Φουντώνει για τα καλά η μάχη για τον κεντρικό δήμο της Θεσσαλονίκης. Μια αυτοδιοικητική μάχη με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία δεν εμφανίζονται πουθενά αλλού σε όλη την Ελλάδα.
Το γεγονός ότι οι υποψήφιοι έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τους 20 είναι ένα από τα στοιχεία που κάνει την οποιαδήποτε πρόβλεψη για τον τελικό νικητή παρακινδυνευμένη.
Ακόμη και αν μέχρι τις 5 Μαΐου, που λήγει η προθεσμία κατάθεσης των υποψηφίων των συνδυασμών, υπάρξουν κάποιες αποχωρήσεις (ένα σενάριο που συζητιέται ευρέως στο παρασκήνιο), αυτό δεν αναμένεται να ανατρέψει τη σημερινή ομιχλώδη κατάσταση που αν γινόταν ταινία θα μπορούσε να έχει τον τίτλο «Τοπίο στην ομίχλη - ο αχταρμάς των δημοτικών εκλογών της Θεσσαλονίκης».
Οι λόγοι; Πολλοί -και επειδή έχουμε μπει ήδη σε προεκλογική περίοδο, δεν έχουν αναλυθεί εκτενώς. Ο κυριότερος από αυτούς είναι σίγουρα η εφαρμογή του «Κλεισθένη» και η απόφαση της κυβέρνησης να επιβάλλει την απλή αναλογική στην αυτοδιοίκηση, δίνοντας τη δυνατότητα σε μικρότερους συνδυασμούς να διεκδικήσουν εκλογή -αλλά και ενδεχομένως συνδιοίκηση. Σημαντικό ρόλο στη Θεσσαλονίκη έπαιξε η αποχώρηση ενός πολύ ισχυρού παίκτη που τα τελευταία εννέα χρόνια κυριάρχησε στα δημοτικά πράγματα της πόλης, του Γιάννη Μπουτάρη.
Η αποχώρησή του άνοιξε τον ασκό του Αιόλου τόσο στον πολιτικό χώρο της κεντροαριστεράς -όπου και ο ίδιος κινούταν- όσο και το χώρο της κεντροδεξιάς -που παραδοσιακά κυριαρχούσε στον κεντρικό δήμο της πόλης, αλλά για δύο αυτοδιοικητικές θητείες βρέθηκε λόγω Μπουτάρη εκτός εξουσίας.
Τα λάθη της ΝΔ
Το ότι δεν υπήρξε -όπως στην περίπτωση της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του Απόστολου Τζιτζικώστα αλλά και του δήμου της Αθήνας με την υποψηφιότητα του Κώστα Μπακογιάννη- ένας ισχυρός υποψήφιος που δεν θα μπορούσε να αμφισβητηθεί, αλλά και τα μεγάλα λάθη που έγιναν κατά την πορεία ανάδειξης του εκλεκτού της ΝΔ για τον δήμο δημιούργησαν επιπλέον σοβαρά προβλήματα που οδήγησαν στη σημερινή πολυδιάσπαση του χώρου.
Ο Νίκος Ταχιάος είναι μεν ο επίσημος εκλεκτός του κόμματος, αλλά από τον χώρο της ΝΔ καταγράφονται άλλοι πέντε υποψήφιοι. Ο πρώην υπουργός την περίοδο της καραμανλικής διακυβέρνησης Γιώργος Ορφανός, ο υποψήφιος βουλευτής το 2015 με τη ΝΔ στην Α’ Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, ο πρώην βουλευτής του κόμματος και τέως περιφερειάρχης Παναγιώτης Ψωμιάδης και δύο αυτοδιοικητικά στελέχη.
Ο δημοτικός σύμβουλος Μάκης Κυριζίδης που το 2014 είχε εκλεγεί με τον συνδυασμό του Σταύρου Καλαφάτη -που ήταν τότε ο εκλεκτός του κόμματος για τις δημοτικές εκλογές- και ο Χάρης Αηδονόπουλος -που διετέλεσε παλιότερα δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης και το 2014 εκλέχτηκε με τον συνδυασμό του Απόστολου Τζιτζικώστα ως περιφερειακός σύμβουλος.
