Με μειώσεις τιμών έως και 50%, κυρίως σε είδη ένδυσης και υπόδησης, αλλά και αυστηρότερους κανόνες ξεκίνησαν την περασμένη Δευτέρα, 9 Ιανουαρίου οι χειμερινές εκπτώσεις οι οποίες θα διαρκέσουν έως και 28 Φεβρουαρίου 2023, ενισχύοντας τις προσδοκίες του εμπορικού κόσμου για διατήρηση της καλής εικόνας της εορταστικής περιόδου. Αύριο, πρώτη Κυριακή των εκπτώσεων τα εμπορικά καταστήματα θα μπορούν προαιρετικά να είναι ανοικτά σε όλη την επικράτεια από 11πμ έως 8μμ.
Την ίδια ώρα, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας στην οποία οι καταναλωτές με πολύ πιο εύκολο τρόπο θα μπορούν να υποβάλλουν τις καταγγελίες, φιλοδοξεί να ασκήσει μεγαλύτερο έλεγχο στην αγορά για την αισχροκέρδεια, για πλασματικές εκπτώσεις, αλλά και για άλλες παραβάσεις των επιχειρήσεων σε βάρος των καταναλωτών. Μάλιστα, οι επώνυμες καταγγελίες θα εξετάζονται κατά προτεραιότητα.
Οι καταγγελίες από τους καταναλωτές θα μπορούν να γίνονται στην πλατφόρμα kataggelies.mindev.gov.gr και αφορούν πιθανές παραβάσεις εντός Ελλάδας, εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην πλατφόρμα εμφανίζονται πέντε διαφορετικές θεματικές επί των οποίων μπορούν να υποβάλλουν καταγγελία οι καταναλωτές: καταναλωτικά αγαθά, υπηρεσίες, τραπεζικές υπηρεσίες, ασφαλιστικές και λοιπές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών, ρύθμιση χρεών και προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Ακόμη και αν για μία θεματική δεν είναι αρμόδια η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, μέσω της πλατφόρμας δίνονται οι πληροφορίες στον καταναλωτή για την υπηρεσία στην οποία πρέπει να απευθυνθεί.
Η πλατφόρμα παρουσιάστηκε πρόσφατα από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΝ με αφορμή και την έναρξη των χειμερινών εκπτώσεων και αυτό διότι οι καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα να καταγγείλουν μέσω της πλατφόρμας πλασματικές εκπτώσεις, ειδικά, μάλιστα, καθώς αυτή τη φορά ισχύει ο λεγόμενος κανόνας των 30 ημερών. Σύμφωνα με τη διάταξη που περιλαμβάνεται στον νόμο 4933/2022 ως τιμή πριν από την έκπτωση νοείται η χαμηλότερη τιμή που εφάρμοσε ο έμπορος κατά τη διάρκεια χρονικού διαστήματος όχι συντομότερου των 30 ημερών πριν από την εφαρμογή της μείωσης της τιμής. Στην ίδια διάταξη προβλέπεται ότι όταν το προϊόν κυκλοφορεί στην αγορά για λιγότερο από 30 ημέρες, ως προγενέστερη τιμή νοείται η χαμηλότερη τιμή που εφάρμοσε ο έμπορος κατά τη διάρκεια χρονικού διαστήματος 10 ημερών πριν από την εφαρμογή της μείωσης της τιμής. Όταν η μείωση της τιμής αυξάνεται προοδευτικά, ως προγενέστερη τιμή νοείται η τιμή χωρίς τη μείωση της τιμής πριν από την πρώτη εφαρμογή της μείωσης της τιμής. Σε περίπτωση παράβασης της παραπάνω διάταξης προβλέπεται πρόστιμο που φτάνει ως και το 4% του συνολικού τζίρου της επιχείρησης. «Σε συνθήκες υψηλού πληθωρισμού θα συμβάλλουμε με τις πραγματικές εκπτώσεις στον έλεγχο του πληθωρισμού το επόμενο δίμηνο», υποστήριξε ο υπουργός, κ. Γεωργιάδης.
Εκτός από τον έλεγχο προσφορών και εκπτώσεων όμως αυστηρότεροι γίνονται οι κανόνες και για το ηλεκτρονικό εμπόριο με το σχέδιο νόμου του ΥΠΑΝ που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση και οδηγείται στην Βουλή το αμέσως προσεχές διάστημα.
