Είδαμε την έκθεση «Souvenirs de Salonique, γαλλικές ιστορίες από το χτες στο σήμερα» ενώ ακόμη στηνόταν. Σε εργασιακό πανικό οι ειδικοί που έβαζαν τις τελευταίες πινελιές την ώρα που οι οικοδεσπότες φρόντιζαν να διευκολύνουν τους ανθρώπους του Τύπου που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα. Ήταν ενδιαφέρουσα η ιδέα Γαλλικού Ινστιτούτου και Γαλλικού Προξενείου να εμβαθύνουν στις ελληνογαλλικές σχέσεις που μετρούν 400 χρόνια.
Σχέσεις που… όντως θυμίζουν τη διαδικασία ωρίμανσης ενός καλού γαλλικού κρασιού. Που ξεκινά από τον σπόρο, τη φροντίδα του αμπελώνα και των σταφυλιών σε κάθε στάδιο ανάπτυξης του καρπού, περνά στον τρύγο, αναμένει να ωριμάσει μέσα στα δρύινα βαρέλια, περνά από την εμφιάλωση και καταλήγει στο ποτήρι στο οποίο βγάζει τα αρώματα και αναδεικνύει τη γεύση του. Κάπως έτσι θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει και τη διαδικασία από την οποία πέρασαν οι διμερείς σχέσεις, και κάπως έτσι θα μπορέσει κανείς να την αντιληφθεί μέσω της μεγάλης συνολικής έκθεσης που εγκαινιάστηκε την Πέμπτη 14 Μαρτίου στην αίθουσα Αλλατίνη – Ντασό του Γαλλικού Ινστιτούτου, παρουσία και του Γάλλου πρέσβη Κριστόφ Σαντεπί και 50 μελών εβραϊκών οικογενειών και θα ολοκληρωθεί στις 25 Απριλίου 2019.
Η έκθεση
Στην έκθεση ξετυλίγεται ια ιστορία που ξεκίνησε το 1686, όταν η Γαλλία αποφάσισε να ανοίξει στη Σαλονίκη ένα από τα πρώτα της Προξενεία, και συνεχίστηκε όταν το 1906 την επέλεξε για να ανοίξει το πρώτο της σχολείο στο εξωτερικό. Όταν η διδασκαλία των Γαλλικών κυριάρχησε στο εκπαιδευτικό σύστημα της πόλης για 100 τουλάχιστον χρόνια, όταν τα γαλλικά στρατεύματα της Στρατιάς της Ανατολής κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου κατασκεύασαν πολλές από τις σύγχρονες υποδομές της πόλης, όταν πολλές από τις εβραϊκές οικογένειες της Θεσσαλονίκης επέλεξαν τη Γαλλία ως χώρα μετανάστευσης, όταν Γάλλοι αρχιτέκτονες έδωσαν ξανά ζωή και έναν κοσμοπολίτικο αέρα στην πόλη.
Όταν πλέον οι δυο πλευρές κοιτούν μαζί προς το μέλλον -όχι μόνο μέσω της κοινής τους πορείας στην ΕΕ αλλά και σε μια πιο ειδική σχέση: Της συμμετοχής γαλλικής εταιρίας στην κοινοπραξία που θα δώσει νέα πνοή στο λιμάνι της πόλης, μετατρέποντάς το σε κόμβο για όλη την περιοχή.
Αυτή την πολυεπίπεδη σχέση φιλοδοξεί να αναδείξει η έκθεση που άνοιξε τις πύλες της και περιμένει όλους να τη δουν, καθώς μέσω αυτής θα μάθουν το παρελθόν τους και θα πορευτούν στο μέλλον. Σαράντα τουλάχιστον ειδικοί συνέβαλαν στην πραγματοποίηση της σπονδυλωτής έκθεσης, η οποία θα δοθεί με έναν εύληπτο τρόπο μέσα από έξι διαφορετικές θεματικές: τις απαρχές της γαλλικής παρουσίας με τη δημιουργία του προξενείου, τη γαλλική ταυτότητα στην οικονομική ζωή της πόλης, με την εβραϊκή κοινότητα, με το έργο των γαλλικών θρησκευτικών αποστολών στη Θεσσαλονίκη – τα σχολεία των Λαζαριστών, των αδερφών του Ελέους, των Φρέρηδων- μέσω της στρατιάς της Ανατολής, την πυρκαγιά του 1917 και τους Γάλλους αρχιτέκτονες, και την ίδρυση και παρουσία του Λισέ. Όλα αυτά θα γίνουν μέσω αντικειμένων, φωτογραφιών, εγγράφων, διαλέξεων, στρογγυλών τραπεζών.
