Επέστρεψαν στις ΗΠΑ οι κρατούμενοι που ανταλλάχθηκαν με τη Ρωσία - Τους υποδέχθηκαν ο Μπάιντεν και η Κάμαλα Χάρις (βίντεο. φωτ.)

Αρκετοί από τους κρατούμενους που άφησε ελεύθερους χθες Πέμπτη η Ρωσία, στο πλαίσιο ιστορικής συμφωνίας ανταλλαγής με τις ΗΠΑ και άλλα δυτικά κράτη —ανάμεσά τους είναι οι δημοσιογράφοι της WSJ Έβαν Γκέρσκοβιτς και του RFE/RL Αλσού Κουρμάσεβα, καθώς και ο πρώην πεζοναύτης Πολ Γουίλαν—, έφθασαν αργά το βράδυ της Πέμπτης (τοπική ώρα) στην αεροπορική βάση Άντριους, κοντά στην Ουάσιγκτον.

Το αεροσκάφος που τους μετέφερε προσγειώθηκε περί τις 23:40 (06:40 ώρα Ελλάδας) και τους αποφυλακισθέντες υποδέχθηκαν προσωπικά ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και η αντιπρόεδρός του Κάμαλα Χάρις.

Η συμφωνία ανταλλαγής κλείστηκε έπειτα από διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν πάνω από έναν χρόνο ανάμεσα στις ΗΠΑ, τη Γερμανία και άλλες τρεις χώρες από τη μια και τη Ρωσία από την άλλη.

Ο Μπάιντεν, νωρίτερα, ανέβασε μία φωτογραφία στο Twitter με τους τρεις στο αεροπλάνο.

«Αφού υπέμειναν αφάνταστη ταλαιπωρία και αβεβαιότητα, οι Αμερικανοί που κρατούνται στη Ρωσία είναι ασφαλείς, ελεύθεροι και ξεκίνησαν το ταξίδι τους πίσω στην αγκαλιά των οικογενειών τους», ανέφερε η λεζάντα του Μπάιντεν.

Υπενθυμίζεται ότι από τη Ρωσία αφέθηκαν ελεύθεροι 16 άνθρωποι: τέσσερις για τις ΗΠΑ και 12 από τη Γερμανία, από τους οποίους ένας ήταν Λευκορώσος.

Η Ρωσία, από την πλευρά της, παρέλαβε οκτώ κρατούμενους: τρεις από τις ΗΠΑ, δύο από τη Σλοβενία και από έναν από τη Νορβηγία, τη Γερμανία και την Πολωνία.

Μαζί τους και δύο ανήλικοι, παιδιά ενός ζευγαριού Ρώσων που είχαν συλληφθεί στη Σλοβακία.

Το τηλεφώνημα της Κάμαλα στη σύζυγο του Ναβάλνι

Η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις τηλεφώνησε την Πέμπτη στη Ρωσίδα αντιφρονούσα Γιούλια Ναβάλναγια, τη χήρα του άλλοτε μεγαλύτερου πολέμιου του Κρεμλίνου Αλεξέι Ναβάλνι, μετά τη μεγάλη ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης.

Η Χάρις εξέφρασε την "υποστήριξή της" και εξήρε τη "συμβολή στον αγώνα για μια δημοκρατική Ρωσία" του Αλεξέι Ναβάλνι και της συζύγου του, δήλωσε στην πλατφόρμα Χ η Κίρα Γιάρμις, η εκπρόσωπος της Γιούλια Ναβάλναγια.

Ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε την Πέμπτη ότι είχε προσπαθήσει να απελευθερώσει τον αντιφρονούντα, ο οποίος πέθανε τον Φεβρουάριο στη φυλακή στη Ρωσία, όπως είχε επιβεβαιώσει νωρίτερα η ομάδα του Αλεξέι Ναβάλνι.

Ο αντιφρονών πέθανε σε ηλικία 47 ετών υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες την 16η Φεβρουαρίου 2024, μετά τις όλο και πιο εξαντλητικές συνθήκες κράτησης που υφίστατο. Οι υποστηρικτές του κατηγορούν το Κρεμλίνο, το οποίο αρνείται ότι τον σκότωσε.

Σύμφωνα με την εκπρόσωπό της, η Γιούλια Ναβάλναγια ευχαρίστησε την Κάμαλα Χάρις για "τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών στη διοργάνωση της ανταλλαγής". Η Ναβάλναγια κάλεσε επίσης "τη διεθνή κοινότητα να διευκολύνει την απελευθέρωση και άλλων Ρώσων πολιτικών αντιφρονούντων".

Ήταν μία από τις πλέον σύνθετες ανταλλαγές κρατουμένων στην ιστορία, σε μια περίοδο κατά την οποία οι σχέσεις Δύσης και Ρωσίας είναι ίσως στο χειρότερο σημείο τους. Ωστόσο είναι και ένα από τα ελάχιστα πεδία στα οποία Δύση και Ρωσία βρίσκουν ένα πεδίο συνεννόησης.