Μάλιστα στο ίδιο νομοσχέδιο με άλλη διάταξη αυστηροποιούνται περαιτέρω οι διαδικασίες για τη λειτουργία των ηλεκτρονικών καταστημάτων καθώς θα πρέπει στην ιστοσελίδα τους οι επιχειρήσεις να αναγράφουν τον ΑΦΜ, τον αριθμό Εμπορικού Μητρώου αλλά και τον αριθμό άδειας ασκήσεως επαγγέλματος ενώ για όσους δεν το τηρούν προβλέπονται πρόστιμα έως και 1,5 εκατ. ευρώ. Το πρόστιμο μπορεί να φτάσει τα 3 εκατ. ευρώ αν το εν λόγω ηλεκτρονικό κατάστημα είναι υπότροπο, ενώ θα μπορεί να κατέβει και η ιστοσελίδα.
Ενισχύονται οι προσδοκίες της αγοράς
«Οι εφετινές χειμερινές εκπτώσεις γίνονται σε μία ιδιαίτερη περίοδο, εν μέσω ακρίβειας και πληθωριστικών πιέσεων. Παράλληλα, πραγματοποιούνται υπό ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο καθώς αυτή τη φορά ισχύει ο λεγόμενος κανόνας των 30 ημερών που συνοδεύεται από εντατικούς ελέγχους του υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας με στόχο την προστασία του καταναλωτή από πλασματικές εκπτώσεις» σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μάκης Σαββίδης, αντιπρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας, αντιπρόεδρος GRECA και εκπρόσωπος για την Ελλάδα και μέλος ΔΣ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ηλεκτρονικού Εμπορίου. Σύμφωνα με τον κ. Σαββίδη, η συγκεκριμένη πρωτοβουλία του υπουργείου έχει στόχο αφενός την περαιτέρω μείωση των τιμών των προϊόντων και αφετέρου την προστασία των καταναλωτών από τις πλασματικές εκπτώσεις μειονότητας επιχειρήσεων που λειτουργούν με αθέμιτο ανταγωνισμό εις βάρος άλλων επιχειρήσεων αλλά και καταναλωτών. Ωστόσο, ο κ. Σαββίδης εκτιμά ότι «εφέτος δεν πρέπει να επιβληθούν πρόστιμα στις επιχειρήσεις σε περίπτωση παράβασης της διάταξης καθώς δεν υπήρχε χρόνος ώστε να ενημερωθούν εγκαίρως. Σε βάθος χρόνου και συγκεκριμένα την επόμενη εκπτωτική περίοδο, εφόσον ενημερωθούν σωστά οι επιχειρήσεις, η επιτυχία του μέτρου θα είναι δεδομένη».
Εστιάζοντας στις ηλεκτρονικές αγορές, ο κ. Σαββίδης υπογραμμίζει ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο συνεχίζει να καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο ποσοστό πωλήσεων. «Αυτό συμβαίνει γιατί το ελληνικό ηλεκτρονικό εμπόριο δεν κινείται μεμονωμένα αλλά διακλαδικά (Omnichannel). Δηλαδή μία στις πέντε ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις (ποσοστό 20%) διαθέτουν ηλεκτρονικό κανάλι, δηλαδή το 90% είναι προέκταση φυσικού καταστήματος. Έτσι ο καταναλωτής προκειμένου να ολοκληρώσει μια αγορά κάνει έναν κύκλο μεταξύ φυσικού και ηλεκτρονικού καταστήματος. Δηλαδή παραγγέλνει ένα προϊόν ηλεκτρονικά και το παραλαμβάνει από το φυσικό κατάστημα και αντιστρόφως». Μάλιστα, ο ίδιος επισημαίνει ότι το 2022 ήταν η πρώτη χρονιά που η Ελλάδα έσπασε σαν χώρα το ρεκόρ της χρήσης ίντερνετ στο γενικό πληθυσμό αγγίζοντας ποσοστό 81%. Αξιοσημείωτο είναι ότι από αυτούς που χρησιμοποιούν το ίντερνετ, ποσοστό 72% έκαναν κάποιου είδους ηλεκτρονική συναλλαγή. «Τα αποτελέσματα είναι πολύ θετικά και ενθαρρυντικά. Ωστόσο η χώρα μας, σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, παραμένει στην προτελευταία θέση στον δείκτη ψηφιοποίησης, κοινωνίας και οικονομίας που ανακοινώνει κάθε χρόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που αποδεικνύει ότι χρειάζεται να γίνουν σημαντικά βήματα ψηφιακή ανάπτυξης».
