Αν είσαι start upper, δεν πρέπει να φοβάσαι την αποτυχία. Για να πετύχεις, πρώτα, σχεδόν νομοτελειακά, θα αποτύχεις. Μάλιστα εάν ένας Ισραηλινός start upper, απευθυνθεί σε venture capital για χρηματοδότηση, το πρώτο πράγμα που θα τον ρωτήσουν, είναι πόσες φορές απέτυχε στο εγχείρημά του γιατί αυτοί που έχουν ήδη εγγράψει μία ή περισσότερες αποτυχίες στις προσπάθειες τους να βγούνε στην αγορά, έχουν κερδίσει σε εμπειρία, έχουν κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις στα σχέδια τους και τελικά, έχουν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν τους στόχους τους.
Αυτό ήταν ίσως το σημαντικότερο μήνυμα που θέλησε να περάσει στους νέους Έλληνες start uppers ο Elad Goz, ένας εξαιρετικά επιδραστικός ομιλητής, ένας επιχειρηματίας από το Iσραήλ που έκτισε την επαγγελματική του καριέρα, εντός και εκτός συνόρων της χώρας του κι ο οποίος έχει «φάει με το κουτάλι» τον χώρο των επενδύσεων αλλά και της υποστήριξης καινοτόμων επιχειρήσεων, ενώ έκανε και μία 11ετή διαδρομή, σαν διπλωμάτης, σαν οικονομικός σύμβουλος διπλωματικών αποστολών του Ισραήλ στο Χονγκ Κονγκ και την Ινδία.
Ηλεκτρολόγος μηχανικός αλλά και νομικός, από πέρσι βρίσκεται στην Ελλάδα, με την εταιρεία Aegean Gateway, σκανάροντας το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας, πρόθυμος, εκτός από υπηρεσίες, να προσφέρει και ένα απόσταγμα από την δική του γνώση που αποκτήθηκε στο πεδίο της καινοτόμου επιχειρηματικότητας.
Ο κ. Goz, από την Beyond 2023, είχε πολλά και ενδιαφέροντα να πει, κάνοντας αναφορές στη χώρα του, η οποία, όχι αδικαιολόγητα, έχει ονομαστεί και «start up nation» καθώς αυτή η χώρα των 9,5 εκατ. κατοίκων, το 2022, ήταν στην 1η θέση στο χώρο των start ups στη Μέση Ανατολή και στην 3η θέση στην παγκόσμια κατάταξη.
Iσραήλ: Start up nation σε αριθμούς
Αυτό που έχει κάνει το Ισραήλ τα τελευταία 30 χρόνια στο R&D, στην έρευνα, σε νέες καινοτόμες τεχνολογίες, μπορεί να το κάνει και η Ελλάδα και μάλιστα σε πολύ συντομότερους χρόνους καθώς, το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας, που ακόμη είναι σχετικά ανώριμο, αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς έχοντας και την υποστήριξη Ευρωπαϊκών διαθέσιμων πόρων αλλά και πρωτοβουλιών που υπακούουν σε πολιτικές στρατηγικής.
Εάν είναι στρατηγικός στόχος η ανάπτυξη του οικοσυστήματος καινοτομίας, εάν η κυβέρνηση θέλει να δώσει ώθηση στο οικοσύστημα αυτό, που σημαίνει, αρχική οικονομική υποστήριξη και ποικίλα κίνητρα για εγχώριες αλλά και ξένες επιχειρήσεις με έμφαση στο R&D, τότε όλα είναι δυνατά, επειδή η Ελλάδα έχει το κατάλληλο ανθρώπινο κεφάλαιο.
Αρκεί να αναφερθεί ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1990, στο Ισραήλ δεν υπήρχε οικοσύστημα καινοτομίας, τίποτε απολύτως. Τριάντα χρόνια μετά, το 2022, στο Ισραήλ υπήρχαν πάνω από 7.000 start ups και κάθε εβδομάδα, ιδρύονται σχεδόν 12 νέες start ups. Aπό όλες αυτές, οι περισσότερες σε κάποιο στάδιο αποτυγχάνονται, αλλά υπάρχουν και αυτές που τα καταφέρνουν. Έτσι, πέρσι ήταν ενεργές 670 εταιρείες στο χώρο του cyber security, με 20 να κάνουν επιτυχημένο exit. Στο FinTech ήταν 440 εταιρείες, ενώ έγιναν 4 exits, ενώ στον πολύ δημοφιλή χώρο των Eπιστημών Υγείας, των Life Sciences, δραστηριοποιούνται 1.580 εταιρείας, από αυτές οι 700 στις ψηφιακές υπηρεσίες υγείας, ενώ έγιναν και 5 exits. Start ups και στην Αγροδιατροφή αλλά και στους χώρους της Ενέργειας και του Περιβάλλοντος.
