Ολοένα και πληθαίνουν οι αναφορές στις επικείμενες αλλαγές που επεξεργάζεται το υπουργείο Παιδείας και που θα περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο για τα πανεπιστήμια το οποίο καταρτίζει η κυβέρνηση. Στις μεταρρυθμίσεις που προωθούνται είναι και οι φοιτητικές εκλογές, με το υπουργείο να ετοιμάζει τροποποίηση στο σύστημα εκλογής των μελών των διοικητικών συμβουλίων των φοιτητικών συλλόγων, όπου οι αντιπρόσωποι θα εκλέγονται μέσα από ενιαίο ψηφοδέλτιο και όχι μέσα από ψηφοδέλτια των φοιτητικών παρατάξεων, όπως ισχύει από τη μεταπολίτευση έως σήμερα.
«Αποκομματικοποίηση των ΑΕΙ»
Για τις αλλαγές αυτές δεν υπάρχουν επίσημες πληροφορίες που να τις επιβεβαιώνουν, ωστόσο η υπουργός Παιδείας φαίνεται να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση εδώ και καιρό, γεγονός που θα αποτελέσει και την υλοποίηση της αντίληψης που ο ίδιος ο πρωθυπουργός εκτιμά ότι πρέπει να κινηθούν τα πανεπιστήμια και που αποτελεί εξαγγελία του Κυριάκου Μητσοτάκη από το 2017, καθώς είχε αναφερθεί στο θέμα της ανάγκης αποκομματικοποίησης των ΑΕΙ. Το θέμα της αλλαγής των φοιτητικών αλλά και πρυτανικών εκλογών των πανεπιστημίων είναι πολύ ψηλά στους ακαδημαϊκούς κύκλους. Για την ανάγκη «οικειοθελούς απόσυρσης των κομμάτων από το πανεπιστημιακό γίγνεσθαι» έκανε λόγο πριν από λίγες ημέρες και ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ -θέλοντας με την επιστροφή του στα πανεπιστημιακά έδρανα να τονίσει τη σημασία που έχει η «αποκομματικοποίησή» τους- αναφέρθηκε στην ανάγκη να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση τα πανεπιστήμια, προς όφελος της ακαδημαϊκής λειτουργίας.
Οι πρώτες αντιδράσεις
Την ανάγκη αλλαγής του τρόπου εκλογής των οργάνων εκπροσώπησης των φοιτητών τονίζει ο γραμματέας της ΔΑΠ- ΝΔΦΚ Κωνσταντίνος Τσιαγκλιώτης στη «ΜτΚ». Όπως επισημαίνει «πάγια θέση μας είναι πως πρέπει να δημιουργηθεί ένα ενιαίο όργανο εκπροσώπησης των φοιτητών στο οποίο θα συμμετέχουν αντιπρόσωποι των παρατάξεων και το οποίο θα έχει ουσιαστικό λόγο προς τους φορείς και τα όργανα διοίκησης του Πανεπιστημίου», ενώ κάνει λόγο για αλλαγές που προτείνει η συγκεκριμένη παράταξη και που «κανένας δεν τολμούσε».
Αντίθετα, για προσπάθεια διαμόρφωσης φοιτητικών παρατάξεων στα ευρωπαϊκά πρότυπα που θυμίζουν συλλόγους και αδελφότητες, κάνει λόγο ο εκπρόσωπος της ΚΝΕ, εκφράζοντας την αντίθεσή του και στην καθιέρωση ηλεκτρονικής κάλπης, στη διαδικασία των φοιτητικών εκλογών. Όπως λέει, ο Γιώργος Ξυνής, πρόεδρος του Συλλόγου Φοιτητών Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων Μηχανικών ΑΠΘ και μέλος της ΚΝΕ «προσπαθούν να διαμορφώσουν συλλόγους-αδελφότητες στα ευρωπαϊκά πρότυπα, όπου στα πλαίσιά τους δεν θα χωράει η συζήτηση, ο προβληματισμός, η αγωνιστική κατεύθυνση και δράση απέναντι στα προβλήματά μας. Για την ηλεκτρονική ψηφοφορία, θεωρούμε πως στο όνομα ενός δήθεν εκσυγχρονισμού, προσπαθούν να βάλουν εμπόδια στις συλλογικές διαδικασίες».
Κάνοντας αναφορά στην αλλαγή του νομοσχεδίου για το άσυλο, ο Νίκος Καλύβας, αντιπρόεδρος της ΠΑΣΠ, αναφέρεται στο «χρέος που έχουν οι φοιτητικές παρατάξεις» στο να «πολιτικοποιήσουν και να παροτρύνουν τους νέους να ασχοληθούν με τα κοινά. Όσο αφορά την ηλεκτρονική κάλπη, πρέπει να φέρουμε τους φοιτητές κοντά στα κοινά και όχι να τους απωθούμε από αυτά».
