Τις προτάσεις του αναμένεται να παρουσιάσει σύντομα στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, το Συμβουλευτικό Όργανο που συστάθηκε πριν από εννιά μήνες με σκοπό την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας, ενόψει και του νέου νόμου που ετοιμάζουν τα υπουργεία Παιδείας, Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη. Σημειώνεται ότι, η συνάντηση ήταν να πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 11/11 και αναβλήθηκε. Το πλέγμα των νέων μέτρων που εξετάζεται αναμένεται να «πιάνει» μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς με στόχο πρωτίστως την πρόληψη και στη συνέχεια, την αντιμετώπιση των βίαιων συμπεριφορών των ανηλίκων, μέσα κι έξω από τα σχολεία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο Παιδείας, από την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας stop-bullying.gov.gr τον περασμένο Απρίλιο, μέχρι και τη Δευτέρα 4 Νοεμβρίου ’24 έχουν γίνει 624 αναφορές από γονείς και μαθητές, οι οποίες αφότου εξεταστούν δρομολογείται η καλύτερη δυνατή λύση είτε μέσα στο σχολείο, είτε στη δευτεροβάθμια επιτροπή που έχει συσταθεί γι’ αυτόν τον σκοπό. Όσον αφορά στην ψυχολογική υποστήριξη των μαθητών και μαθητριών μέσα στο σχολικό περιβάλλον, είναι ενδεικτικό ότι γίνεται μία προσπάθεια ενίσχυσης του ρόλου τους, καθώς το 2019 οι ψυχολόγοι και οι κοινωνικοί λειτουργοί στα σχολεία ήταν περί τους 2.000 και σήμερα, μόνιμοι είναι περίπου 4.800 και μαζί με τους αναπληρωτές, φτάνουν τους 6.000.
Τα μέλη και οι στόχοι
Το Συμβουλευτικό Όργανο που συστάθηκε υπό τον πρωθυπουργό στις 8 Μαρτίου του 2024, απαρτίζεται από μία οκταμελή ομάδα καταξιωμένων επιστημόνων των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της χώρας. Πρόκειται για τους: Βασιλική Αρτινοπούλου, καθηγήτρια Εγκληματολογίας του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Βασιλική Γεωργιάδου, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Πολιτικής Κοινωνιολογίας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Θωμά Μπαμπάλη, καθηγητή Παιδαγωγικής και Δια Βίου Μάθησης του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αγάπη Κανδυλάκη, Καθηγήτρια Κοινωνικής Εργασίας και Πολυπολιτισμικότητας του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Βασίλειο Βαμβακά, αναπληρωτή καθηγητή Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας του Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνο Πατσάκη, αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Διευθυντή του Εργαστηρίου Κυβερνοασφάλειας, Παρασκευή Ζαγούρα, διδάκτορα της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιμελήτρια Ανηλίκων και Αθανάσιο Αλεξανδρίδη, ψυχίατρο, παιδοψυχίατρο, ψυχαναλυτή.
Στις αρμοδιότητες του Οργάνου είναι μεταξύ άλλων, η σύνταξη και υποβολή πρότασης εθνικής στρατηγικής στον πρωθυπουργό για την ανάπτυξη ενός συνεκτικού πλαισίου πολιτικών και δράσεων πρόληψης, ανάσχεσης και εν γένει αντιμετώπισης της βίας και παραβατικότητας ανηλίκων, η μέτρηση της απόδοσης των επιμέρους εφαρμοσμένων πολιτικών και δράσεων και η υποβολή προτάσεων για την αναπροσαρμογή τους, εφόσον απαιτείται.
Οι προτάσεις και η βάση δεδομένων
Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ», οι προτάσεις του Συμβουλευτικού Οργάνου εστιάζουν στην πρόληψη του φαινομένου και όχι τόσο στην αντιμετώπισή του, με κατασταλτικό τρόπο (παρότι εμπεριέχονται και τέτοια μέτρα). Έμφαση δίνεται και στην αντιμετώπιση των ανήλικων παραβατών δικαστικά αλλά και ενδοσχολικά. Κατά κοινή ομολογία, η μεγαλύτερη βαρύτητα, όσον αφορά στην πρόληψη, «πέφτει» στο σχολείο και γι’ αυτό αναμένεται να προταθούν νέες μορφές επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, γονέων και μαθητών ώστε να αποκτήσουν επίγνωση και συναίσθηση του προβλήματος, να υπάρχει πολύπλευρη ενημέρωση και να καταστεί εφικτός ο ανοιχτός διάλογος με την εκπαιδευτική κοινότητα, πάνω σε τέτοια ζητήματα. Ήδη εφαρμόζονται στα σχολεία «Δράσεις Ενεργού Πολίτη», με στόχο μαθήτριες και μαθητές να μαθαίνουν να σέβονται ο ένας τον άλλον αλλά και μαθήματα ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων, τα οποία θα προταθεί να αναμορφωθούν, να γίνουν πιο συστηματικά και βιωματικά ώστε να λειτουργήσουν αποδοτικότερα.
