O Γιώργος Τζιλιβάκης, πρώτος διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, που διαδέχτηκε στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας μιλά στην κάμερα makthes.gr για τις προτεραιότητες της και τους στόχους του.
Όπως λέει, την επόμενη χρονιά όλοι οι ελεγκτές θα διενεργούν ελέγχους με tablet, που διασφαλίζουν ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Αναφέρει ακόμη ότι μέσα στο 2022 το 55% των εργατικών διαφορών που ήρθαν στην επιθεώρηση εργασίας επιλύθηκε και οι εργαζόμενοι εισέπρεαξαν 6,5 εκατ. ευρώ. Παραδέχεται ότι "δεν έχουμε σαν λαός κουλτούρα ασφάλειας" και προαναγγέλει μια πρωτοβουλία της Αρχής,σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, το ΕΛΙΝΥΑΕ και το υπουργείο Παιδείας.
Τι διαφορά έχει η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης εργασίας από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας;
Η τάση στις ευρωπαϊκές χώρες είναι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί να έχουν μια ανεξαρτησία από τους παραδοσιακούς κρατικούς οργανισμούς. Γιατί θα πρέπει ένας ελεγκτικός οργανισμός ο οποίος αποτελείται από επαγγελματίες υψηλού επιπέδου που έχει σαν αποστολή την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας να είναι βραχίονας του πολιτικού συστήματος, να ανήκει στο κράτος; Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί πρέπει να αποκόπτονται από το βαθύ κράτος, προκειμένου να επιτελούν το έργο τους πιο αποτελεσματικά.
Τι έχει αλλάξει αυτούς τους 14 μήνες που λειτουργεί η ανεξάρτητη αρχή; Τι διαφορές να περιμένει ένας εργαζόμενος και πώς θα τον συνδράμετε;
Στο διάστημα αυτό βάλαμε ως πρώτη προτεραιότητα να μην μείνει πίσω η αποτελεσματικότητα μας, αντίθετα να είμαστε περισσότερο αποτελεσματικοί. Στην τρέχουσα χρονιά κάναμε περισσότερους ελέγχους από κάθε άλλη χρονιά και θα ξεπεράσουμε κατά πολύ το στόχο που έχουμε βάλει. Επίσης οι έλεγχοι μας είναι πιο ουσιαστικοί, πιο στοχευμένοι. Δεν ξεκινά τυχαία ένας επιθεωρητής, έχει προηγηθεί η προετοιμασία στο γραφείο, και μέσα από το ΕΡΓΑΝΗ και με ένα σύστημα risk analysis έχει εντοπίσει περιοχές, κλάδους, επιχειρήσεις με αυξημένη παραβατικότητα, ώστε οι έλεγχοι να ειναι πιο στοχευμένοι. Έχουμε εφοδιαστεί με τάμπλετ, έχει τη δυνατότητα ο ελεγκτής να “κατεβάσει” τα στοιχεία της επιχείρησης και να κάνει τον έλεγχο με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας πιο γρήγορα, με περισσότερη διαφάνεια, με μεγαλύτερη ταχύτητα. Κάνουμε τη δουλειά μας πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά και αυτό είναι προς όφελος του αδύναμου, που είναι ο εργαζόμενος, και είναι προς όφελος του εργοδότη που λειτουργεί σύννομα.
Μέσα στο 2022 το 55% των εργατικών διαφορών που ήρθαν στην επιθεώρηση εργασίας επιλύθηκε επί τόπου, το υπόλοιπο 45% είτε δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία είτε προχώρησε να επιλυθεί στα δικαστήρια. Χιλιάδες εργαζόμενοι μέσα σε μία χρονιά πήραν περίπου 6,5 εκατ. ευρώ ως αποτέλεσμα της επίλυσης των εργατικών διαφορών. Την τρέχουσα χρονιά περιμένουμε και το ποσοστό και το ποσό αυτό να αυξηθεί ακόμα περισσότερο.
Υπάρχουν αρκετοί ελεγκτές για να κάνουν τους ελέγχους; Πρόσφατα συνδικαλιστές του κλάδου του τουρισμού αναφέρθηκαν σε περιπτώσεις τουριστικών περιοχών με έναν ελεγκτή.
