Της Δέσποινας Βογιατζόγλου
Να προχωρήσει στον διαγωνισμό της νέας αντιπλημμυρικής μελέτης που θα περιλαμβάνει φράγμα και ήπιες παρεμβάσεις επιδιώκει ο δήμος Βέροιας, έχοντας ήδη τον φάκελο των τευχών δημοπράτησης για τη νέα αντιπλημμυρική μελέτη του ποταμού Τριποτάμου, που διασχίζει την πόλη. Η Βέροια, η πόλη του νερού και των ιστορικών ποταμών του Αλιάκμονα και του Τριποτάμου, μέλος του Δικτύου Δήμων με Ποτάμια, φιλοξένησε τις εργασίες της διημερίδας για την «Ορθολογική Διαχείριση Ποτάμιων Οικοσυστημάτων», όπου και έγιναν οι σχετικές ανακοινώσεις για τη νέα αντιπλημμυρική μελέτη. Σημειώθηκε η ανάγκη διατήρησης της υδάτινης κληρονομιάς προκειμένου αυτή να δώσει και να πάρει ζωή από την εκμετάλλευσή της, καθώς πρόκειται για σημείο ιδιαίτερης οικονομικής και ιστορικής αξίας για ολόκληρη την πόλη και τα χωριά μέσα από τις δυνατότητες της ύδρευσης και της άρδευσης.
Οι δυνατότητες ανάπτυξης της Βέροιας από την ύπαρξη του ποταμού Τριποτάμου αφορούν σε όλους τους τομείς. Την ιστορική παρουσία της η Βέροια την οφείλει στη γενναιοδωρία της φύσης, που την προίκισε με άφθονα νερά. Δίπλα της «ζουν» εδώ και αιώνες ακατάπαυτα, δύο ποτάμια, ο μεγάλος Αλιάκμονας και ο μικρός Τριπόταμος. Η παρουσία των δύο ποταμών ήταν καταλυτική, γιατί της εξασφάλιζαν την ύδρευση και την άρδευση και την ενέργεια από τις υδατοπτώσεις.
Ο Τριπόταμος σχηματίζεται από 3 ρέματα. Το πρώτο είναι το Ασπρονέρι, απ’ όπου υδρεύεται η Βέροια και μέρος του πηγαίνει στον δήμο Αλεξάνδρειας. Το δεύτερο ρέμα είναι νοτιοδυτικά του χωριού Τριπόταμος. Είναι το μικρότερο από τα τρία και είναι καθαρά χείμαρρος. Στην πορεία του ενώνεται με το τρίτο ρέμα (Μαυρονέρι) που κατεβαίνει από την περιοχή της Καστανιάς. Αυτό αντλεί τα νερά του από τις περιοχές του Ανατολικού Βερμίου. Μέρος των νερών του υδροδοτούν τη Βέροια, ενώ υδροδοτούν και αρδεύουν τους Γεωργιανούς και τη Ραχιά.
Η ανάδειξη και αξιοποίηση του Τριπόταμου που διέρχεται κεντρικά από τη Βέροια, αλλά και των άλλων τμημάτων του, από τις πηγές του μέχρι τις εκβολές του στην τάφρο 66, αποτελεί προτεραιότητα για τον δήμο, όπως υπογράμμισε ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας-Ανακύκλωσης, Περιβάλλοντος-Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Παπαδόπουλος.
«Επιδίωξή μας είναι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, της χλωρίδας και της πανίδας και του οικοσυστήματος του ποταμού. Πραγματοποιούμε σειρά παρεμβάσεων προκειμένου το ποτάμι να διατηρείται καθαρό και προσβάσιμο στους δημότες και στους διερχόμενους από την πόλη μας» τόνισε ο ίδιος.
Η διαχείριση του νερού μέσα από την βελτιστοποίηση της χωροθέτησης φραγμάτων έχει σκοπό τη μέγιστη συμβολή στην αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής και τον τεχνητό εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα παράλληλα με την εκμετάλλευση του αποθηκευμένου νερού, ανάλογα με τις ανάγκες τις περιοχής. Βέβαια, το βασικό πρόβλημα του ποταμού, εξαιτίας της μεγάλης λεκάνης απορροής που είναι 201 τετραγωνικά χιλιόμετρά με μέγιστο υψόμετρο 1.874 μ. και ελάχιστο 20 μ. (μέσο υψ. 893 μ.), έγκειται στην υφιστάμενη υδραυλική παροχή του ποταμού (μέγιστη θεωρητική μελέτη) και δεσμεύει μια αρκετά πλατιά ζώνη δεξιά και αριστερά του ρέματος (πλημμυρική ζώνη), με αποτέλεσμα η χορήγηση άδειας εργασιών ανάπλασης ή οποιασδήποτε άλλης εργασίας να είναι αδύνατη. Η κατασκευή δηλαδή ακόμη και ήπιων παρεμβάσεων όπως μονοπατιών, μικρών ξύλινων κατασκευών, κιοσκιών, υπαίθριων ψησταριών, παγκακιών ή ποδηλατοδρόμων να είναι απορριπτική από τις υπηρεσίες έγκρισης αυτών.