Την ίδια στιγμή είναι και ένας τρόπος, περισσότερο για τη Ρωσία, να κλείσει κάποια ήσσονος σημασίας μέτωπα (για την ίδια τουλάχιστον) ώστε να ασχοληθεί με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Όπως βέβαια και για τις δυτικές χώρες να εμφανίσουν μια επιτυχία με τον επαναπατρισμό των υπηκόοων τους.

Όπως σχολίασε ο Τζο Μπάιντεν για την απελευθέρωση των κρατουμένων, «η συμφωνία ήταν ένας άθλος της διπλωματίας».

«Συνολικά, διαπραγματευτήκαμε την απελευθέρωση 16 ανθρώπων από τη Ρωσία -συμπεριλαμβανομένων πέντε Γερμανών και επτά Ρώσων πολιτών που ήταν πολιτικοί κρατούμενοι στη χώρα τους. Ορισμένες από αυτές τις γυναίκες και τους άνδρες κρατούνταν άδικα για χρόνια. Όλοι έχουν υπομείνει αφάνταστη ταλαιπωρία και αβεβαιότητα. Σήμερα, η αγωνία τους έχει τελειώσει», είπε.

Ποιοι συμφωνήθηκε να αφεθούν ελεύθεροι από τη Ρωσία

Ο Έβαν Γκέρσκοβιτς, δημοσιογράφος της Wall Street Journal, συνελήφθη στη ρωσική πόλη Εκατερίνμπουργκ τον Μάρτιο του 2023. Χωρίς να παρέχουν αποδείξεις, οι αρχές τον κατηγόρησαν ότι “συνέλεξε μυστικές πληροφορίες” κατ’ εντολή της CIA σχετικά με ένα εργοστάσιο στρατιωτικού εξοπλισμού – έναν ισχυρισμό που ο Γκέρσκοβιτς, ο εργοδότης του και η κυβέρνηση των ΗΠΑ αρνήθηκαν σθεναρά. Φυλακισμένος έκτοτε, ένα δικαστήριο καταδίκασε τον Gershkovich, 32 ετών, για κατασκοπεία τον Ιούλιο μετά από μια κλειστή δίκη και τον καταδίκασε σε 16 χρόνια φυλάκισης.

Ο Πωλ Γουίλαν, στέλεχος εταιρικής ασφάλειας από το Μίσιγκαν, συνελήφθη το 2018 στη Μόσχα, όπου παρευρισκόταν στο γάμο ενός φίλου του. Κατηγορήθηκε για κατασκοπεία, κρίθηκε ένοχος το 2020 και καταδικάστηκε σε 16 χρόνια φυλάκισης. Ο 54χρονος Whelan απέρριψε τις κατηγορίες ως κατασκευασμένες.

Η Αλσού Κουρμασέβα, με διπλή υπηκοότητα ΗΠΑ-Ρωσίας, συνελήφθη το 2023 στη γενέτειρά της, το Καζάν, όπου επισκεπτόταν την άρρωστη μητέρα της. Η συντάκτρια του χρηματοδοτούμενου από την αμερικανική κυβέρνηση Radio Free Europe/Radio Liberty, με έδρα την Πράγα, για την υπηρεσία Τατάρ-Μπασκίρ του Radio Free Europe/Radio Liberty, κατηγορήθηκε ότι δεν είχε αυτοαναφερθεί ως “ξένος πράκτορας” και καταδικάστηκε τον Ιούλιο για διασπορά ψευδών πληροφοριών σχετικά με τον ρωσικό στρατό – κατηγορίες που απορρίφθηκαν από την οικογένειά της και τον εργοδότη της. Η Kurmasheva, 47 ετών, καταδικάστηκε σε 6½ χρόνια φυλάκισης.

Ο Βλαντίμιρ Καρα-Μουρζα, με διπλή υπηκοότητα Ρωσίας-Βρετανίας και εξέχων πολιτικός της αντιπολίτευσης, συνελήφθη το 2022, αφού επέκρινε τον πόλεμο στην Ουκρανία που είχε ξεκινήσει εβδομάδες νωρίτερα. Καταδικάστηκε το 2023 για προδοσία και άλλες κατηγορίες και καταδικάστηκε σε 25 χρόνια φυλάκιση σε μια υπόθεση που ο ίδιος χαρακτηρίζει πολιτικά υποκινούμενη. Αρθρογράφος της Washington Post, ο 42χρονος Καρά-Μούρζα τιμήθηκε φέτος με το βραβείο Πούλιτζερ. Αρρώστησε το 2015 και το 2017 από δύο σχεδόν θανατηφόρες δηλητηριάσεις για τις οποίες κατηγορεί το Κρεμλίνο. Η σύζυγός του και οι δικηγόροι του λένε ότι η υγεία του επιδεινώνεται στη φυλακή ως αποτέλεσμα των δηλητηριάσεων.

