Επενδυτικά προγράμματα 1,3 δισ. ευρώ θα απορροφηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για τη συνολική αναβάθμιση της Παιδείας, όπως έχει ανακοινώσει η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως. Ένας από τους κεντρικούς άξονες του προγράμματος αφορά στις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις για την «αριστεία, την καινοτομία και τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών πανεπιστημίων» με συνολικό προϋπολογισμό που υπερβαίνει τα 600 εκατ. Στόχος του έργου, σύμφωνα με τον Απόστολο Δημητρόπουλο, Γενικό Γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, είναι η «ενίσχυση της συμβολής των πανεπιστημίων στον μετασχηματισμό του αναπτυξιακού προτύπου της ελληνικής οικονομίας, μέσω της έρευνας, της καινοτομίας και της εκπαίδευσης, με έμφαση τις τεχνολογίες αιχμής. Παράλληλα, σκοπός του προγράμματος αποτελεί η ενίσχυση της διεθνούς θέσης των ελληνικών πανεπιστημίων, της διεθνοποίησής τους και της διεθνούς ελκυστικότητάς τους, μεταξύ επιστημόνων, φοιτητών και επενδυτών».
(Φ) Ο Απόστολος Δημητρόπουλος, Γ.Γ. Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, αποτυπώνει τους άξονες των αλλαγών στα ΑΕΙ
Οι μεταρρυθμιστικοί πυλώνες δράσεις
Ο κ. Δημητρόπουλος αποτυπώνει στη «ΜτΚ» τους άξονες των αλλαγών στα ΑΕΙ που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και που έχουν ως προσανατολισμό τον εκσυγχρονισμό, την αριστεία και τις συνέργειες μεταξύ της έρευνας και της επιχειρηματικότητας στα ελληνικά Πανεπιστήμια. «Ο σχεδιασμός μας αφορά τις δράσεις: 1) Ενίσχυση ερευνητικών, συνεργατικών σχημάτων που σημαίνει ερευνητικές συνεργασίες, μεταξύ των πανεπιστημίων με επιχειρήσεις. 2) Συνεργασία πανεπιστημίου με επιχειρήσεις, αλλά αυτή τη φορά μέσα από τη χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων, που θα εκπονηθούν στα ελληνικά πανεπιστήμια από επισκέπτες, ερευνητές και καθηγητές που θα έρθουν από το εξωτερικό για το σκοπό αυτό. 3) Η χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων που θα υποβάλουν τα πανεπιστήμια για αξιολόγηση και χρηματοδότηση χωρίς να απαιτείται η συνεργασία με επιχειρήσεις. Δηλαδή, πρόκειται για ερευνητικά προγράμματα που καθορίζονται αποκλειστικά από τα ενδιαφέροντα και τα ερευνητικά ερωτήματα που θα θέτει το προσωπικό των πανεπιστημίων. 4) Μέσα από τη δράση «Πανεπιστήμια Αριστείας», στοχεύουμε στην ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό των ερευνητικών υποδομών των πανεπιστημίων. Οι επιλογές των προτάσεων που θα καταθέσουν τα πανεπιστήμια για τη χρηματοδότησή τους, θα καθοριστεί από το στρατηγικό τους σχέδιο το οποίο θα αξιολογηθεί με κριτήρια αριστείας. 5) Σε συνεργασία των πανεπιστημίων με επιχειρήσεις θα συγχρηματοδοτηθούν τα «Βιομηχανικά διδακτορικά», με κριτήριο την αριστεία τους και τη συμβολή τους σε τομείς γνώσεις, που να ενδιαφέρουν και τις επιχειρήσεις. 6) Έχει προβλεφθεί να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και η δράση για την «αρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων», για τη λήψη του πιστοποιητικού παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας. Είναι μια σημαντική μεταρρύθμιση και ανάγκη που θα συνεχιστεί και μέσα από άλλες χρηματοδοτικές πηγές (ΕΣΠΑ, κρατικό προϋπολογισμό). 7) Η τελευταία δράση που συμπεριλαμβάνεται στα έργα του υπουργείου Παιδείας για το Ταμείο Ανάκαμψης είναι το «Ε- University», η υποστήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού των πανεπιστημίων και η βελτίωση των ψηφιακών υπηρεσιών που προσφέρουν τα πανεπιστήμια στους φοιτητές τους και στους αποφοίτους τους. Παράλληλα, μαζί με τη βελτίωση της εφαρμογής του «Φοιτητολογίου» των ιδρυμάτων θα εξασφαλίσουμε τη δυνατότητα να παρακολουθούμε καλύτερα την πορεία και την εξέλιξη των φοιτητών και των αποφοίτων από κάθε τμήμα, από κάθε πανεπιστήμιο, καταγράφοντας τα προβλήματα και έχοντας μια κεντρική εικόνα λειτουργίας για το σύνολο της ανώτατης εκπαίδευσης με σύγχρονο τρόπο, μέσα από τη διαχείριση μεγάλων δεδομένων. Είναι επίσης σημαντικό ότι όλα τα έργα των πανεπιστημίων που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης θα επιλεγούν ύστερα από διαδικασίες αξιολόγησης από διεθνείς επιτροπές αξιολόγησης, με βάση και το στρατηγικό σχέδιο κάθε ιδρύματος».
