Στην εκδήλωση-συζήτηση στο πλαίσιο του 50ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή που ξεκίνησε σήμερα στη Θεσσαλονίκη με θέμα «25 χρόνια από τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία - Όταν η Τέχνη αντιστέκεται στη βαρβαρότητα», μίλησαν ο Σέρβος σκηνοθέτης Εμίρ Κουστουρίτσα, ο οποίος μίλησε στα αγγλικά παρουσία μεταφράστριας και η βουλευτής του ΚΚΕ, Λιάνα Κανέλλη.
Τη συζήτηση συντόνισε ο σκηνοθέτης Σήφης Στάμου ενώ το παρών έδωσε και ο ΓΓ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.
Τον λόγο πρώτα πήρε η Λιάνα Κανέλλη η οποία ξεκίνησε την ομιλία της λέγοντας "ζήτω η ΚΝΕ και τα 50 χρόνια του φεστιβάλ" και πρόσθεσε πως "το ΚΚΕ και η νεολαία του δεν υπήρξαν ποτέ, ακόμα και τον καιρό της παρανομίας, underground και το λέω αυτό γιατί αυτός είναι ο τίτλος μιας από τις καλύτερες ταινίες του Κουστουρίτσα".
Στη συνέχεια η βουλευτής σημείωσε πως "Διανύουμε μια εποχή που το Έγκλημα και Τιμωρία του Ντοστογιέφσκι έχει αντιστραφεί. Γεμίσαμε εγκλήματα χωρίς τιμωρία αλλά η ιστορία εκδικείται και όσο υπάρχει έστω και ένας κομμουνιστής όρθιος δε θα επιτρέψει κανέναν να γράψει την ιστορία ξανά στα μέτρα του και η τιμωρία θα είναι μεγάλη και δυνατή". Στη συνέχεια πρόσθεσε πως η Τέχνη δε μπορεί ποτέ να έχει ως έμπνευση τα καμμένα και κομματιασμένα πτώματα των νέων ανθρώπων, των παιδιών, των γυναικών, των γέρων και των αμάχων. Η Τέχνη δε μπορεί να δημιουργήσει πάνω σε πτώματα. Αυτό που μπορεί να κάνει και το κάνει με ελάχιστους ανθρώπους πια σε όλο τον κόσμο κόντρα σε απίστευτα δεδομένα με τις σφαγές στη Γάζα και την Ουκρανία, είναι να υπενθυμίσει το έγκλημα και να προβάλλει τον πόνο ώστε να είναι αποφρυκτεος από τις επόμενες γενιές. Πότε καμία ψευδο-αντιστασιακή ρητορική και πασιφιστική κορφή τέχνης δε σταμάτησαν πόλεμο. Πόλεμος που δεν είναι αμυντικός και πατριωτικός όπως λέει ο Λένιν δε μπορεί να είναι πόλεμος".
Σε ό,τι αφορά τη Γιουγκοσλαβία, η βουλευτής είπε: "Δυόμιση εκατομμύρια νατοϊκές βόμβες ισοπέδωσαν την Γιουγκοσλαβία σε έναν άθλιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ποια τέχνη μπορεί να αναδείξει ότι από τις δυόμιση εκατομμύρια βόμβες οι 500 χιλιάδες ήταν απαγορευμένα όπλα; Ή όλους όσους πέθαναν από καρκίνο μετά; Ο Κουστουρίτσα, και έχει μεγάλη σημασία να το δει κανείς σε όλο του το μεγαλείο, αν και οι ταινίες του δε βρήκαν το δρόμο της διανομής, παρόλο που είναι πολύ αγαπητός στην Ελλάδα , πέτυχε τον παράλογα δημιουργικό ρεαλισμό. Να φέρει στην επιφάνεια την τρέλα του πολέμου και την επιθυμία του λαού να ζήσει όταν οι ιμπεριαλιστές τους θέλουν ποντίκια χωμένα στη γη". Έπειτα είπε πως "επειδή συχνά τίθεται το ερώτημα, καμιά τεχνητή νοημοσύνη δε θα μπορέσει να ερωτευθεί τη ζωή όπως ο Κουστουρίτσα και οι κομμουνιστές,να αντιμετωπίσουν δηλαδή τον θάνατο τραγουδώντας Όσο υπάρχει έστω κ ένας κομμουνιστής η τέχνη θα επιζήσει υπηρετώντας τον ανθρωπο και πότε το κεφάλαιο. Η τέχνη δεν είναι ουτοπία, είναι όπλο και οι κομμουνιστές ξέρουν να το κατασκευάζουν να το κρατούν και να το χειριστούν" κατέληξε η βουλευτής.
