Τι περιλαμβάνει η προετοιμασία μιας δημοσιογραφικής αποστολής σε πεδίο μάχης; Γιατί ο καλός fixer εξασφαλίζει τη μισή επιτυχία του ρεπορτάζ; Υπάρχουν και, αν ναι, ποια είναι τα όρια του δημοσιογράφου σε μία πολεμική αποστολή; Πως συνδέονται οι selfies και η προπαγάνδα σε συνθήκες πολέμου; Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που τέθηκαν στο 1ο φόρουμ προετοιμασίας για δημοσιογράφους σε πεδίο πολέμου και κρίσεων, που πραγματοποιήθηκε στο Πολυεθνικό Κέντρο Εκπαίδευσης στο Κιλκίς. Η 'Μτκ", χορηγός επικοινωνίας, παρακολούθησε το Ειδικό Σχολείο Εκπαίδευσης, κράτησε σημειώσεις από τις διαλέξεις και συμμετείχε στην προσομοίωση σε πραγματικό πεδίο, που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες του προγράμματος.
Διαλέξεις, παρουσιάσεις και προσομοίωση σε πραγματικό πεδίο μάχης περιελάμβανε η εντατική εκπαίδευση δημοσιογράφων στο 1ο Σχολείο Εκπαίδευσης, που πραγματοποιήθηκε στο Κιλκίς με τη συμμετοχή ελλήνων και ξένων έμπειρων επαγγελματιών από διάφορα Μέσα Ενημέρωσης, αλλά και ακαδημαϊκών με εξαιρετική ερευνητική και θεωρητική κατάρτιση.
Η ζωή στο πεδίο μάχης
Η αίθουσα διαλέξεων στο Πολυεθνικό Κέντρο Εκπαίδευσης Επιχειρήσεων Υποστήριξης της Ειρήνης (ΠΚΕΕΥΕ) στο Κιλκίς είναι κατάμεστη από ελληνες και ξένους δημοσιογράφους, που κρατάνε σημειώσεις από τις πολύπτυχες διαλέξεις, που στόχο έχουν να αναλύσουν τη δημοσιογραφία σε συνθήκες κρίσης και πολέμου. "Από που ξεκινάμε;" "Ποιον εμπιστευόμαστε;" "Πως δημιουργείς μια καλή ομάδα;" είναι μερικές από τις θεματικές που αναλύει η Sidsel World από τη δημόσια νορβηγική τηλεόραση. Έχοντας στο ενεργητικό της τον τομέα κάλυψης πολέμων και κρίσεων, αναλύει τη σημασία του "fixer, driver,translator", τη σημασία της αξιόπιστης ομάδας, ενώ καταθέτοντας τη δική της εμπειρία αναφέρεται στην κουλτούρα, τη θρησκεία και τους ενδυματολογικούς κανόνες, η άριστη γνώση των οποίων διασφαλίζει την καλύτερη καταγραφή του ρεπορτάζ αλλά και την ασφαλέστερη δημοσιογραφική αποστολή στην εμπόλεμη ζώνη.
Τα όρια, η κατανόηση και τα «εργαλεία» πολέμου
Στη θεωρητική εκπαίδευση, καθηγητές της σχολής Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ αναλύουν τα εργαλεία αλλά και το ρόλο της ηθικής στη δημοσιογραφική κάλυψη πολεμικών συγκρούσεων. Η συνύπαρξη ακαδημαϊκών και έμπειρων επαγγελματιών Μέσων ενημέρωσης, δημιουργεί ένα εξαιρετικό συνονθύλευμα προσωπικοτήτων που επικοινωνούν και μεταδίδουν γνώσεις και πληροφορίες για ένα περίπλοκο περιβάλλον. Η κατανόηση του πολέμου έχει θεμελιώδη σημασία και ο Σωτήρης Δανέζης, πολεμικός ανταποκριτής επί σειρά ετών, αναλύει τη σωστή προετοιμασία, τους κινδύνους, αλλά και την «κατανόηση του πολέμου».