Από την πλευρά του ο Θοδωρής Λέννας, φοιτητικής νομικής και μέλος του BLOCO- Δικτύου Σχημάτων Ριζοσπαστικής Αριστεράς, αναφέρεται στην αλλαγή αυτή τονίζοντας πως πρόκειται για «παρεμβατισμό στις δημοκρατικές και συλλογικές διαδικασίες των φοιτητικών συλλόγων, καθώς επί της ουσίας πρόκειται για μια πρόταση που πλήττει τον πολιτικό διάλογο εντός των σχολών, και αποδυναμώνει τις (ήδη υποβαθμισμένες) συλλογικές διαδικασίες των Φοιτητικών Συλλόγων».
Μέσα από το κείμενο που έχει δημοσιοποιήσει η παράταξη των ΕΑΑΚ και αναφέρεται στο άσυλο και το ανώτατο όριο σπουδών στα ΑΕΙ, οι φοιτητές δίνουν τη δική τους απάντηση στις προωθούμενες αλλαγές, αναφέροντας πως «η πρώτη επίθεση της ΝΔ και της Κεραμέως ήταν η μετωπική σύγκρουση με το δημόσιο πανεπιστήμιο. Αυτή η επίθεση έχει δύο κέντρα: από τη μια θέλει να τσακίσει τη πολιτικοποίηση μέσα στις σχολές, τη ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας, τον συνδικαλισμό και οι σχολές να πάψουν να αποτελούν κέντρα αγώνα και αντίστασης. Γι’ αυτό καταργεί το άσυλο και ξεκινάει τις διαγραφές των φοιτητών που έχουν περάσει τα ν+2 χρόνια».
Μελετώντας τις φοιτητικές εκλογές
Έχοντας καταγράψει τις φοιτητικές εκλογές τα τελευταία χρόνια και έχοντας δημιουργήσει το «Αποθετήριο Εκλογών του ΑΠΘ» όπου καταγράφει την ιστορία του φοιτητικού συνδικαλισμού των τελευταίων δεκαετιών και ενώ περιμένει εδώ και χρόνια την υλοποίηση της υπόσχεσης για ανεύρεση χώρου όπου θα στεγάσει το μουσείο των φοιτητικών εκλογών του ΑΠΘ, ο Θεόδωρος Χατζηπαντελής, καθηγητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ μιλάει στη «ΜτΚ» για το ενιαίο ψηφοδέλτιο στις φοιτητικές εκλογές και το τέλος των φοιτητικών παρατάξεων. «Δεν μπορεί κάποιος να πει ότι απαγορεύονται οι εκλογές με παραταξιακά ψηφοδέλτια αλλά πρέπει να γίνουν με ενιαίο ψηφοδέλτιο. Επίσης, το σοβαρό θέμα σε αυτή την περίπτωση των εκλογών με λίστα προσώπων είναι ότι σε οποιοδήποτε σύλλογο πρέπει να παίζει ρόλο όχι μόνο η κομματική υποστήριξη ή η παραταξιακή ταύτιση αλλά το πρόσωπο. Επιπλέον, όταν λέμε να φύγει ο κομματισμός εννοούμε ότι θα υπάρχουν πρόσωπα που λειτουργούν και προφανώς έχουν κομματική θέση, αλλά λειτουργούν προτάσσοντας το πρόσωπο και δευτερευόντως το κόμμα. Είναι αρνητικό να επιβάλλεται στα πανεπιστήμια το πώς θα εκλέγονται οι εκπρόσωποι των φοιτητών. Εκείνο ωστόσο που χρειάζεται είναι να ενισχυθεί η λειτουργία των φοιτητικών συλλόγων, καθώς σήμερα ψηφίζει το 15-20% των φοιτητών». Ο κ. Χατζηπαντελής αναφέρεται και στην ηλεκτρονική κάλπη, τονίζοντας πως είναι κάτι που μπορεί να γίνει «χωρίς κανένα πρόβλημα», όπως λέει.
