Του Δημήτρη Μάρδα
Υποψήφιου βουλευτή Α’ Θεσσαλονίκης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, π. αν. υπουργού Οικονομικών και υφυπουργού Εξωτερικών
Το χρέος της χώρας μας καλπάζει, ενώ η αναπτυξιακή της δυναμική είναι φτωχή. Και εκεί όπου καταγράφει η ανάπτυξη μία σημαντική άνοδο (βλ. έτος 2022) αυτό δεν οφείλεται κυρίως στις επενδύσεις και τις εξαγωγές αλλά στις δημόσιες δαπάνες και την ιδιωτική κατανάλωση. Αυτά όμως τα δύο μεγέθη οδηγούν και στη θεαματική άνοδο των εισαγωγών.
Το δημόσιο χρέος αγγίζει πλέον τα 400 δισ. ευρώ από τα 337 δισ. ευρώ που ήταν το 2019 ενώ η συνολική ετήσια εγχώρια παραγωγή (ΑΕΠ) παραμένει σταθερά εδώ και δεκαπέντε χρόνια, κάτω από τα 200 δισ. ευρώ.
Πρώτη δύσκολη χρονιά αποπληρωμής του χρέους μας είναι το 2023 και επόμενες υψηλές κορυφές αποπληρωμής του, το 2028, 2030, 2033, 2035, 2037. Πρωταγωνιστές στο μερίδιο του χρέους των εν λόγω περιόδων είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και τα διμερή δάνεια από Ευρωπαϊκές χώρες. Το ετήσιο ποσό αποπληρωμής του είναι, από 10,4-13,2 δισ. ευρώ, περίπου. Τόσο περίπου κοστίζει το νέο κανάλι που θέλει να κατασκευάσει ο Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη. Η χώρας μας με τέτοιο χρέος και τις αποπληρωμές του, χάνει σε αναπτυξιακή δυναμική εδώ και χρόνια.
Τον εφιάλτη του άδειου κρατικού ταμείου του 2015 (1,6 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο εκείνου του έτους και με υποχρεώσεις 5 δισ. περίπου κάθε μήνα), ουδείς θέλει να τον ξαναζήσει. Η διόγκωση όμως του χρέους, παρά την ετήσια ομαλοποίηση των αποπληρωμών του, αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα όχι μόνο στη δυσμενή διαχείριση των εσόδων-δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού αλλά και αλλού. Έχει πρόσθετα ιδιαίτερα αντιαναπτυξιακές επιπτώσεις. Και το αγκάθι αυτό, δεν είναι το μόνο που οδηγεί σε απώλεια πόρων. Κύριες αιτίες της αύξησής του είναι η κακοδιαχείρισή των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού και η διαφθορά.
Αδυνατώντας να βρεθούμε στις ελάχιστα διεφθαρμένες χώρες του πλανήτη (η 2η πιο διεφθαρμένη εντός της ΕΕ) και παλεύοντας εδώ και μία δεκαετία την 51η-67η θέση ως πιο διεφθαρμένο κράτος σε σύνολο 180 χωρών, η χώρα δέχεται ραπίσματα από παντού. Σύμφωνα με τα ανωτέρω λοιπόν, η Διεθνής Διαφάνεια μας κατατάσσει σε όχι ιδιαίτερα καλή θέση ως προς την έκταση της διαφθοράς διαχρονικά.
Και αυτή κινείται σε ένα πολιτικό περιβάλλον, που αποφασίζει να τη στιγματίσει περιπτωσιακά μόνο όταν ξεπεράσει κάποια υπερβολικά υψηλά όρια. Το νομικό μας καθεστώς, το χρονικά βραχύ καθεστώς των παραγραφών, το διαβόητο «πόθεν έσχες» υπουργών βουλευτών κ.λπ. με τις ακατάλληλες διαδικασίες εποπτείας που το διαπερνούν, δεν δίνουν πολλά περιθώρια αποκάλυψης της διαφθοράς σε αιρετούς που πλούτισαν απότομα κατά τη διάρκεια της θητείας τους.
Η θέση μας στην κλίμακα της διαφθοράς μας στοιχίζει σε όρους απώλειας Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος με ποσό που εκτιμάται στα 14 δις ευρώ ετησίως, ποσό που χάνεται στο βάραθρο μιας απερίγραπτης γραφειοκρατίας, αποτελώντας την κινητήρια δύναμη της διαφθοράς και ενίσχυσης του χρέους.
Τα προαναφερθέντα σε συνδυασμό με σωρεία επιβαρυντικών για τη χώρα εκθέσεων (βλ. του State Department των ΗΠΑ και Global Competitiveness Report) ευχόμαστε μην μας ταυτίσουν στο ελάχιστο με την Τουρκία κάποια εποχή. Να σημειώσουμε ότι σε παλιότερο τεύχος του στο Foreign Αffairs ο καθηγητής και συγγραφέας Ryan Gingeras, σημείωνε ότι η Τουρκία βρίσκεται στο δρόμο της μετατροπής της σε Μαφιόζικο κράτος!
…Και υπάρχουν καθηγητές πανεπιστημίου που δεν έχουν μάθει να κλείνουν το στόμα τους… ούτε να εξαγοράζονται για να σωπαίνουν!
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23.04.2023