Αναφορικά με τις προσδοκίες της αγοράς από τις χειμερινές εκπτώσεις του 2023, ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς και του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής, Βασίλης Κορκίδης επισημαίνει ότι «ο εμπορικός κόσμος ευελπιστεί ότι η κίνηση θα είναι δυναμικά ανάλογη της έναρξης των εκπτωτικών περιόδων προ των περιορισμών της πανδημίας, ενώ ίσως σηματοδοτήσουν κάτι διαφορετικά καλύτερο με δεδομένο ότι καταργήθηκαν οι ενδιάμεσες εκπτώσεις που λειτουργούσαν «διασπαστικά» στο αγοραστικό ενδιαφέρον». Παράλληλα τονίζει ότι «στόχος είναι μέχρι τέλος Φεβρουαρίου να ανακτήσουμε, αλλά και να ξεπεράσουμε τον τζίρο των 5,5 δισ. ευρώ του πρώτου διμήνου του 2019».
Σύμφωνα με τον κ. Κορκίδη, δικαιολογημένα συνεχίζεται η ανησυχία των εμπόρων για το ενεργειακό κόστος, αλλά και το κόστος ανατροφοδότησης των καταστημάτων τους, δεδομένων των μεγάλων ανατιμήσεων τον Ιανουάριο σε σειρά προϊόντων. Σημειώνει μάλιστα, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο κλάδος του λιανικού εμπορίου, με εξαίρεση τα σούπερ μάρκετ, μέτρησε συνολικά απώλειες άνω των 3,5 δισ. ευρώ, τη τελευταία διετία των χειμερινών εκπτώσεων και κινήθηκε σε απογοητευτικά επίπεδα για 8 στους 10 μικρομεσαίους εμπόρους, σε σύγκριση με τα συνήθη επίπεδα τζίρου, προ πανδημίας για τις χειμερινές εκπτώσεις.
Σε ό,τι αφορά τους καταναλωτές, για μία ακόμα φορά θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις αγορές τους κατά την περίοδο των εκπτώσεων. Η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας, με αφορμή την έναρξη των χειμερινών εκπτώσεων επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι θα πρέπει να αναγράφονται ευκρινώς, στα σημεία όπου πωλούνται τα προσφερόμενα προϊόντα, η αρχική και η νέα μειωμένη τιμή των προϊόντων, με αναφορά στην κατάλληλη μονάδα μέτρησης ανά προϊόν.
Σε κάθε ανακοίνωση περί μείωσης τιμής υποδεικνύεται η προγενέστερη τιμή που εφάρμοζε ο έμπορος για καθορισμένο χρονικό διάστημα πριν από την εφαρμογή της μείωσης της τιμής. Επίσης, κατά τη διενέργεια εκπτώσεων, εκτός από την αναγραφή της παλαιάς και της νέας μειωμένης τιμής των αγαθών και υπηρεσιών που πωλούνται με έκπτωση, επιτρέπεται και η αναγραφή και εμπορική επικοινωνία ποσοστού έκπτωσης. Τα καταστήματα Stock ή Outlet υποχρεούνται να αναγράφουν την παλαιά τιμή πώλησης, διαγραμμένη και τη νέα μειωμένη τιμή πώλησης, με τρόπο που να επικοινωνεί στον καταναλωτή τη σαφή διάκριση μεταξύ των δύο αυτών τιμών.
Σημειώνεται ότι αν οι εκπτώσεις, προσφορές ή οποιαδήποτε ανακοίνωση περί μείωσης της τιμής είναι ανακριβείς ή παραπλανητικές ως προς το ποσοστό της έκπτωσης ή ως προς τις τιμές ή ως προς την ποσότητα των προσφερόμενων με έκπτωση ή σε προσφορά προϊόντων ή ενέχουν οποιασδήποτε μορφής απόκρυψη ή παραπλάνηση, επιβάλλεται σε βάρος του εμπόρου πρόστιμο έως το 2% του ετήσιου κύκλου εργασιών και πάντως όχι μικρότερο από 20.000 ευρώ. Αν στον έμπορο επιβληθεί για δεύτερη φορά πρόστιμο για την ίδια παράβαση μέσα σε διάστημα πέντε ετών, το ανώτατο ύψος του προστίμου προσαυξάνεται στο 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών του.