Ο Γιώργος Αναστασιάδης ήταν ένας αναγεννησιακός άνθρωπος. Πανεπιστημιακός δάσκαλος, ερευνητής της πολιτικής και συνταγματικής ιστορίας, ιστορικός της Θεσσαλονίκης, έκανε ραδιοφωνικές εκπομπές, έκανε ντοκιμαντέρ, διάβαζε ακατάπαυστα, έγραφε ακατάπαυστα. Έπαιζε μπάλα με τους φοιτητές του, απολάμβανε την καλή παρέα, τη μουσική, τη λογοτεχνία. Ήξερε τα πάντα στην αγαπημένη του πόλη: ανθρώπους, στέκια, δρόμους, τοπόσημα, ιστορίες.
Στο πανεπιστήμιο δεν δίδασκε, ενέπνεε τους φοιτητές του. Με τον πιο γλυκό και διακριτικό τρόπο. Με το παράδειγμα και τον τρόπο του, όπως κάνουν οι πραγματικοί δάσκαλοι. Ποτέ αφ’ υψηλού και από καθέδρας. Προτιμούσε τα μαθήματά του στο σπουδαστήριο, όλοι γύρω από ένα τραπέζι -δεν του άρεσε η απόσταση και το «απέναντι» στα αμφιθέατρα. Έφερνε τους φοιτητές του σ’ επαφή με τις ιστορικές πηγές και μας άφηνε ν’ ανακαλύψουμε μόνοι μας την επιστημονική γνώση. Δεν τον ενδιέφερε η απλή μετάδοση ξερών πληροφοριών -ποτέ δεν το έκανε. Τα μαθήματά του ήταν ένα εργαστήρι δημιουργικότητας. Οι δήθεν αθώες ερωτήσεις με τις οποίες απαντούσε, σωκρατικά, στις ερωτήσεις των φοιτητών ήταν για μας το μεγαλύτερο σχολείο στην πολιτική και συνταγματική ιστορία.
Ως ερευνητής ο Γιώργος Αναστασιάδης υπήρξε πρωτοπόρος. Σε μιαν εποχή που κυριαρχούσαν ο ερμηνευτισμός και τα θεωρητικά σχήματα, ξαναέφερε την ιστορική έρευνα στις ρίζες της: τις πηγές. Μεγάλη συμβολή του υπήρξε η ανάδειξη της σημασίας του Τύπου ως ιστορικής πηγής και της λογοτεχνίας ως εργαλείου κατανόησης του παρελθόντος. Πώς θα καταλάβουμε καλύτερα την προσφυγιά του ’22, αν όχι από τον Γιώργο Ιωάννου; Πώς θα καταλάβουμε καλύτερα πώς φτάσαμε στη δικτατορία, αν όχι από τον Βασίλη Βασιλικό;
Ως ιστορικός της Θεσσαλονίκης, ο Γιώργος Αναστασιάδης συνδύασε τις δύο μεγάλες του αγάπες, τις δύο βάρκες στις οποίες πατούσε ως συγγραφέας. Τη «μεγάλη» πολιτική και συνταγματική ιστορία και την «μικρή» τοπική ιστορία. Έδειξε τους εμφανείς αλλά και υπόγειους τρόπους με τους οποίους δένει η τοπική (μικρο)ιστορία της Θεσσαλονίκης με την εθνική πολιτική ιστορία. Από τη δολοφονία του Γεώργιου Α’ μέχρι την υπόθεση Πολκ, τη δολοφονία Λαμπράκη, την υπόθεση Παγκρατίδη και τόσες άλλες.
Ο Γιώργος Αναστασιάδης αγάπησε με πάθος ό,τι έκανε. Πάνω απ’ όλα την οικογένειά του. Αλλά και τα μαθήματά του, τα διαβάσματά του, τα βιβλία του, τους αναγνώστες του. Γι’ αυτό και έγραψε βιβλία «διαβαστερά». Που όταν τα ανοίξεις δεν θέλεις να τα κλείσεις. Και επανέρχεσαι για να τα διαβάζεις ξανά και ξανά. Τα πολλά βιβλία που έγραψε είναι η καλύτερη κληρονομιά που αφήνει. Αξίζει να τα θυμηθούμε και να τα ξαναδιαβάσουμε. Δεν είναι η μόνη κληρονομιά του. Ζώντας και δημιουργώντας στο πανεπιστήμιο, ένα χώρο απ’ τον οποίο δεν λείπουν οι ζηλοφθονίες, οι μικρότητες, οι κακίες, κατόρθωσε κάτι μοναδικό: δεν θα βρείτε ούτε έναν άνθρωπο να πει μισή κακή κουβέντα γι’ αυτόν. Η καθολική, ανυπόκριτη και απεριόριστη αποδοχή, εκτίμηση και αγάπη που του είχαν όλοι είναι το μεγαλύτερο παράσημο για τον Γιώργο Αναστασιάδη.
* Ο Ακρίτας Καϊδατζής διδάσκει συνταγματικό δίκαιο και συνταγματική ιστορία στο ΑΠΘ
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 4 Απριλίου 2021