Τα πανεπιστήμια θα έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν και από άλλα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, πέρα από αυτό που έχει σχεδιάσει το υπουργείο Παιδείας. Πρόκειται για έργο του υπουργείου Εργασίας που περιλαμβάνει την αναβάθμιση δεξιοτήτων και δια βίου μάθησης, όπου τα πανεπιστήμια θα έχουν τη δυνατότητα να οργανώσουν προγράμματα Δια Βίου Μάθησης. Παράλληλα, μέσα από το υπουργείο Περιβάλλοντος θα υπάρξει χρηματοδότηση στα ΑΕΙ για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημόσιων κτιρίων. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Παιδείας αρμόδιο για ζητήματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, αυτή την περίοδο σχεδιάζεται ταυτόχρονα με το Ταμείο Ανάκαμψης η προγραμματική περίοδος του ΕΣΠΑ, όπου περιλαμβάνονται δράσεις «ανάδειξης μονάδων εκπαιδευτικής αριστείας στα πανεπιστήμια, δηλαδή θέλουμε να επιβραβεύσουμε σχολές και τμήματα ύστερα μετά από μια αξιολογική διαδικασία». Ο ίδιος αναφέρεται και στις προσλήψεις στα πανεπιστήμια που αποτελούν επιτακτικό ζητούμενο των ιδρυμάτων, λέγοντας πως «γνωρίζουμε ότι υπάρχει ανάγκη προσωπικού, ακαδημαϊκού και διοικητικού και μέσα από την υποστήριξη μονάδων στρατηγικού σχεδιασμού, θα στηρίξουμε τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Επιπλέον, θα συνεχιστούν δράσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει και αφορούν την διεθνοποίηση των ιδρυμάτων και την ανάπτυξη ξενόγλωσσων προγραμμάτων, ώστε τα ελληνικά πανεπιστήμια να υποδέχονται φοιτητές από άλλες χώρες, αλλά και επενδυτές που θέλουν να έχουν ερευνητικά αποτελέσματα μέσα από τα ελληνικά πανεπιστήμια».
Διασύνδεση με επιχειρήσεις και αγορά εργασίας
Η ενίσχυση της έρευνας και οι συνέργειες των πανεπιστημίων με τις ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται ψηλά στο σχεδιασμό του προγράμματος της Παιδείας, που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η ενίσχυση του ρόλου των ιδιωτικών επιχειρήσεων με τα ελληνικά πανεπιστήμια, θα δημιουργήσει οφέλη σε ερευνητικό επίπεδο, αλλά και στη στενότερη συνεργασία των Ιδρυμάτων με την αγορά εργασίας. Όπως εξηγεί ο κ. Δημητρόπουλος, «στόχος είναι να συνεργαστούν στενότερα για ερευνητικούς σκοπούς τα ελληνικά πανεπιστήμια με τις ελληνικές επιχειρήσεις, σε έναν μεγαλύτερο βαθμό, όπως συμβαίνει σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Σε αυτό το ζήτημα παρεμβαίνουμε ενισχύοντας μέσα από το συγκεκριμένο έργο του Ταμείου Ανάκαμψης, έτσι ώστε να βελτιώσουμε περισσότερο τη συνεργασία μεταξύ τους, ενισχύοντας την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Πιστεύουμε ότι αυτή η συνεργασία θα φέρει πιο κοντά τα πανεπιστήμια, με την αγορά εργασίας και την οικονομία γενικότερα. Πολλά νέα ερευνητικά αποτελέσματα θα μπορούν να αξιοποιηθούν και στην εκπαίδευση. Επιπλέον, θεωρούμε ότι αυτές οι συνέργειες μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων δεν θα περιοριστούν στο πλαίσιο αυτών των συγκεκριμένων ερευνητικών προγραμμάτων, αλλά ευρύτερα θα δημιουργήσουν ένα πιο γόνιμο έδαφος συνεργασίας των πανεπιστημίων και των ελληνικών επιχειρήσεων, πράγμα το οποίο θα μπορεί να επεκταθεί πέρα από την έρευνα και σε προγράμματα εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης».
(Φ) Η οικονομία και η αγορά εργασίας της Θεσσαλονίκης είναι άμεσα εξαρτημένη από τα Πανεπιστήμια της πόλης (ΑΠΘ, ΠΑΜΑΚ, ΔΙΠΑΕ).
