Η Έκθεση “Η Ιστορία του τόπου μας μέσα από εικόνες” Τόπος - χρόνος - άνθρωποι, διοργανώνεται το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου 2024, από το Τμήμα Πολιτισμού του Δήμου Παύλου Μελά, στον εκθεσιακό χώρο “Υπόγεια Διάβαση - Εναλλακτική Υπόγεια Διαδρομή”, Λαγκαδά 223, Σταυρούπολη, στο ύψος των Τραπεζών, πολύ κοντά στο Κέντρο Πολιτισμού Χρήστος Τσακίρης.
Η ανακοίνωση του δήμου Παύλου Μελά
Ένα σύνολο εικόνων του τόπου, των γεγονότων, των ανθρώπων, των συναισθημάτων, εικόνες της ζωής, εικόνες που συνδέονται και ξεδιπλώνονται στον χρόνο. Μία καταγραφή που φιλοδοξεί να αφηγηθεί την ιστορία του τόπου, να την εμπλουτίσει, να τη διασώσει, να την κληροδοτήσει, να παρουσιάσει και να ερμηνεύσει την πολιτιστική του ταυτότητα. Έτσι άλλωστε γράφεται η ιστορία, στον χρόνο και με τον χρόνο.
Ευελπιστούμε η έκθεση να αποτελέσει και πρόσκληση ενδιαφέροντος με σκοπό να τροφοδοτηθεί και να εμπλουτιστεί το υπάρχον αρχείο από αρχεία δημοτών, συλλόγων, φορέων. Με την ευκαιρία αυτή θέλουμε να απευθύνουμε πρόσκληση σε όσους ιδιώτες, συλλόγους και λοιπούς φορείς διαθέτουν υλικό, να ενισχύσουν την προσπάθειά μας, ώστε η ιστορία του τόπου να συγκροτηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Ο δήμος Παύλου Μελά έχει στην κατοχή του όλο το υλικό που αποκτήθηκε από τον τότε Δήμο Σταυρούπολης, στο πλαίσιο διετούς προσπάθειας, και πρόκειται για το Ιστορικό Αρχείο Σταυρούπολης με υπεύθυνο τον συντοπίτη μας συγγραφέα - ερευνητή - εκπαιδευτικό Σπύρο Λαζαρίδη.
Ξεκινήσαμε ήδη με την αξιολόγηση και οργάνωση του υπάρχοντος υλικού με την πρόθεση η Έκθεση να έχει έναν διαρκή χαρακτήρα, να εμπλουτίζεται με νέο υλικό, να εναλλάσσεται θεματικά με εκθέσεις που αποτυπώνουν την ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα μέχρι σήμερα και να κορυφωθεί εντός του 2024, έτος που συμπληρώνονται 110 χρόνια από τη δημιουργία του πρώτου προσφυγικού οικισμού της δυτικής Θεσσαλονίκης.
Οι τόποι υπάρχουν πριν γραφτεί η ιστορία τους. Την ιστορία τη γράφουν οι άνθρωποι και τα γεγονότα και η πορεία της δεν σταματάει. Το παρελθόν συνδέεται με το παρόν και το μέλλον. Το παρόν είναι ο ενδιάμεσος κρίκος που αφενός παρουσιάζει το παρελθόν και αφετέρου αποτελεί στοιχείο για τους ερευνητές και ιστοριογράφους του μέλλοντος.Με τον τρόπο αυτόν, η ιστορία καταργεί την έννοια του πεπερασμένου και αποκτά διαχρονικότητα.
Αναζητώντας τη διαχρονικότητα, θα ξεκινήσουμε την ξενάγηση στον τόπο μας από το σημείο που δεν υπήρχαν επίσημες καταγραφές αλλά υπήρχε ο τόπος. Θα το ονομάσουμε “Σημείο 0”, το σημείο εκείνο που μόνο χάρτες και κάποια ευρήματα δείχνουν το παρελθόν. Στη συνέχεια η ιστορία του τόπου ξεπροβάλλει με εικόνες από το 1914, με την εγκατάσταση των προσφύγων και οι άδειοι χώροι γεμίζουν. Κτηριακές εγκαταστάσεις δημιουργούνται, αναπτύσσονται, η ζωή εξελίσσεται, ξετυλίγεται, καταγράφεται , αποτυπώνεται.
Θα φτάσουμε μέχρι το σήμερα με εικόνες που συνθέτουν τη σύγχρονη πραγματικότητα και αποτελούν τη σύνδεση με το μέλλον.