Σημαντικό ζήτημα αποτελεί και η καταγραφή των περιστατικών και η συστηματική επεξεργασία στοιχείων που σχετίζονται με το φαινόμενο της βίας μεταξύ ανηλίκων. Πρόταση του Οργάνου θα είναι να υπάρξει μία βάση δεδομένων που θα αντλεί στοιχεία με οργανωμένο τρόπο έτσι ώστε να υπάρχει σαφής εικόνα του προβλήματος και να «φαίνεται» αποτελεσματικότερα πού και πώς πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις. Τα στοιχεία προσδοκάται να αντλούνται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς: αστυνομία, σχολεία, Χαμόγελο του Παιδιού, τηλεφωνικές γραμμές καταγγελιών κ.τ.λ.
Το μεγάλο «στοίχημα» είναι η υλοποίηση αυτών των προτάσεων από την κυβέρνηση, με τη συμμετοχή των συναρμόδιων υπουργείων: Παιδείας, Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη. Σκοπός είναι το Συμβουλευτικό Όργανο να διατηρήσει τη λειτουργία του και μετά την παρουσίαση των προτάσεων, διατηρώντας έναν εποπτικό ρόλο όσον αφορά στην εφαρμογή των μέτρων, στην αποδοτικότητά τους αλλά και στην πιθανή ανάγκη μελλοντικής αναπροσαρμογής τους.
Δυσπιστία εκφράζουν γονείς
Από την πλευρά τους οι γονείς τηρούν στάση αναμονής εκφράζοντας ωστόσο μία δυσπιστία για την αποδοτικότητα των μέτρων καθώς εκτιμούν πως αυτά θα επικεντρώνονται στην καταστολή και όχι στην πρόληψη.
Ο Σταύρος Τριλυράκης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Γονέων Κεντρικής Μακεδονίας λέει στη «ΜτΚ» πως πάγιο αίτημά τους είναι να υπάρχουν σε όλα τα σχολεία ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, με μόνιμη και σταθερή παρουσία. «Εάν πηγαίνουν μία φορά την εβδομάδα σε πέντε και έξι σχολεία είναι αδύνατον να γνωρίζουν το περιβάλλον και τα παιδιά, ώστε να αναπτύξουν σχέσεις εμπιστοσύνης μαζί τους. Μακροπρόθεσμα αυτό είναι που θα βοηθήσει στην ουσιαστική αντιμετώπιση των φαινομένων βίας. Επιπλέον, πρέπει επιτέλους να αλλάξει και να προσαρμοστεί ο κύκλος σπουδών στις σύγχρονες ανάγκες και στα νέα δεδομένα που εμπεριέχουν τη χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης από πολύ μικρή ηλικία. Πρέπει τα παιδιά να εκπαιδευτούν στο πώς θα ξεχωρίζουν το σωστό από το λάθος και πώς θα αποφεύγουν τον κίνδυνο, από τον καταιγισμό πληροφοριών που υπάρχει στο διαδίκτυο. Έχουμε φαινόμενα αγελοποίησης που σχετίζονται άμεσα με τη βία. Συμμετέχουν δηλαδή σε παραβατικές πράξεις προκειμένου να γίνουν αποδεκτά από τους συμμαθητές τους».
Τονίζει πως τα κατασταλτικά μέτρα, «αποτελούν ημίμετρα που δεν θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα». Μιλώντας για το μέτρο που αφορά στην αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος φέρει ως παράδειγμα την υπόθεση προ τριετίας, με τα εκτεταμένα επεισόδια ακροδεξιών στοιχείων σε ΕΠΑΛ της δυτικής Θεσσαλονίκης. «Τα παιδιά αυτά άλλαξαν σχολικό περιβάλλον, προκάλεσαν προβλήματα και στα σχολεία όπου πήγαν και μετά από οκτώ μήνες επέστρεψαν στα ίδια ΕΠΑΛ όπου είχαν δημιουργήσει πρόβλημα. Η καμπανιακή παρουσία ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών και τα τιμωρητικά μέτρα δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα ακριβώς γιατί δεν έχουν μορφωτικό και διαπαιδαγωγικό χαρακτήρα. Ένα παιδί με βίαιη συμπεριφορά κραυγάζει για βοήθεια και είναι βέβαιον πως από θύτης θα γίνει θύμα όταν βγει στην κοινωνία γιατί θα νομίζει ότι η βία είναι η μόνη λύση», καταλήγει ο ίδιος.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10.11.2024