Όντως υπάρχουν προβλήματα και για αυτό το λόγο κάθε χρόνο σε όλη την Ελλάδα, οι τοπικές υπηρεσίες και οι ειδικοί επιθεωρητές από την Αθήνα ταξιδεύουν σε όλες τις περιοχές της επικράτειας και κάνουν ελέγχους σε όλη την τουριστική δραστηριότητα.Το 2022 από το τέλος Μαΐου μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου έγιναν 7.500 έλεγχοι που απέδωσαν 7,5 εκατ. ευρώ. Σε κάποιες περιοχές η στελέχωση δεν είναι επαρκής, παλεύουμε για να λύσουμε το πρόβλημα, αλλά μέχρι τότε καλύπτονται από επισκέψεις ελεγκτών από την Αθήνα και από γειτονικούς νομούς. Χρειαζόμαστε ενίσχυση, είναι ένας συνεχής αγώνας, οι σύγχρονες τεχνολογίες μας βοηθάν σας πολλαπλασιαστές ισχύος.
Φέτος συζητήθηκε πολύ το παράδειγμα του εργαζομένου στη Ρόδο που σέρβιρε μέσα στη θάλασσα. Είχατε τέτοιες τραβηγμένες περιπτώσεις που είχε χαθεί κάθε έννοια δικαιώματος και αξιοπρέπειας του εργαζόμενου;
Το θέμα της Ρόδου πήρε πολύ μεγάλη δημοσιότητα, κατά τη γνώμη μου χωρίς λόγο, περί όνου σκιάς ήταν αυτή η ιστορία. Κάποιος εργαζόμενος αποφάσισε να εξαργυρώσει την προσωπική του αξιοπρέπεια με αντάλλαγμα τα πολύ υψηλά tips. Αυτό δεν είναι παράνομο. Ενδεχομένως το έκανε και για πλάκα, ήταν μικρό παιδί.
Υπάρχουν πολύ σοβαρές περιπτώσεις που έχουμε παρέμβει σε όλη την Ελλάδα, έχουμε επιβάλλει πολύ μεγάλα πρόστιμα. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου έχουμε κλείσει και σταματήσει εργασίες για θέματα που έχουν να κάνουν με υγεία και ασφάλεια. Συνήθως οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι πιο τυπικές, έχουν γιατρό εργασίας, τεχνικό ασφαλείας, έχουν κάποια πρωτόκολλα ασφαλείας. Εμείς απομονώσαμε τους 3-4 ΚΑΔ που έχουν τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα και έχουμε επικεντρώσει το 70% των ελέγχων για την υγεία και την ασφάλεια εκεί.
Σε ποιους τομείς;
Είναι οι κατασκευές, τα εργοτάξια, οι ναυπηγοεπισκευαστικές ζώνες, η βιομηχανία.
Είχαμε πολλά εργατικά ατυχήματα την προηγούμενη χρονιά, και αρκετά θανατηφόρα…
Είχαμε, δυστυχώς είναι κομμάτι της πραγματικοτητας. Εμείς εννοείται ότι διενεργούμε ελέγχους και κάνουμε παρατηρήσεις και συστάσεις, και έχουμε διακόψει εργασίες… Από την άλλη δεν μπορεί να είναι ένας επιθεωρητής πάνω από κάθε εταιρεία ή κάθε έργο. Μοιραία θα προκύψουν. Υπάρχει μια πραγματικότητα. Δεν έχουμε σαν λαός κουλτούρα ασφάλειας. Αυτό είναι κάτι που εμείς σκοπεύουμε να ξεκινήσουμε και θέλουμε να συνεργαστούμε με όλους τους αρμόδιους φορείς, όπως είναι το υπουργείο Εργασίας, το ΕΛΙΝΥΑΕ και θεωρώ ότι είναι σωστό να εμπλέξουμε και το υπουργείο Παιδείας, γιατί τα παιδιά είναι οι αυριανοί εργοδότες και εργαζόμενοι, ώστε σε κάποια χρόνια να δημιουργήσουμε μια κουλτούρα ασφάλειας για τα επόμενα χρόνια, ότι καμία δουλειά δεν πρέπει να γίνεται αν πρώτα δεν έχουμε εξασφαλίσει τους κανόνες ασφαλείας.