Υπάρχει και κάτι ακόμα που θέλουμε να γίνει ορατό από αυτό το εγχείρημα: Είναι εκείνη η γραμμή που διέρχεται τον χρόνο και που εμπεριέχει αυτά, που αν και φαινομενικά μεταβάλλονται, εν τούτοις ο χρόνος δεν τα αλλοιώνει και αντέχουν στο πέρασμά του. Κι αυτά είναι τα συναισθήματα, οι αξίες, οι ανθρώπινες ανάγκες, τα πάθη και οι πόθοι, τα μικρά και τα μεγάλα, όλα δηλαδή εκείνα που συνθέτουν τον βαθύτερο μας εαυτό και γράφουν ανεξίτηλα την ιστορία του κόσμου στο διηνεκές.
Αυτή η έκθεση, κυρίως, είμαστε εμείς. Είναι μια συνάντηση μας με τον γνωστό ή άγνωστο εαυτό μας, αφού εμείς είμαστε η ιστορία των κοντινών και μακρινών προγόνων μας. Κάπου εκεί στις εικόνες, στους ήχους, και στους ψίθυρους θα συναντήσουμε τα κομμάτια του εαυτού μας, απ΄ όπου κι αν καταγόμαστε, γιατί ζούμε στον κοινό τόπο που λέγεται Ελλάδα και η ιστορία της και η καθημερινότητά της, λίγο έως πολύ, συναντάει όλους.
Βεβαίως η έκθεση θα συνδεθεί με την ιστορία της ευρύτερης περιοχής και της πόλης της Θεσσαλονίκης αφού υπάρχει μια σχέση ενότητας και αλληλεπίδρασης στη διαμόρφωση και εξέλιξή τους και θα διανθιστεί με δράσεις ιστορικού – κοινωνικού- πολιτιστικού χαρακτήρα, όπως προβολές ντοκιμαντέρ, μουσικά, χορευτικά, θεατρικά δρώμενα, αφηγήσεις, ομιλίες- διαλέξεις σχετικές με την ιστορία του τόπου, τη ζωή και τους ανθρώπους του. Δράσεις ενσωματωμένες στην πολιτισμική ιστορία του κάθε τόπου που φωτίζουν τις εξωτερικές και εσωτερικές μας εικόνες.
Αρχίζουμε λοιπόν από το “Σημείο 0” και ετοιμαζόμαστε για τα επόμενα βήματα. Ελπίζουμε να σας έχουμε δίπλα μας.
“ΑΣΚΗΤΙΚΗ”
Νίκος Καζαντζάκης - Κεφάλαιο Β’ - Η ΡΑΤΣΑ (αποσπάσματα)
“...Η Κραυγή δεν είναι δική σου. Δε μιλάς εσύ, μιλούν αρίφνητοι πρόγονοι με το στόμα σου. Δεν πεθυμάς εσύ, πεθυμούν αρίφνητες γενεές απόγονοι με την καρδιά σου.Οι νεκροί σου δεν κείτουνται στο χώμα. Γένηκαν πουλιά, δέντρα, αγέρας. Κάθεσαι στον ίσκιο τους, θρέφεσαι με τη σάρκα τους, αναπνές το χνότο τους. Γένηκαν Ιδέες και πάθη, κι ορίζουν τη βουλή σου και την πράξη.Οι μελλούμενες γενεές δε σαλεύουν μέσα στον αβέβαιο καιρό, μακριά από σένα. Ζουν, ενεργούν και θέλουν μέσα στα νεφρά και στην καρδιά σου......
Το σώμα σου το αόρατο είναι οι πεθαμένοι πρόγονοι κι οι απόγονοι οι αγέννητοι. Το σώμα σου τ΄ ορατό είναι οι άντρες, οι γυναίκες και τα παιδιά που ζουν της εδικής σου ράτσας......”Μην πεθάνεις, για να μην πεθάνουμε!” φωνάζουν μέσα σου οι νεκροί... “...Τέλεψε το έργο μας! Τέλεψε το έργο μας! Μέρα νύχτα μπαινοβγαίνουμε στο κορμί σου και φωνάζουμε. Όχι, δε φύγαμε, δεν ξεκορμίσαμε από σένα, δεν κατεβήκαμε στη γης. Μέσα από τα σωθικά σου ξακλουθούμε τον αγώνα. Λύτρωσε μας!”...Δε φτάνει ν΄ ακούς μέσα σου τη βουή των προγόνων. Δε φτάνει να τους νιώθεις να παλεύουν μπροστά από το κατώφλι του νου σου. Όλοι χύνουνται να πιαστούν από το ζεστό μυαλό σου, ν΄ ανέβουν πάλι στο φως της μέρας...”
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ – ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Τηλ: 2313302835, 938e-mail: grpol@pavlosmelas.gr
Κείμενο - λέξεις - Επιμέλεια
Κατερίνα Καλουδοπούλου
Τμήμα Πολιτισμού
Δήμος Παύλου Μελά