Tι μέλλει γενέσθαι το επόμενο διάστημα; Εκλογές ή ανασχηματισμός; Αυτό είναι το ερώτημα που κυριαρχεί στα γαλάζια πηγαδάκια ενόψει της επόμενης ημέρας της πανδημίας του κορονοϊού, με τις εκτιμήσεις να ποικίλουν και τις απόψεις να διίστανται για το τι πρέπει να γίνει.
Από πού όμως προκύπτουν τα σενάρια; Αυτοί που τα διακινούν στηρίζουν την επιχειρηματολογία τους σε μερικές νέες πολιτικές εκτιμήσεις. Πρώτη και κυριότερη ότι η πανδημία άλλαξε άρδην τα οικονομικά δεδομένα της χώρας που δεν είναι πια τα ίδια με αυτά του περασμένου καλοκαιριού. Τότε που η ΝΔ κέρδισε τις εθνικές εκλογές με το αφήγημα των επενδύσεων, των νέων θέσεων εργασίας και της ζωηρής επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας.
Το συγκεκριμένο αφήγημα ισχύει πλέον μόνο κατά το ένα τρίτο. Λόγω της παγκόσμιας ύφεσης οι επενδύσεις αναζητούνται με το κιάλι, το ίδιο και οι νέες θέσεις εργασίας. Οσο για την επανεκκίνηση της οικονομίας το αίτημα παραμένει, μόνο που οι συνθήκες για να υλοποιηθεί είναι πολύ πιο περίπλοκες. «Όταν αλλάζουν τα δεδομένα τόσο δραματικά χρειάζεται να υπάρξει μια επανανομιμοποίηση της κυβέρνησης από το λαό, αλλά προφανώς και ένα νέα αφήγημα», τονίζουν οι υποστηρικτές της άποψης περί πρόωρων εκλογών.
Όλο αυτό το σκηνικό –όπως λένε οι σεναριογράφοι- αναμένεται να προκαλέσει μεγάλες αναταράξεις στην ελληνική οικονομία που προέρχεται από μια δεκαετή κρίση. «Από τον Σεπτέμβριο θα βρεθούμε μπροστά σε ένα τσουνάμι από λουκέτα σε επιχειρήσεις και μια εκτόξευση της ανεργίας και η κυβέρνηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει ένα συνεχές πρέσσινγκ αιτημάτων από διάφορες κοινωνικές ομάδες», σημειώνεται χαρακτηριστικά. Έτσι η επόμενη διετία (ίσως και τριετία όπως λένε οι πιο απαισιόδοξοι) θα είναι για τη ΝΔ ένα συνεχές τεστ, ενώ ζητούμενο είναι αν θα υπάρξει σημαντική οικονομική ανάκαμψη.
Όπως ισχυρίζονται οι υποστηρικτές των πρόωρων εκλογών σήμερα η κατάσταση για την κυβέρνηση είναι πολύ καλύτερη. Βγαίνει από τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης απόλυτα ενισχυμένη, ενώ ισχυροποιημένος είναι και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Μια προσφυγή σε διπλές κάλπες (η πρώτη εκλογική αναμέτρηση θα γίνει με την απλή αναλογική και η δεύτερη -αν δεν υπάρξει σχηματισμός κυβέρνησης- με το σύστημα της ενισχυμένης) μπορεί να δώσει στη ΝΔ και στον Κυριάκο Μητσοτάκη μια σχετικά άνετη νίκη, που θα παρατείνει τη θητεία της κατά ένα χρόνο.
Επιπλέον μια νίκη της ΝΔ και μια αντίστοιχη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ σε διπλές εκλογές εντός του 2020 μπορεί να προκαλέσει –όπως εκτιμάται από πολλούς- ισχυρές εσωκομματικές εντάσεις στο αντίπαλο στρατόπεδο, καθώς θα πρόκειται για την τέταρτη συνεχόμενη ήττα του Αλέξη Τσίπρα από τον Κυριάκο Μητσοτάκη: Πρώτα στις ευρωεκλογές του 2019, δεύτερη φορά στις εθνικές εκλογές του 2019 και άλλες δύο στις εκλογικές αναμετρήσεις του 2020.
Σε όλα αυτά βέβαια υπάρχουν ισχυρά αντεπιχειρήματα. Πρώτον η συγκυρία. Είτε οι πρόωρες εκλογές γίνουν τον Ιούλιο είτε τον Σεπτέμβριο η Ελλάδα δεν θα έχει ακόμη ξεπεράσει την πανδημία. «Πως θα καλέσουμε τους συνταξιούχους και τις ευπαθείς ομάδες, που είναι και ψηφοφόροι μας, να έρθουν για να ψηφίσουν ενώ ακόμη δεν θα έχουμε συνέλθει από τον κορονοϊό;» αναρωτιούνται οι υποστηρικτές της άλλης άποψης.
Ακόμη ισχυρό αντεπιχείρημα προσφέρει και η άποψη ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραμένει θεσμικός. «Για χρόνια κατηγορούσαμε τους πολιτικούς μας αντιπάλους για τυχοδιωκτική τακτική και να ερχόμαστε σήμερα και να ρισκάρουμε εκλογές εντός της πανδημίας μόνο και μόνο για να κερδίσουμε ένα χρόνο διακυβέρνησης. Αυτό που χρειάζεται η χώρα σήμερα είναι ηρεμία, σταθερότητα και ομαλό περιβάλλον για επενδύσεις», απαντούν οι θεσμικοί. Προσθέτοντας μάλιστα ότι μια εκλογική αναμέτρηση, που θα είναι όπως όλα δείχνουν και διπλή, θα πάει την οικονομία πίσω για τουλάχιστον ένα δίμηνο. «Έχουμε μια τέτοια πολυτέλεια σήμερα;» αναρωτιούνται πολλοί.
