θα πρέπει να αλλάξει, καθώς προσβάλλει την αξιοπρέπεια των αυτοδιοικητικών» σχολίασε ο πρόεδρος της ΠΕΔ-ΚΜ.
Λιγότερα έσοδα «γονατίζουν» τα ταμεία
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕΔΕ η πρώτη διαπίστωση από την ανάγνωση του Προσχεδίου Κρατικού Προϋπολογισμού 2025, είναι ότι διαφαίνεται μεγάλη απόκλιση των πόρων που δικαιούνται οι δήμοι και των πόρων που αποδίδονται
Ειδικότερα για το 2024 με βάση την ισχύουσα νομοθεσία (Ν.3852/2010) οι αποδόσεις στους δήμους θα έπρεπε να είναι 7,9 δισ. ευρώ και η εκτίμηση για τις αποδόσεις το 2024 είναι 2,2 δισ. ευρώ.
Το 2025 οι δήμοι προβλέπεται να έχουν καθαρή αύξηση των ΚΑΠ σε σχέση με το 2024, κατά 53 εκατ. ευρώ, δηλαδή 2,277 δισ. ευρώ, για την κάλυψη του αυξημένου μισθολογικού κόστους των υπαλλήλων και την αύξηση των αποδοχών των αιρετών.
Επιπλέον στο «καλάθι» των ΚΑΠ θα παραμείνει το ποσό των 50 εκατ. ευρώ, το οποίο εξοικονομείται από τη μείωση της εισφοράς των δήμων στον «Λογαριασμό Εξυγίανσης των ΟΤΑ» από 2% στο 0,5% όπως ανακοινώθηκε από το υπουργό Εσωτερικών Θ. Λιβάνιο.
Συνολικά δηλαδή λόγω της αύξησης και της εσωτερικής εξοικονόμησης πόρων, οι ΚΑΠ θα αυξηθούν κατά 103 εκατ. ευρώ, ωστόσο οι αποδόσεις του κρατικού προϋπολογισμού στους ΟΤΑ για το 2025, σύμφωνα με τον Ν.3852/2010 θα έπρεπε να είναι 8,3 δισ. ευρώ.
Η ΚΕΔΕ σημειώνει επίσης ότι με βάση την ισχύουσα νομοθεσία το ανώτατο πλαφόν χρηματοδότησης των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού για το 2025 ορίζεται στα 3, 841 δισ. ευρώ και για το λόγο αυτό απαιτεί να γίνουν αποδεκτές στον προϋπολογισμό που θα κατατεθεί στη Βουλή οι παρακάτω προτάσεις της:
*Εφαρμογή του Ν. 3852/10 χωρίς παρεκκλίσεις και παρερμηνείες.
*Κατάργηση του άρθρου 31 Ν 5047/23 με το οποίο αποδίδεται το 90% των προβλεπόμενων πόρων στους δήμους.
*Κατάργηση του άρθρου 38 παρ. 1 του Ν. 5143/24 που ορίζει ανώτατο πλαφόν αποδόσεων 3.841 εκατ. ευρώ.
*Χρονοδιάγραμμα απόδοσης παρακρατηθέντων πόρων στους δήμους.
*Απόδοση τριών έκτακτων τακτικών επιχορηγήσεων στους δήμους ύψους 450 εκατ. ευρώ, εντός του 2024.
*Κατάργηση, επαναφορά και απόδοση τελών.
*Κατάργηση του Τέλους Ταφής και την επιστροφή των παρακρατήσεων.
*Επαναφορά τελών που αφαιρέθηκαν από τους δήμους.
*Αλλαγή του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου που απαλλάσσει σήμερα τους παραχωρησιούχους από την καταβολή ανταποδοτικών τελών.
*Επαναφορά του ανταποδοτικού τέλους των πετρελαιοειδών στους δήμους, του τέλους παρεπιδημούντων στο 2% (από 0,5%), των τελών σύνδεσης δικτύων φυσικού αερίου, καθώς και την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για τα τέλη υπεδάφους.