Ο Εμίρ Κουστουρίτσα ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας πως "αν ήξερα να μιλάω ελληνικά θα μιλούσα όπως η Λιάνα. Μου αρέσει η αίσθηση και το στυλ να μιλάς όπως οι αρχαίοι Έλληνες πριν αρχίσουν να γράφουν. Δε ξεχνάω ότι ο Πυθαγόρας ήταν αγράμματος αλλά ήξερε να μιλάει. Ο Πλάτωνας ήταν αντίθετος με αυτούς που ξεκίνησαν να γράφουν γιατί το θεωρούσε επικίνδυνο. Είμαι πολύ χαρούμενος που είμαι ανάμεσα σε κομμουνιστές γιατί υπάρχει ένα είδος ασθένειας στο δυτικό ημισφαίριο. Οι πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο αποκαλούν τον εαυτό τους αριστερό, αν συνεχίσουν έτσι ο Τζεφ Μπέζος θα είναι ο μεγαλύτερος αριστεριστής στον κόσμο και πίσω του θα είναι ο Ζούκενμπεργκ. Και ο γγ του κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ θα είναι αυτός που έχει τη Google. Οι δισεκατομμυριούχοι θα μας δίνουν κατεύθυνση και τρόπο σκέψης. Δόξα τω Θεώ που έχουμε τα κομμουνιστικά κόμματα που διαχωρίζουν την αληθινή αριστερά από την πλαστή. Η Λιάνα μίλησε για το έγκλημα και την τιμωρία. Η Σερβία ήταν η πρώτη χώρα που αντιστάθηκε στην παγκοσμιοποίηση. Γι' αυτό ο Μιλόσεβιτς φυλακίστηκε και δολοφονήθηκε.
Σήμερα η Σερβία είναι παράδεισος για τους επενδυτές όχι για την ηθική. Δεν έχουμε καν Κομμουνιστικό Κόμμα και αν υπάρχει είναι τόσο μικρό που δε φαίνεται. Για να επιστρέψω στο Έγκλημα και την Τιμωρία, στη Σερβία πριν δύο χρόνια μια ηλικιωμένη που σκότωσε έναν επενδυτή. Ο επενδυτής ήταν πολύ επιθετικός και πίεζε τον γιο της να αγοράσει ένα οικόπεδο στο κέντρο του Βελιγραδίου. Αυτός αντιστεκόταν και ο επενδυτής τον απείλησε ότι θα τον σκοτώσει αν δε του το πουλούσε. Κάτι εντελώς διαφορετικό από το βιβλίο του Ντοστογιέφσκι. Έχουμε μια ηλικιωμένη που παίρνει ένα όπλο και σκοτώνει τον επενδυτή. Ήταν μεγάλο θέμα στα tabloids της Σερβίας. Όλοι λέγανε πόσο κακό ήταν αυτό που έκανε η ηλικιωμένη γιατί τον σκότωσε, πήγε σπίτι της κι έπεσε για ύπνο. Την έβαλαν στη φυλακή και την άφησαν εκεί να πεθάνει. Ο κύριος μάρτυρας, ο γείτονας της, σε μια συνέντευξη είπε ότι ήξερε ότι η γυναίκα αυτή έκρυβε κάτι πολύ άσχημο γιατί χρησιμοποιούσε τα πιο ακριβά αρώματα και κάθε μέρα φορούσε διαφορετικό. Σήμερα μιλάμε για ανθρώπους που πιέζονται και καταπιέζονται από τους επενδυτών. Εν αντιθέσει με την εποχή Μιλόσεβιτς τώρα έχουμε κυβέρνηση που υποστηρίζει τους επενδυτές και τους δίνει χρήματα για να επενδύσουν στη Σερβία.