Εφόσον είναι επιθυμητή η ασφαλής πρόσβαση και υλοποίηση δραστηριοτήτων στο ποτάμι, σκοπός θα πρέπει να είναι ο επανακαθορισμός της οριογραμμής του Τριπόταμου στο σύνολό του, μετά την σύνταξη κατάλληλης μελέτης και υλοποίησης αντιπλημμυρικών έργων. Η διεύθυνση τεχνικών υπηρεσιών θεωρεί ότι η κύρια αιτία δυσκολίας στην εκπόνηση οποιασδήποτε μελέτης αλλά και εγκρίσεως αυτής από τους αρμόδιους φορείς, αποτελούν τα θέματα υδραυλικής επάρκειας σε διάφορα τμήματα του ρέματος Τριποτάμου. Οι, κατά καιρούς, προτεινόμενες αντιπλημμυρικές εργασίες κρίνονται ιδιαίτερα κοστοβόρες και με τεχνική δυσκολία. Η αρμόδια υπηρεσία θεωρεί ότι πιθανώς η κατασκευή χωμάτινου φράγματος ανάσχεσης στην περιοχή Βρωμοπηγάδου έξω από το αστικό τμήμα του, λύνει το πρόβλημα της υδραυλικής παροχής και κατά συνέπεια το πρόβλημα της αντιπλημμυρικής θωράκισης της περιοχής, με τροποποίηση -μείωση των ορίων πλημμύρας του ποταμού.
Έτσι θα αποδεσμευτούν περιοχές, έξω των πλημμυρικών ορίων, για διάφορες χρήσεις. Γι’ αυτό το θέμα απαιτείται νέα προσπάθεια εκπόνησης υδραυλικής μελέτης με όλες τις συνοδευτικές μελέτες (στατική, περιβαλλοντική, αρχιτεκτονική, ανάπλασης κ.λπ.).
Τι προβλέπει η νέα μελέτη
Σκοπός της νέας μελέτης είναι να καταδείξει την καταλληλόλητα του χώρου για τον ταμιευτήρα-φράγμα (π.χ. γεωλογική μελέτη, γεωτεχνική έρευνα και μελέτη, μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων κ.ά.). Στον υπό σχεδιασμό φάκελο θα μπορέσουν να γίνουν ανάπλασης ή κατασκευές πρόσβασης στην ζώνη του ποταμού, οι οποίες υπολογίζονται για το πέρας του αστικού ιστού της πόλης της Βέροιας στα 3.200.000 ευρώ) και στη θέση των εκβολών του ποταμού στην Τάφρο 66, ύψους 4.000.000 ευρώ).
Οι ενέργειες που πραγματοποιούνται σχετικά με το θέμα των απορριμμάτων και σκουπιδιών σε διάφορα σημεία του ποταμού, γίνονται από πλευράς του δήμου και με εθελοντικές πρωτοβουλίες Επίσης εργασίες κοψίματος χόρτων και απομάκρυνσης κλαδιών γίνονται σε ετήσια βάση. Σχετικά με τις φθορές σε σκάλες και σε άλλες προσβάσεις προγραμματίζονται ετησίως εργασίες συντήρησης στο πλαίσιο του έργου συντήρησης κοινοχρήστων χώρων. Τη συντήρηση και τη λειτουργία των φρεατίων αποχέτευσης, έχει η ΔΕΥΑΒ.
Παλαιότερα έργα που αφορούν στην ανάδειξη του Τριποτάμου είναι η κατασκευή του αποχετευτικού αγωγού από την ΔΕΥΑΒ (1995), οι πλακοστρώσεις επενδύσεις πρανών και προσβάσεων μέσω Δημ. Επιχείρησης ΗΦΑΙΣΤΟΥ (1998) και η άρση καταπτώσεων & ηλεκτροφωτισμός περιοχής Τριποτάμου-δήμος Βέροιας (περίοδος 2007).
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 09-10.09.2023