Μικρή αλλά ίσως ουσιαστική λεπτομέρεια εδώ: κατά πολλούς την όλη κατάσταση επιβάρυνε και η πρόωρη ανακοίνωση της απόφασης του Σταύρου Καλαφάτη να μην είναι ξανά υποψήφιος δήμαρχος, μια εξέλιξη που ενθάρρυνε πολλούς μνηστήρες να διεκδικήσουν τη θέση του υποψήφιου δημάρχου Θεσσαλονίκης. Το ότι η ΝΔ καθυστέρησε να αποφασίσει για τον εκλεκτό της βοήθησε στην τελική πολυδιάσπαση του χώρου…
Στην κεντροαριστερά
Αλλά ούτε και από τον χώρο του ΚΙΝΑΛ και του ΠΑΣΟΚ υπήρξε ενιαία γραμμή. Ο Σπύρος Βούγιας μπορεί να έχει τη στήριξη του Ποταμιού και να του έχει κλείσει το μάτι το ΚΙΝΑΛ και η Φώφη Γεννηματά, όμως η σφήνα που λέγεται Πέτρος Λεκάκης -ο οποίος προέρχεται από τον χώρο της Πρωτοβουλίας και έχει μαζί του αντιδημάρχους του Γιάννη Μπουτάρη, ενώ παρασκηνιακά λέγεται ότι διαθέτει τη στήριξη του Νίκου Ανδρουλάκη- κόβει από τον κ. Βούγια την όποια δυναμική θα μπορούσε να αναπτύξει.
Στον ΣΥΡΙΖΑ, η στήριξη της Κατερίνας Νοτοπούλου δεν εμφανίζει ρωγμές, όμως εδώ το ζήτημα έχει να κάνει με τη γενικότερη μείωση των ποσοστών του κυβερνητικού κόμματος στη βόρεια Ελλάδα αλλά και τη Θεσσαλονίκη. Το ΚΚΕ στηρίζει τον παλιό συνδικαλιστή και σημερινό ευρωβουλευτή του κόμματος Σωτήρη Ζαριανόπουλο και αναμένεται να πάρει ένα κομμάτι από την πίτα του εκλογικού σώματος, η Ένωση Κεντρώων την υποψηφιότητα του Σάββα Χαλαμπάλια και η Χρυσή Αυγή τον Αρτέμιο Ματθαιόπουλο -υποψήφιο που είχε κατεβάσει και το 2014- δείχνοντας ότι δεν καίγεται και πολύ να πετύχει ένα ικανοποιητικό ποσοστό.
Από εκεί και πέρα όλοι οι υπόλοιποι υποψήφιοι δήμαρχοι κινούνται πέραν και εκτός κομμάτων, μεγαλώνοντας την πανσπερμία των υποψηφιοτήτων, αλλά και αυξάνοντας την αβεβαιότητα για την επόμενη ημέρα. Γιατί στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης ο «Κλεισθένης» αλλά και η πολυδιάσπαση στον χώρο των υποψηφιοτήτων μπορεί να δημιουργήσει μετά τις εκλογές ένα πολύ δύσκολο και εκρηκτικό τοπίο.
Η αβεβαιότητα αυτή αποτυπώνεται και σε όλες τις δημοσκοπήσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Σε αυτές καταγράφεται η πρωτιά του Νίκου Ταχιάου, που αλλού είναι εμφανής και αλλού οριακή. Όσο για τον δεύτερο; Μην τον ψάχνετε! Σε άλλες έρευνες είναι ο Γιώργος Ορφανός, αλλού έρχεται δεύτερη η Κατερίνα Νοτοπούλου, σε άλλες δημοσκοπήσεις εμφανίζεται με διψήφιο νούμερο ο Σπύρος Βούγιας, ενώ υπάρχουν και κατευθυνόμενες δημοσκοπήσεις που καταγράφουν εκτοξεύσεις υποψηφίων δημάρχων που αλλού εμφανίζονται με μονοψήφια νούμερα. Όλα ανοικτά λοιπόν και στις δημοσκοπήσεις, καθώς πέραν της ρευστότητας που υπάρχει για τους πρώτους καταγράφεται και ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης του 20% που ακόμη δεν έχει αποφασίσει ποιον θα ψηφίσει.
Ο Νίκος Ταχιάος ακολουθεί μια προεκλογική στρατηγική που συνδυάζει το πολιτικό στιλ της ηγεσίας του Κυριάκου Μητσοτάκη με αρκετά προσωπικά χαρακτηριστικά. Δεν αφήνει τίποτα ασχολίαστο, γεγονός που του δημιουργεί συχνά προβλήματα, καθώς είναι συγκρουσιακός αλλά και εκνευρίζεται εύκολα.