Άρα η πρώτη χώρα που αντιστάθηκε στην παγκοσμιοποίηση τώρα είναι η πρώτη που την προωθεί. Όλος ο κόσμος είναι σε πολύ άσχημη θέση εξαιτίας αυτού. Η ιστορία μας έφερε την κατάρρευση του τείχους του Βερολίνου. Η ΕΣΣΔ κατέρρευσε, διαλύθηκε και τώρα έχουμε μια νέα ηγεμονία που έρχεται από την Ασία. Η ερώτηση είναι πώς ζεις σε μια χώρα σήμερα όπως η Ελλάδα και η Σερβία που είναι ανάμεσα σε ηγεμονίες που συγκρούονται. Έχουμε ατομικισμό από τη μια που μεταμορφώνεται σε εγωισμό. Η ύστατη μορφή αυτού είναι ότι ο Μπέζος είναι αριστεριστής. Πώς να ζήσουμε σε έναν κόσμο όπου ένας δισεκατομμυριούχος υποστηρίζει ότι είναι αριστεριστής;
Πρέπει να πιστέψουμε στον Μασκ μάλλον που δεν δηλώνει αριστεριστής. Τις περισσότερες φορές τον πιστεύω αλλά έχω και με αυτόν τις επιφυλάξεις μου. Θα ήθελα να πω ότι ο κομμουνισμός που έχετε εδώ είναι ένας ιδιαίτερος τρόπος για να εκφράσετε το συναίσθημα τη λογική. Και είμαι πολύ χαρούμενος που μπορείτε να μοιραστείτε τον αλτρουισμό γνωρίζοντας ότι ο ατομικισμός είναι μια φιλοσοφική ιδέα που προσπαθεί να παρέμβει στη ζωή των ανθρώπων. Τα χρήματα είναι τα πάντα αλλά όχι σε κάθε χώρα στον κόσμο. Μου αρέσει να έχω έναν ιδεαλιστικό κόσμο επειδή ο πατέρας μου γυρνούσε στο σπίτι μεθυσμένος και χόρευε με τη μητέρα μου και μου έλεγε "αγαπημένε μου Εμίρ θα έχουμε κομμουνισμό το 2000" το οποίο δε φαινόταν ρεαλιστικό αλλά τουλάχιστον πίστευε σε αυτό και πίστευε ότι ο κομμουνισμός είναι το σωστό να κάνει κανείς. Το ίδιο κι εγώ. Δεν ήμουν ποτέ μέλος σε κανένα κόμμα γιατί έφτιαχνα ταινίες και αυτό σημαίνει ότι η μόνη εξουσία στις ιδέες μου είναι ο Θεός. Αν και οι κομμουνιστές δε πιστεύουν σε αυτόν, αν είσαι κομμουνιστής δεν είναι κακό να πιστεύεις.