Το Incubator for Media Education and Development (ImedD), μαζί με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ), συνέβαλαν σημαντικά σ' αυτήν τη προσπάθεια δημιουργίας του πρώτου σχολείου για την ασφάλεια των δημοσιογράφων στο πεδίο των πολέμων και των κρίσεων, εξετάζοντας θεματικές που σχετίζονται με νομικά ζητήματα περί ένοπλων συγκρούσεων, βασική ασφάλεια, ασφάλεια δεδομένων, υγιεινή, κίνδυνοι και διαχείριση άγχους.
Στις τέσσερις ημέρες που διήρκεσε η εντατική εκπαίδευση, οι διοργανωτές προσπάθησαν να καλύψουν κάθε πτυχή που μπορεί να ενταχθεί στην προετοιμασία κάλυψης ενός πεδίου μάχης ή γεγονότων σε καταστάσεις κρίσεις. Η θεωρητική κατάρτιση διαδέχονταν την πρακτική εκπαίδευση και επαγγελματίες δημοσιογράφοι από την Ελλάδα, τη Γαλλία, τη Ρωσία και άλλες χώρες που συμμετείχαν έλαβαν σημαντικές γνώσεις και πληροφορίες, ενώ έγιναν και αυτοί μέρος μιας ολοκληρωμένης εμπειρίας που θα τους βοηθήσει να χτίσουν το υπόβαθρό τους και να εφοδιαστούν με τα απαραίτητα εργαλεία που απαιτούνται στις δημοσιογραφικές αποστολές, που εκτυλίσσονται σε αβέβαιες συνθήκες και που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους.
(Φ) Η εκπαίδευση περιελάμβανε προσομοίωση (πάνω) σε πραγματικό πεδίο
Η συμβολή των Ενόπλων Δυνάμεων
Η προσωπική ασφάλεια, η ακεραιότητα αλλά και η επιβίωση κάτω από δύσκολες συνθήκες αποτέλεσαν τις θεματικές του δεύτερου μέρους της εκπαίδευσης, που είχε πρακτικό χαρακτήρα. Η συνεργασία του ΑΠΘ με τις ένοπλες δυνάμεις και οργανισμούς για τη λειτουργία ενός διεθνούς σχολείου για επαγγελματίες και νέους δημοσιογράφους, με σκοπό την κατάλληλη προετοιμασία τους σε ρεαλιστικές συνθήκες, αλλά και την παροχή των απαραίτητων γνώσεων για την αντιμετώπιση σημαντικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν στο πεδίο των πολέμων και κρίσεων, πρόσφερε ένα γόνιμο και παράλληλα εντυπωσιακό πεδίο γνώσεων. Η συμβολή του στρατού μέσω του Πολυεθνικού Κέντρο Εκπαίδευσης Επιχειρήσεων Υποστήριξης της Ειρήνης του Κέντρου Εκπαίδευσης Ανορθόδοξου πολέμου (ΚΕΑΠ), στο στρατόπεδο της Ρεντίνας, εκτός από μια ωφέλιμη και πρωτότυπη εμπειρία, αποτέλεσε το απόσταγμα του πρακτικού πεδίου εκπαίδευσης, κερδίζοντας τις εντυπώσεις και συμβάλλοντας καταλυτικά στη σωστή προετοιμασία των δημοσιογράφων σε ακραίες συνθήκες.
Το εγχείρημα του «Journalists Field Safety» Training School, όπως είναι η ακριβής ονομασία του, πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Διεθνούς και Ερευνητικής Δημοσιογραφίας του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Πολυεθνικό Κέντρο Εκπαίδευσης Επιχειρήσεων Υποστήριξης της Ειρήνης, την υποστήριξη του "Imedd", την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων και του Digital Communications Network SouthEast Europe Hub, στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, βάζοντας ακόμα ψηλότερα τον πήχη για την επόμενη διοργάνωση.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 15 Δεκεμβρίου 2019