Ο Ίλια Γιάσιν είναι μια εξέχουσα επικριτής του Κρεμλίνου, η οποία εξέτιε ποινή κάθειρξης 8,5 ετών επειδή επέκρινε τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο Yashin, πρώην μέλος δημοτικού συμβουλίου της Μόσχας, ήταν μία από τις λίγες γνωστές ακτιβίστριες της αντιπολίτευσης που παρέμειναν στη Ρωσία μετά τον πόλεμο.

Ο Αντρέι Πιβοβάροφ, 42 ετών, ήταν επικεφαλής της αντιπολιτευτικής ομάδας “Ανοιχτή Ρωσία”, την οποία οι αρχές έθεσαν εκτός νόμου το 2021. Βγήκε από μια πτήση και συνελήφθη την ίδια χρονιά. Το 2022 καταδικάστηκε για την άσκηση δραστηριοτήτων “ανεπιθύμητης” οργάνωσης και καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση.

Ο Όλεγκ Ορλόφ, βετεράνος ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καταδικάστηκε τον Φεβρουάριο για δυσφήμιση του ρωσικού στρατού και καταδικάστηκε σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση για τις διαμαρτυρίες του για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο 71χρονος Orlov είναι συμπρόεδρος της βραβευμένης με Νόμπελ Ειρήνης ομάδας για τα ανθρώπινα δικαιώματα Memorial.

Η 33χρονη Σάσα Σκοτσιλένκο καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλάκιση τον Νοέμβριο του 2023 επειδή αντικατέστησε αρκετές ετικέτες τιμών σε ένα σούπερ μάρκετ με αντιπολεμικά συνθήματα.

Οι Ξένια Φαντεϊεβα, Λίλια Τσανίσεβα και Βαντίμ Οστανίν, είναι πρώην συντονιστές περιφερειακών γραφείων του εκλιπόντος αντιπολιτευόμενου Αλεξέι Ναβάλνι. Συνελήφθησαν αφού το πολιτικό δίκτυο του Ναβάλνι τέθηκε εκτός νόμου το 2021 και αργότερα καταδικάστηκαν για εξτρεμισμό. Η Fadeyeva, 32 ετών, και ο Ostanin, 47 ετών, καταδικάστηκαν σε 9 χρόνια φυλάκισης ο καθένας, ενώ η Chanysheva, 42 ετών, έλαβε ποινή 9 1/2 ετών.

Ο Κέβιν Λικ, 19 ετών, με διπλή υπηκοότητα Ρωσίας-Γερμανίας, συνελήφθη στη νότια Ρωσία τον Φεβρουάριο του 2023 και κατηγορήθηκε ότι τράβηξε φωτογραφίες μιας στρατιωτικής μονάδας και έστειλε τις φωτογραφίες σε “εκπρόσωπο ξένου κράτους”. Οι δικαστικοί λειτουργοί δήλωσαν ότι ήταν αντίθετος με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Καταδικάστηκε για προδοσία και σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης, με τους υπέρμαχους των δικαιωμάτων να λένε ότι ο Lik, ο οποίος ήταν 17 ετών κατά τη σύλληψή του, ήταν το νεότερο άτομο που καταδικάστηκε για αυτό το έγκλημα.

Ο Ρίκο Κρίγκερ, Γερμανός ιατρικός υπάλληλος, καταδικάστηκε στη Λευκορωσία τον Ιούνιο για κατηγορίες τρομοκρατίας και καταδικάστηκε σε θάνατο. Του δόθηκε χάρη την Τρίτη από τον Αλεξάντερ Λουκασένκο.

Ο Ντεμούρι Βορόνιν, με διπλή υπηκοότητα Ρωσίας-Γερμανίας, είναι πολιτικός επιστήμονας που διηύθυνε μια εταιρεία συμβούλων η οποία φέρεται να συνεργαζόταν με δημοσιογράφους. Συνελήφθη το 2021, καταδικάστηκε για προδοσία το 2023 και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 13 ετών και τριών μηνών. Εμπλέκεται στη δίκη για προδοσία του Ιβάν Σαφρόνοφ, ο οποίος φέρεται να του έδωσε πληροφορίες σχετικά με τις ρωσικές στρατιωτικές δραστηριότητες, τις οποίες ο Βορονίν φέρεται στη συνέχεια να έδωσε στις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες.

Ο Πάτρικ Σόμπελ, Γερμανός υπήκοος, συνελήφθη τον Φεβρουάριο του 2024 στο αεροδρόμιο Πούλκοβο της Αγίας Πετρούπολης, όταν φέρεται να βρέθηκαν στην κατοχή του τσίχλες που περιείχαν ψυχοδραστικό συστατικό κάνναβης. Από τότε κρατείται, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για λαθρεμπόριο ναρκωτικών.

Ο Γερμανός Μόιζες, με διπλή υπηκοότητα Ρωσίας-Γερμανίας, είναι δικηγόρος μεταναστών που βοήθησε Ρώσους να υποβάλουν αιτήσεις για άδειες παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνελήφθη τον Μάιο στην Αγία Πετρούπολη και φέρεται να κατηγορείται για προδοσία, αλλά ελάχιστα άλλα είναι γνωστά για την υπόθεσή του.