Στα ατού του, η στήριξη που έχει από ένα κόμμα που βρίσκεται σε τροχιά εξουσίας, γεγονός που σίγουρα θα παίξει το ρόλο του την ώρα της κάλπης. Επίσης η τεχνογνωσία του αλλά και το ότι έχει σχηματίσει ένα καλό ψηφοδέλτιο, που ακουμπά σε όλες τις γειτονιές αλλά και τις πτυχές της πόλης. Πρόβλημα το ότι ακόμη δεν έχει καταφέρει να συγκινήσει το «όλον της ΝΔ» αλλά και το ότι δεν έχει αξιοποιήσει τον παράγοντα «βουλευτές της ΝΔ Θεσσαλονίκης».
Στις δημοσκοπήσεις δείχνει ότι προηγείται, ενώ έχει ακολουθήσει μια στρατηγική σκληρής αντιπαράθεσης με την Κατερίνα Νοτοπούλου, την οποία φαίνεται να προτιμά και ως αντίπαλο για τον δεύτερο γύρο. Όσο για το μέλλον και την επόμενη ημέρα –όπως δήλωσε και σε συνάντηση που είχε με δημοσιογράφους της πόλης- μια συμμαχία με τον Σπύρο Βούγια θα μπορούσε να είναι το άνετο πολιτικό του αφήγημα για να διοικηθεί ο δήμος Θεσσαλονίκης με συνεργασίες. Να θυμίσουμε εδώ ότι ο Σταύρος Καλαφάτης -που ήταν ο εκλεκτός της ΝΔ το 2014- είχε λάβει στον πρώτο γύρο 26,2%, ενώ στον δεύτερο έχασε από τον Γιάννη Μπουτάρη.
Για την Κατερίνα Νοτοπούλου το εγχείρημα λέγεται συσπείρωση του συνόλου του ΣΥΡΙΖΑ και των ανθρώπων που βλέπουν στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα τον ηγέτη της ευρύτερης κεντροαριστεράς του αύριο και όχι απλά τον σημερινό πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Έχει τη στήριξη σχεδόν όλων των κρατικών αξιωματούχων του Βορρά, είναι must για όλους τους υπουργούς που ανεβαίνουν στη Θεσσαλονίκη να έχουν μια συνάντηση μαζί της, ενώ και εντός του ΣΥΡΙΖΑ λίγες είναι οι φωνές που δε βλέπουν με καλό μάτι την υποψηφιότητά της. Πέραν τούτου βέβαια υπάρχουν και προβλήματα.
Ένα από αυτά είναι η αρνητική εικόνα που υπάρχει για το πρόσωπό της από την εποχή που σχεδόν ουρανοκατέβατη ορίστηκε επικεφαλής του πρωθυπουργικού γραφείου της Θεσσαλονίκης. Ένα δεύτερο πολιτικό ζήτημα αφορά τις σχέσεις με τον Γιάννη Μπουτάρη και την Πρωτοβουλία, μια σχέση που η ίδια θα ήθελε να είναι πολύ στενή. Όμως ποτέ δεν έγινε τέτοια, καθώς δεν κατάφερε να συσπειρώσει ισχυρό μέρος της «Πρωτοβουλίας» και να το πείσει να κατέβει μαζί της. Όσο για τα ποσοστά της, ως κατώτατος πήχης θα πρέπει να θεωρείται το 10,6% που πέτυχε ο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης στον πρώτο γύρο των δημοτικών εκλογών του 2014.
Η περίπτωση Ορφανού
Ο Γιώργος Ορφανός είναι μέχρι στιγμής το μεγάλο ερωτηματικό. Δείχνει να θέλει να πάρει το παιχνίδι όπως παλιά ο ΠΑΟΚ επί Φερνάντο Σάντος: Άμυνα για να διατηρηθεί πίσω το μηδέν και αναμονή μπας και προκύψει κάποια ευκαιρία για να βάλει ένα γκολ και να κερδίσει με 1-0. Καθόλου τυχαία και η εικόνα που υπάρχει ότι στηρίζεται στον ΠΑΟΚ, ενώ καλλιεργεί την εντύπωση πως έχει τη στήριξη του Ιβάν Σαββίδη. Το γεγονός ότι ανακοίνωσε την υποψηφιότητα του Γιώργου Κούδα είναι ενδεικτικό. Διατηρεί χαμηλούς τόνους, ενώ σε όλες του τις παρεμβάσεις επιμένει στην λογική του «θέλω να ενώσω την πόλη». Παρόλα αυτά, λίγες φορές έχει ανοίξει τα χαρτιά του για τα μεγάλα προβλήματα της πόλης -όπως ο ΟΑΣΘ και το μετρό- ενώ λίγοι θυμούνται από το παρελθόν κάποια ρηξικέλευθη πρότασή του για τα μεγάλα θέματα της Θεσσαλονίκης.