Τι περιθώρια έχει ο εργαζόμενος να διεκδικήσει τα δικαιώματα του, σε περιπτώσεις που για κάποιο λόγο φοβάται;
Νόμος δεν είναι το like του εργάτη, το δίκιο του θα το βρει μέσα από επίσημη καταγγελία στην Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, όπου θα προσκομίσει στοιχεία για την περίπτωση που θεωρεί ότι έχει αδικηθεί, ότι δεν έχει πληρωθεί σωστά, ή αν μπαίνει θέμα βίας ή παρενοχλητική συμπεριφοράς. Η επιθεώρηση θα διενεργήσει εργατική διαφορά ακή εφόσον υπάρχει τεκμηρίωση, ο εργαζόμενος θα δικαιωθεί.
Η παρενόχληση στο χώρο εργασίας υπήρχε πάντα, τώρα οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να έχουν πολιτική κατά της παρενόχλησης…
Είναι ένας νόμος που ψηφίστηκε πριν από δύο χρόνια, είναι κάτι καινούριο για την αγορά εργασίας. Δεν υπάρχει άσπρο ή μαύρο είναι ένας συνεχής αγώνας. Σε γενικές γραμμές οι επιχειρήσεις συμμορφώνονται, όπου δεν συμμορφώνονται εκεί παρεμβαίνουμε. Το 2022 καταγράψαμε 151 περιπτώσεις που παρενέβη η Επιθεώρηση Εργασίας. Κάποιες από αυτές είχαν να κάνουν με σεξουαλική παρενόχληση. Έξι στις δέκα περιπτώσεις παρενοχλεί ο είναι ο εργοδότης, τέσσερις ο συνάδελφος.
Ο νόμος 4808/2022 εκτός από ότι θέσπισε την ανεξάρτητη αρχή επιθεώρησης εργασίας θέσπισε και το αυτόνομο τμήμα για την καταπολέμηση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία, έχει στελεχωθεί και είτε παρέχει υποστήριξη σε ανθρώπους που προσφεύγουν σε εμάς, είτε παρέχει υποστήριξη στα τοπικά τμήματα ανά την επικράτεια και τους κατευθύνει. Τέτοια περίπτωση είχαμε το καλοκαίρι με βία στο χώρο εργασίας στην Πάργα και παρόλο που δεν έγινε επίσημη καταγγελία τα στελέχη της επιθεώρησης εργασίας βρήκαν τον εργαζόμενο, τον καθοδήγησαν, καθοδήγησαν τον δικηγόρο του και η υπόθεση έχει πάρει το δρόμο της δικαιοσύνης. Το ιδανικό είναι ο εργαζόμενος ο οποίος βλάπτεται να κάνει καταγγελία.
Κλείνοντας αυτή τη συζήτηση, θα ήθελα να μας πείτε τις προτεραιότητες σας για το επόμενο διάστημα.
Να εμβαθύνουμε ακόμα περισσότερο τους ελέγχους που γίνονται με την ψηφιακή κάρτα. Όσο περισσότεροι κλάδοι μπαίνουν στο σύστημα εμείς θα εντείνουμε τους ελέγχους. Επίσης προσπαθούμε να διευρύνουμε τη χρήση των tablet σε όλο το φάσμα των ελέγχων, σε ένα χρόνο από τώρα όλοι οι έλεγχοι να γίνονται με tablet, για διαφάνεια και εξοικονόμηση χρόνου. Θέλουμε να θωρακίσουμε τους επιθεωρητές νομικά ώστε η παρεμπόδιση του έργου τους και η απειλή να είναι ποινικό αδίκημα. Θέλουμε να οργανωθούμε καλύτερα, με την ενίσχυση των κεντρικών υπηρεσιών έτσι ώστε να λειτουργούμε πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά. Για αυτό άλλωστε καταρτίζουμε επιχειρησιακό σχέδιο και το καταθέτουμε στη βουλή, για αυτό κάθε μήνα δημοσιοποιούμε στο site μας τα αποτελέσματα των ελέγχων ώστε να ξέρει ο ελληνικός λαός ότι λειτουργούμε αποτελεσματικά και με διαφάνεια.