Αυτό που διαπιστώνεται, είναι ότι και στην Ελλάδα η κοινότητα των start uppers έχει στραφεί στα ίδια πεδία ενδιαφέροντος και μάλιστα, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια συνεργασίας Eλλάδας – Ισραήλ στο συγκεκριμένο τομέα και σε πολλά αντικείμενα, όπως υποστηρίχθηκε.
Το προφίλ του start upper
Και οι ελληνικές start ups και γενικότερα το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας, έχει αρκετούς άσους στο μανίκι του. Πρώτο και κύριο asset, το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας, που έχει γνώση και την κατάλληλη νοοτροπία, με τους Έλληνες start uppers, παρότι οι περισσότεροι δεν ξέρουν από business, να είναι εύστροφοι, ευέλικτοι, τολμηροί, έτοιμοι να βρούνε λύσεις out of the box.
O start upper, είναι ο άνθρωπος που όλο ψάχνει για λύσεις σε προβλήματα, ο ανήσυχος άνθρωπος, που δεν αφήνεται να χαλαρώσει στην πολυθρόνα του, είπε πολύ χαρακτηριστικά ο Elad Goz. Για να πετύχει ένας start upper, πρέπει να βάζει φιλόδοξους στόχους, να βλέπει την παγκόσμια αγορά, αλλά να ξεκινάει από την τοπική, την εγχώρια, για να κάνει πιο ελεγχόμενα βήματα σε περιβάλλον που γνωρίζει και να περιορίζει τα ρίσκα που έχει μία καινοτόμος επιχείρηση στο ξεκίνημά της.
Αυτός ο φιλόδοξος τύπος ερευνητή και επιχειρηματία, πρέπει από μίας αρχής, να στήσει μία δυνατή ομάδα, να έχει σχεδιάσει μία στρατηγική exit, δηλαδή εξόδου στην αγορά με την άντληση επενδυτικών κεφαλαίων αλλά και μέσω απόκτησης πελατών και, να είναι διατεθειμένος, να κάνει αλλαγές στο προϊόν ή στην υπηρεσία που προτείνει, διαβάζοντας σωστά τα μηνύματα της αγοράς.
Δεν είναι και λίγα αυτά που πρέπει να πετύχει ένας «άγουρος» επιχειρηματίας, ένας start upper, γι’ αυτό και χρειάζεται στήριξη από μέντορες, συμβούλους, καθοδηγητές , όμως αυτός άλλωστε είναι και ο ρόλος άλλων παικτών στα οικοσυστήματα καινοτομίες (θερμοκοιτίδες, business angels πιθανόν, σύμβουλοι, γραφεία μεταφοράς τεχνολογίας στα ΑΕΙ).
Το οικοσύστημα καινοτομίας στην Ελλάδα παίρνει σιγά- σιγά μορφή, με μελετημένα βήματα σε επίπεδο θεσμικό αλλά και οικονομικών μέτρων. Μένουν πολλά ακόμη να γίνουν, όπως π.χ. το θεσμικό πλαίσιο για τους business angels, αλλά η χώρα μας, που και σε αυτό το πεδίο πρέπει να ανταγωνιστεί εταίρους στην Ε.Ε. καθώς και τρίτες χώρες, έχει αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα που μετράνε για τις πολυεθνικές εταιρείες με έμφαση στο R&D.
Πιθανότητες ελληνο- ισραηλινής συνεργασίας
Η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, σχεδόν κατά 6% το 2022 και παρά την εφαρμογή αντιπληθωριστικής πολιτικής σε όλη την Ευρώπη.
Ως και σήμερα, οι μισθοί είναι χαμηλότεροι εκείνων σε χώρες με δυνατό οικοσύστημα τεχνολογίας και καινοτομίας, σίγουρα χαμηλότεροι κάποιων Δυτικοευρωπαϊκών και Σκανδιναβικών, αλλά και χαμηλότεροι των μισθών του Ισραήλ.
Μάλιστα, ειδικά για την πιθανότητα συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ, σε μία περίοδο που οι δύο χώρες έχουν έρθει πολύ κοντά, υπάρχει δυνατότητα συνεργασιών σε πεδία όπως η Ενέργεια, η Κυβερνοασφάλεια, αλλά και η Άμυνα, το Περιβάλλον όπως και καθαρά εξειδικευμένα deep tech εργαλεία της Πληροφορικής.
Αν η Ελλάδα αξιοποιήσει καλύτερα και το «έξτρα bonus» που παίρνει από τη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε θα δει το οικοσύστημα καινοτομίας να ανθίζει και τις start ups να αυξάνονται και να πληθύνονται, αποδεικνύοντας ότι στη χώρα, πέραν της βιομηχανίας του Τουρισμού, υπάρχουν και άλλες «βιομηχανίες» με προοπτικές ανάπτυξης.