Ο Σπύρος Βούγιας ξεκίνησε αρκετά δυναμικά, αλλά οι εξελίξεις στην Πρωτοβουλία δεν τον βοήθησαν, καθώς δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την καθαρή στήριξη από τη δημοτική παράταξη του Γιάννη Μπουτάρη. Αντίθετα, το γεγονός ότι οι συμπαθούντες την Πρωτοβουλία δείχνουν να βρίσκονται μεταξύ τριών πιθανών επιλογών (Βούγιας, Λεκάκης, Νοτοπούλου) μάλλον του ανέκοψε τη φόρα. Παρόλα αυτά το ψηφοδέλτιο είναι αρκετά καλό, με ανθρώπους της πόλης, ενώ ένα ενδεχόμενο συμμαχίας με τον Πέτρο Λεκάκη θα του έδινε σημαντικό αέρα και θα τον ενίσχυε.
Για τον Κωνσταντίνο Ζέρβα όλα θα μπορούσαν να είναι πολύ καλύτερα. Και γιατί ξεκίνησε από παλιά τον αγώνα για τον κεντρικό δήμο και γιατί δεν έκρυψε ποτέ ότι αυτός ήταν ο στόχος του, να γίνει δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Συνέχισε με μια τακτική του Ναι σε όλα, επιδιώκοντας να κερδίζει και να παίρνει πόντους από παντού, ενώ εμφάνισε και σοβαρά προβλήματα. Πρώτον, παρά το γεγονός ότι προέρχεται από την Πρωτοβουλία δεν κατάφερε να προσεταιρισθεί ούτε ένα μέλος από τη δημοτική ομάδα του Γιάννη Μπουτάρη. Μάλιστα οι σχέσεις του με τα περισσότερα μέλη της ομάδας είναι κάκιστες. Αλλά και με τη ΝΔ δεν κατάφερε να διατηρήσει κάποιες γέφυρες που υπήρχαν από την περίοδο που είχε κατέβει υποψήφιος βουλευτής. Μάλιστα πολλοί θυμούνται τις συχνές του παρουσίες σε εκδηλώσεις του κόμματος όπου ήταν παρών ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ταυτόχρονα, η ουδέτερη πολυσυλλεκτικότητα που παρουσιάζει δεν φαίνεται να αποδίδει, ενώ ενοχλεί και το γεγονός ότι ακολουθεί αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ένας πλούσιος προεκλογικός αγώνας.
Οι μικροί και τα ατού τους
Οι μικρότεροι δίνουν τον δικό τους αγώνα, αξιοποιώντας τα ατού τους. Ο Χάρης Αηδονόπουλος το ότι είναι γνωστός στο χώρο της αυτοδιοίκησης εδώ και πολλά χρόνια, ο Μάκης Κυριζίδης το ότι ξεκίνησε πριν από το καλοκαίρι τον εκλογικό του αγώνα και ο Μιχάλης Τρεμόπουλος τους πολιτικούς φίλους που έχει δημιουργήσει στη Θεσσαλονίκη εδώ και 20 χρόνια και το ότι πήρε στους ώμους του την αντιπολίτευση στον Ψωμιάδη στη νομαρχία Θεσσαλονίκης. Από την άλλη, ο Π. Ψωμιάδης -που εσχάτως έκανε ντόρο με τη μεταγραφή του Γιάννη Φλωρινιώτη στο συνδυασμό του- επιμένει στη γραμμή ότι η πόλη τού χρωστά, ενώ επενδύει σε μια άκρως συντηρητική ατζέντα, που περιλαμβάνει μοίρασμα ελληνικών σημαιών στις παρελάσεις και αρνητικές δηλώσεις για το Gay Pride.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 27-28 Απριλίου 2019