Το στοίχημα των ΑΕΙ της Θεσσαλονίκης
Τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Θεσσαλονίκης, όπως και το σύνολο των ΑΕΙ της χώρας θα πρέπει να καταρτίσουν συγκεκριμένο σχέδιο δράσης το επόμενο διάστημα, προκειμένου να κερδίσουν το στοίχημα της έρευνας, της καινοτομίας και της αξιολόγησης και να απορροφήσουν χρήματα από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης. Η οικονομία και η αγορά εργασίας της Θεσσαλονίκης είναι άμεσα εξαρτημένη από τα Πανεπιστήμια της πόλης, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο επιτακτική την αξιοποίηση του ερευνητικού δυναμικού τους αλλά και την ανάπτυξη στρατηγικού σχεδιασμού που θα δημιουργεί σημαντικά οφέλη στην παραγωγική διαδικασία, προσφέροντας ευκαιρίες πολλών ταχυτήτων. Η δυνατότητα θα πρέπει να αξιοποιηθεί και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Θεσσαλονίκης, το ΑΠΘ, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, να αξιοποιήσουν τα κονδύλια, δημιουργώντας θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία, την οικονομία και τη φυσιογνωμία της πόλης.
Οι ερευνητικές συνεργασίες που δημιουργεί ο μεταρρυθμιστικός άξονας του Ταμείου Ανάκαμψης, μεταξύ των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων με τις ελληνικές επιχειρήσεις, αποτελεί μια σημαντική πρόκληση που θα προωθήσει περαιτέρω συνεργασίες όπως αυτές του ΑΠΘ και του ΠΑΜΑΚ, με μεγάλες εταιρίες, συνεχίζοντας τα βήματα εξωστρέφειας και τη διασύνδεσή τους με την κοινωνία. Τα «Βιομηχανικά διαδακτορικά» που θα αναπτυχθούν με κριτήριο τη συμβολή τους σε τομείς γνώσεις, που να ενδιαφέρουν και τις επιχειρήσεις, θα μπορούν να δώσουν εκπαιδευτικά και ερευνητικά την «απάντηση» σε ζητούμενα και ανάγκες της εποχής και θα συνδέονται με την απασχόληση. Παράλληλα, η διεθνοποίηση των ΑΕΙ, η δημιουργία ξενόγλωσσων προγραμμάτων, όπως το αγγλόφωνο προπτυχιακό πρόγραμμα της Ιατρικής του ΑΠΘ, που θα προσελκύσει ξένους φοιτητές στην πόλη της Θεσσαλονίκης, θα αποτελέσει μια ακόμη σημαντική ευκαιρία προς αυτή την κατεύθυνση. Επιπλέον, τα Ιδρύματα θα μπορέσουν να ενισχύσουν με γνώσεις και δεξιότητες, ανέργους αλλά και εργαζόμενους στη νέα εποχή που ανοίγεται και που απαιτεί τον επαναπροσδιορισμό και την ενίσχυση των γνώσεων. Η πρωτοπορία, η έρευνα και το επιστημονικό δυναμικό των Ιδρυμάτων της Θεσσαλονίκης, του ΑΠΘ, του ΠΑΜΑΚ και του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, που διατηρεί μια πιο εσωστρεφή θέση, παρά τη δυναμική του και το γεωγραφικό του εκτόπισμα, μπορούν να συμβάλλουν ως φάρος στην αναπτυξιακή πορεία της πόλης.
Αλλαγές στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Τα επενδυτικά προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης περιλαμβάνουν μεταρρυθμιστικές τομές στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Όπως εξηγεί ο Αλέξανδρος Κόπτσης, Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, μιλώντας στη «ΜτΚ», «οι μεταρρυθμίσεις έχουν ως στόχο το σύγχρονο σχολείο που θα ανταποκρίνεται σε κάθε μαθητή». Στο επίκεντρο των αλλαγών σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Παιδείας, βρίσκεται η ψηφιοποίηση των σχολείων, αλλά και τα προγράμματα σπουδών. «Πρόκειται για μεταρρυθμίσεις που αφορούν τους πυλώνες του ψηφιακού μετασχηματισμού της εκπαίδευσης, αξιοποιώντας το άλμα στις ψηφιακές δεξιότητες που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, την έμφαση στις ήπιες δεξιότητες που καλλιεργούν την κριτική σκέψη, τη συνεργατικότητα, τη δημιουργικότητα και την επικοινωνία μέσα από την εισαγωγή νέων αντικειμένων όπως η ρομποτική, η κοινωνική διαπαιδαγώγηση και η περιβαλλοντική εκπαίδευση. Τα προγράμματα Σπουδών επικαιροποιούνται, ενώ προχωράμε σε επιμορφώσεις γνώσεων, δεξιοτήτων και ψηφιακών μεθόδων του εκπαιδευτικού μας προσωπικού. Μέσα από την «Συμπερίληψη», για πρώτη φορά υλοποιείται οργανωμένα και μεθοδικά ένα σχέδιο ισότιμης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στην εκπαίδευση. Αναβαθμίζουμε την επαγγελματική εκπαίδευση, με την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού προγράμματος και τη διασύνδεση του εκπαιδευτικού προγράμματος με την αγορά εργασίας».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 30 Μαΐου 2021