Επισήμως το Μέγαρο Μαξίμου έχει αποκλείσει τα εκλογικά σενάρια. «Οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Το οποία σενάρια εκφράζουν τις φοβίες του ΣΥΡΙΖΑ», έχει τονίσει συχνά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας. Παρόλα αυτά πολλοί υπενθυμίζουν ότι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες ποτέ δεν προαναγγέλλεται…
Το DNA της αξιολόγησης
Αν δεν προχωρήσει το εκλογικό σενάριο πολλοί γαλάζιοι ρίχνουν στο τραπέζι το χαρτί του ανασχηματισμού. «Επανεκκίνηση της οικονομίας με επανεκκίνηση της κυβέρνησης» λένε χαρακτηριστικά. Το ενδεχόμενο θεωρείται πιθανό, καθώς η αξιολόγηση είναι στο DNA του πρωθυπουργού. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονταν τόσο οι επισκέψεις που έκανε προ κορονοϊού σχεδόν σε όλα τα σημαντικά υπουργεία όσο και το σύστημα αξιολόγησης της κυβέρνησης που τηρούσε ο υφυπουργός συντονισμού Ακης Σκέρτσος.
«Τι είδους ανασχηματισμός θα είναι αυτός;» αναρωτιούνται πολλοί. Μεγάλος και δομικός με νέες συγχωνεύσεις υπουργείων ή απλά διορθωτικός με αντικαταστάσεις υπουργών και υφυπουργών που δεν απέδωσαν; Ενας μεγάλος ανασχηματισμός θα πήγαινε κόντρα στην καλή εικόνα που έδειξε η κυβέρνηση τους τελευταίους μήνες. Από την άλλη ένας μικρός ανασχηματισμός μπορεί να αποδειχθεί πολιτικά αδύναμος και η δυναμική του θα χανόταν μέσα σε μερικές ημέρες.
Να σημειώσουμε εδώ ότι θα είναι ο πρώτος ανασχηματισμός του Κυριάκου Μητσοτάκη, καθώς μέχρι στιγμής ο πρωθυπουργός έχει πραγματοποιήσει μόνο δύο διορθωτικές κινήσεις: Aντικατάσταση του υφυπουργού εξωτερικών Αντώνη Διαματάρη και αναβάθμιση του υφυπουργού εργασίας Νότη Μηταράκη σε υπουργό μεταναστευτικής πολιτικής.
Τέσσερα είναι τα βασικά ζητήματα που καλείται να λύσει ο πρώτος ανασχηματισμός του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το πρώτο έχει να κάνει με την αντικατάσταση υπουργών που παρουσίασαν προβλήματα ή δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Εδώ ακούγονται κυρίως τα ονόματα του Γιάννη Βρούτση (εργασίας) και του Χάρη Θεοχάρη (τουρισμού), ενώ συζητήσεις υπάρχουν και για τον υπουργό ανάπτυξης και επενδύσεων Άδωνη Γεωργιάδη που χρεώνεται την καθυστέρηση στην επένδυση του Ελληνικού. Ακόμη κάποιοι θεωρούν ότι στο μάτι του κυκλώνα ενός ανασχηματισμού μπορεί να μπει και η υπουργός πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Το δεύτερο ζήτημα αφορά στην οικονομία, που κατά γενική ομολογία δεν απέφερε τα αναμενόμενα στο πρώτο διάστημα της διακυβέρνησης. Με δεδομένο ότι αυτό θα είναι το πεδίο στο οποίο θα δοκιμασθεί η κυβέρνηση πρέπει μέσω του ανασχηματισμού να σταλεί ένα ισχυρό μήνυμα. Η μετακίνηση του Χρήστου Σταϊκούρα δε θεωρείται ιδιαίτερα πιθανή, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει μετακίνηση του Αδωνη Γεωργιάδη.
Το τρίτο θέμα έχει να κάνει με τους εξωκοινοβουλευτικούς και την αξιολόγησή τους. Υπάρχουν πολλοί που έκαναν τη δουλειά τους με επιτυχία, όπως ο Νίκος Χαρδαλιάς και ο Βασίλης Κοντοζαμάνης. Αλλοι πάλι πέρασαν και δεν ακούμπησαν, ενώ πολλοί θεωρούν ότι η δεύτερη κυβέρνηση Μητσοτάκη θα είναι πιο πολιτική και με περισσότερους βουλευτές.
Τέλος ένα κρίσιμο ερώτημα έχει να κάνει με το πολιτικό χρώμα του ανασχηματισμού. Θεωρείται μάλιστα πιθανό ότι ο πρωθυπουργός θα συνεχίσει να κινείται στην λογική της αξιοποίησης στελεχών εκτός της ΝΔ που θα προέρχονται από τον χώρο του κέντρου και της κεντροαριστεράς. Ετσι είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν πρόσωπα όπως ο Ηλίας Μόσιαλος, ο Γιάννης Μανιάτης, ο Γιώργος Φλωρίδης και η Άννα Διαμαντοπούλου που εντός της εβδομάδας σχολίασαν θετικά την απόφαση του πρωθυπουργού να ανανεώσει τη θητεία του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδας Γιάννη Στουρνάρα.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Μαΐου 2020