Έρχεται «ζεστό» χρήμα πριν από το συνέδριο
Την ίδια ώρα, στο άνοιγμα του κρατικού κουμπαρά, μοιράζοντας «ζεστό» χρήμα και μάλιστα άμεσα στους δήμους, προχώρησε ο υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος, σε μία προσπάθεια να κάμψει τις έντονες αντιδράσεις των αιρετών, που αναμένεται να ενταθούν στο συνέδριο της ΚΕΔΕ, παρουσία σύσσωμης της ηγεσίας του ΥΠΕΣ.
Ο υπουργός ανακοίνωσε προ ημερών, κατά την προσυνεδριακή συνάντηση των αιρετών στην Αθήνα ότι θα δοθεί σε όλους τους δήμους έκτακτη επιχορήγηση συνολικού ύψους 140 εκατ. ευρώ και μάλιστα εντός των επόμενων ημερών, ενώ παράλληλα θα λάβουν ποσό ύψους 90 εκατ. ευρώ για ληξιπρόθεσμες οφειλές τους και 20 εκατ. ευρώ για κάλυψη δικαστικών αποφάσεων.
Επίσης, είπε ότι θα δοθεί για το 2024 μία επιπλέον δόση, η πέμπτη κατά σειρά, για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των σχολείων.
Τα ποσά επιβεβαίωσε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου, μιλώντας στην τελευταία συνεδρίαση του ΔΣ του οργάνου, λέγοντας ότι τις επόμενες μέρες θα δοθεί, όντως μία έκτακτη δόση 140 εκατ. ευρώ, χρήματα, που όπως είπε, θα κατανεμηθούν στους δήμους, με τα κριτήρια που ισχύουν για τους ΚΑΠ.
Ο πρόεδρος έδωσε έμφαση στα 90 εκατ. ευρώ που θα δώσει το ΥΠΕΣ για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις που αφορούν απλήρωτα τιμολόγια μέχρι τις 31 Αυγούστου 2024.
«Αυτό το ποσό θα δοθεί στους δήμους, προκειμένου να μη αναπτύξουν ‘φάμπρικα’ απλήρωτων τιμολογίων» σχολίασε ο κ. Κυρίζογλου, αφήνοντας να εννοηθεί ότι τα χρήματα αυτά, με τα οποία θα πληρωθούν τρίτοι, προμηθευτές κ.ά., θα δοθούν για να αποπληρωθούν οι οφειλές που συσσωρεύτηκαν ως τα τέλη Αυγούστου και να μην αυξηθούν και άλλο τα απλήρωτα τιμολόγια των δήμων, για τα οποία οι αιρετοί συνήθως δηλώνουν ότι δεν έχουν να πληρώσουν, επειδή τρέχουν άλλες ανάγκες.
«Πακέτο» 358 εκατ. ευρώ
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ ανάφερε ότι εκτός των παραπάνω θα δοθεί και μία πέμπτη δόση από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ) για τις λειτουργικές δαπάνες των σχολείων. «Παίρνουμε δηλαδή τέσσερις δόσεις, συγκεκριμένα παίρνουμε τέσσερα 28άρια (4Χ28 εκατ. ευρώ), και τώρα θα πάρουμε ακόμη 28 εκατ. ευρώ» τόνισε ο κ. Κυρίζογλου και πρόσθεσε ότι το υπουργείο Εσωτερικών θα δώσει και 80 εκατ. ευρώ για τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις.
«Συνεπώς, το συνολικό ποσό που θα κατανεμηθεί στους δήμους ανέρχεται σε 358 εκατ. ευρώ» σημείωσε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, σχολιάζοντας χαρακτηριστικά ότι «μπορεί να μην… έβρεξε, αλλά καλούτσικα ψιχάλισε.
Ο ίδιος αναφερόμενος στις εξαγγελίες του υπουργού Εσωτερικών, δεν παρέλειψε να επισημάνει και το γεγονός ότι το 2025, για το μισθολογικό κόστος των υπαλλήλων των δήμων που θα προκύψει τη νέα χρονιά, αλλά και για την αύξηση των αποδοχών των αιρετών θα δοθούν από το ΥΠΕΣ 53 εκατ. ευρώ, αύξηση που, όπως είπε, φαίνεται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2025.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 03.11.2024