Η κεντρική ιδέα;
Ποια όμως είναι η κεντρική ιδέα του όλου εγχειρήματος; Η απάντηση στο ερώτημα της «ΜτΚ» δόθηκε από τον Γάλλο πρόξενο στη Θεσσαλονίκη . Ο κ. Φιλίπ Ρε είπε πως «η κεντρική ιδέα είναι να καταδειχθεί ο πλούτος και το βάθος της σχέσης ανάμεσα στη Γαλλία και τη Θεσσαλονίκη.
Εγώ ο ίδιος είχα μια μικρή ιδέα αλλά έμαθα πολλά περισσότερα χάρη στους ειδικούς της Επιστημονικής Επιτροπής, καθώς κι αυτοί έκαναν με τη σειρά τους πολλές μελέτες και εργασίες οι οποίες παρέμεναν σε έναν κλειστό κύκλο. Θελήσαμε να δημοσιοποιήσουμε αυτές τις πληροφορίες.
Χρησιμοποιήσαμε τα υλικά που προϋπήρχαν, τους θησαυρούς που εντοπίσαμε στους συλλέκτες και το βασικό στοιχείο είναι αυτό: η γαλλοφιλία της πόλης και της περιοχής η οποία αντηχεί την αγάπη που τρέφουν οι Γάλλοι για την Ελλάδα. Σχέσεις που ίσως υπάρχουν και σε άλλες περιοχές της χώρας αλλά είναι ιδιαίτερες σε ό,τι αφορά τη Θεσσαλονίκη, καθώς πηγαίνουν πίσω στον 17ο αιώνα και είναι πάντα παρούσες ακόμη και στις δύσκολες εποχές της πόλης.
Για να δημιουργήσουν -πάντα με φιλικό τρόπο. Για να μοιραστούν, να ανταλλάξουν πανεπιστημιακές, πολιτιστικές σχέσεις. Και είναι αυτό που μαθαίνουμε : πως πρόκειται για μια σχέση συνεχή, επιστημονική, στενή, πολιτιστική, οικονομική και φυσικά όλο αυτό είναι πολύ συγκινητικό. Πρόκειται για μια σχέση που ποτέ δεν είχε προστριβές. Ακόμη κι όταν οι 400.000 Γάλλοι στρατιώτες έφτασαν στην πόλη στο μέτωπο της Ανατολής (1915-1919) για να πολεμήσουν στο πλευρό των Ελλήνων. Πρόκειται για το μοναδικό στρατιωτικό επεισόδιο σε αυτή τη μακραίωνη σχέση αλλά κι αυτό δεν ήταν εχθρικό, αντιθέτως!».
Το μέλλον των διμερών σχέσεων Ελλάδας- Γαλλίας
Ο Γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Φιλίπ Ρε απάντησε στη «ΜτΚ» πως η Γαλλία είναι παρούσα οικονομικά στη χώρα και στην περίοδο της κρίσης, ακόμη κι αν υπάρχουν κάποιες επιχειρήσεις – όπως κάποιες τράπεζες που έφυγαν αλλά που ενδέχεται να επιστρέψουν.
Αλλά ούτως ή άλλως υπάρχουν επιχειρήσεις εμπορικές, βιομηχανικές που είναι εδώ -ειδικά για τη Θεσσαλονίκη και το μεγάλο γεγονός της ιδιωτικοποίησης του λιμανιού, με την παρουσία και τη συμμετοχή της γαλλικής CMACGM στη διεθνή κοινοπραξία. Πρόκειται για μια εταιρία που βαρύνεται κυρίως με το κατασκευαστικό τμήμα που θα εκσυγχρονίσει το λιμάνι, ώστε να ξαναγίνει ένα λιμάνι-κέντρο για τα Βαλκάνια και διεθνώς αναγνωρισμένο.
Το γεγονός ότι πρόκειται για μια εταιρία από τη Μασσαλία είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς το λιμάνι κατασκευάστηκε τον 19ο αιώνα στα πρότυπα του μασσαλιώτικου λιμανιού. Καταδεικνύει τη στενή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στις δυο πόλεις ως ένα σημάδι της συνδρομής της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη -αλλά και γενικά στη ναυσιπλοΐα».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Μαρτίου 2019