Ο Μπέζος είναι άθεος στην πραγματικότητα και έχει πολλά ψυχολογικά προβλήματα. Έφτιαξε το δικό γιοτ στην Ολλανδία και ήταν τόσο μεγάλο που έπρεπε να καταστρέψουν μισό λόφο για να βγει. Να είσαι κομμουνιστής σημαίνει ότι το πνεύμα σου είναι ανώτερου επιπέδου και δεν είσαι εγωιστής. Σημαίνει ότι ξέρεις να μοιράζεσαι τα αγαθά, ξέρεις πως να χρησιμοποιήσεις τη δημοκρατία για να σε προστατέψει όχι για να υπηρετεί την αγορά. Η αγορά καταστρέφει τη δημοκρατία. Η απληστία μας οδηγεί σε εποχές κατακλυσμού. Η ερώτηση είναι πώς θα κάνουμε τον κόσμο να νιώθουμε καλύτερα όλοι. Είναι πολύ ιδεαλιστικό αλλά αυτός ο ιδεαλισμός είναι κοινός στους ανθρώπους που πιστεύουν ο ένας στον άλλον. Ζούμε στην Ευρώπη η οποία τα τελευταία είκοσι χρόνια γέμισε με τόσους ανθρώπους και το ερώτημα είναι πώς θα ανταποκριθούμε σε αυτό; Με αλληλεγγύη σίγουρα, με συμπόνια σίγουρα. Τους εξαναγκάζουμε να έρθουν εδώ. Και ποιος ξεκινάει τους πολέμους εξαιτίας των οποίων οι άνθρωποι φεύγουν; Η Ευρώπη δεν έχει δύναμη, δε μπορεί να το σταματήσει. Για να αναπτυχθεί η κοινή λογική και να υπάρχει μια ενότητα για όσους βρίσκονται στα αριστερά το οποίο εντέλει σημαίνει ότι πρέπει να κάνουμε τον Έλον Μασκ αριστερό και να γίνει ο Μπέζος ξανά στα δεξιά όπου ανήκει." είπε με την μεταφράστρια να κάνει τη διερμηνεία στα ελληνικά.
Ακούγοντας τον σκηνοθέτη η Λιάνα Κανέλλη του είπε: "Ξέρεις, οι κομμουνιστές πιστεύουν στα ανθρώπινα θαύματα και έχουν έναν Θεό, τους ανθρώπους. Μπορεί να είμαστε άθεοι αλλά όχι άπιστοι, πιστεύουμε στα θαύματα της ανθρώπινης εργατικής δύναμης." και σημείωσε πως ο Μπέζος πλήρωσε το πιο ακριβό διαζύγιο στον κόσμο,, που κόστιζε όσο τα έξοδα περίπου 500 εταιριών. "Στην Ελλάδα έχουμε μεγάλα δράματα καπιταλιστικά σαν τη ΛΑΡΚΟ ,είμαστε πλούσιοι αλλά θέλουμε να κάνουμε τους πλούσιους πλουσιότερους".
Σε ερώτηση του κοινού, ο Εμίρ Κουστουρίτσα αυτό που θυμάται από την εποχή της Γιουγκοσλαβίας είναι η ευταξία που δεν υπάρχει σήμερα που "κάθε τομέας είναι ξεχωριστά αποτυχημένος" όπως είπε. "Μου θυμίζει την μοίρα της Ευρώπης σήμερα. Η καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας είναι για μένα πολύ συνδεδεμένη με την ΕΕ και την αταξία που υπάρχει" κατέληξε.
Η Κανέλλη ύστερα τον ρώτησε ποια ήταν η άποψη του για τη φωτογράφιση της γυναίκας του Ζελένσκι μπροστά από τα διαλυμένα τανκς, στην αρχή του πολέμου.
Ο σκηνοθέτης απάντησε πως δε πρέπει να ξεχνάμε ότι ήταν σχεδιασμένο. "Φέτος πήρα ένα βραβείο και άκουσα το πιο απίστευτο σχετικά με τον Στινκ επειδή η γυναίκα του είναι σκηνοθέτης. Μου είπαν ότι η γυναίκα του Ζελένσκι αγόρασε έναν αμπελώνα στην Τοσκάνη από την οικογένεια του Στίνκ. Δε λέω ότι είναι αλήθεια αυτό, δεν έχω αποδείξεις αλλά μου το είπε κάποιος πολύ κοντινός του. Αν και δε μπορώ να το αποδείξω πιστεύω ότι γίνονται ακραία πλούσιοι και δε πρέπει να ξεχνάμε ότι σαν πολίτευμα έχουν τα τάγματα του Αζόφ που είναι ναζί." κατέληξε ο σκηνοθέτης με την Λιάνα Κανέλλη να προσθέτει πως "έστω κι ένας κομμουνιστής να μείνει στον κόσμο, τους ναζί θα τους κυνηγήσει".