1. Κωνσταντίνος Τσιαγκλιώτης
Γραμματέας της ΔΑΠ - ΝΔΦΚ
Η ΔΑΠ - ΝΔΦΚ έχει διαμορφώσει μια πολύ συγκεκριμένη πρόταση για τη διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών, κι αυτή αφορά τόσο οργανωτικά ζητήματα όσο και το αντίκρισμα που πρέπει να έχουν τα αποτελέσματά τους για τους φοιτητές και τους συλλόγους. Πάγια θέση μας είναι πως πρέπει να δημιουργηθεί ένα ενιαίο όργανο εκπροσώπησης των φοιτητών, στο οποίο θα συμμετέχουν αντιπρόσωποι των παρατάξεων και το οποίο θα έχει ουσιαστικό λόγο προς τους φορείς και τα όργανα διοίκησης του πανεπιστημίου. Η ΔΑΠ - ΝΔΦΚ πάντα πρότεινε αλλαγές που κανένας δεν τολμούσε και είναι κοντά σε κάθε αλλαγή που μπορεί να βελτιώσει την παρωχημένη εικόνα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σ’ αυτόν τον τομέα, εφόσον αυτή μπορεί να εξασφαλίσει την αναβάθμιση του θεσμού των φοιτητικών εκλογών και να εγγυηθεί με τον τρόπο διεξαγωγής τους την απρόσκοπτη και καθολική συμμετοχή των φοιτητών. Μια τόσο μαζική διαδικασία, όπως είναι οι φοιτητικές εκλογές, πρέπει να διέπεται από πλήρη διαφάνεια και να καταλήξει στη δημιουργία ενός ανώτατου οργάνου, το οποίο θα διασφαλίζει τόσο την ίδια την ομαλή πραγματοποίηση των εκλογών όσο και τη λειτουργική αντιπροσώπευση του σώματος των φοιτητών. Με ουσιαστικές αλλαγές, θα δυναμώσουμε τη φωνή όλων των φοιτητών, αυτών που στήριζαν και στηρίζουν τη μοναδική παράταξη που έβαζε μπροστά το συμφέρον τους.
2. Γιώργος Ξυνής
Πρόεδρος συλλόγου φοιτητών ηλεκτρολόγων μηχανολόγων μηχανικών του ΑΠΘ, μέλος της ΚΝΕ
Η πρόθεση της κυβέρνησης να νομοθετήσει το επόμενο διάστημα το λεγόμενο «κοινό ψηφοδέλτιο» στις φοιτητικές εκλογές αποτελεί άλλο ένα βήμα στην προσπάθειά τους να βάλουν το φοιτητικό κίνημα στο χέρι. Θέλουν στην πραγματικότητα να διασφαλίσουν ότι οι φοιτητικοί σύλλογοι θα είναι υποστηρικτές της εκάστοτε κυβέρνησης και της πολιτικής που όλοι μαζί εφαρμόζουν, ότι δεν θα μπορούν να αντιπαρατίθενται στην επίθεση κατά των δικαιωμάτων των φοιτητών. Προσπαθούν να διαμορφώσουν συλλόγους-αδελφότητες στα ευρωπαϊκά πρότυπα, όπου στο πλαίσιό τους δεν θα χωράει η συζήτηση, ο προβληματισμός, η αγωνιστική κατεύθυνση και δράση απέναντι στα προβλήματά μας, αντίθετα θα αποτελούν και αυτοί όργανα προώθησης της αντιλαϊκής πολιτικής στην ανώτατη εκπαίδευση μέσω της συνδιοίκησης και άλλων θεσμών που προωθούν. Όσο για την ηλεκτρονική ψηφοφορία, θεωρούμε πως στο όνομα ενός δήθεν εκσυγχρονισμού προσπαθούν να βάλουν εμπόδια στις συλλογικές διαδικασίες, τη ζωντανή συζήτηση και ζύμωση, να ακυρώσουν κάθε προσπάθεια ανάπτυξης διαπροσωπικών σχέσεων και κοινού βηματισμού μεταξύ των φοιτητών, γιατί ακριβώς θέλουν να πιστεύουμε πως είμαστε μόνοι μας, για να μη συνειδητοποιούμε τη δύναμη που έχουμε όταν δούμε συλλογικά. Οι φοιτητές με την πάλη τους δεν θα επιτρέψουν σε κανέναν να βάλει χέρι στο πώς οι ίδιοι θα οργανώνουν τον αγώνα, τις διαδικασίες, τη συζήτηση και την πάλη τους.
3. Θοδωρής Λέννας
Φοιτητής Νομικής, BLOCO Ριζοσπαστικής Αριστεράς
Στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδίου αναδιάρθρωσης και «απορρύθμισης» του δημόσιου, δημοκρατικού χαρακτήρα του πανεπιστημίου, η νέα κυβέρνηση της ΝΔ με την εξαγγελία της για «κατάργηση των φοιτητικών παρατάξεων», θέσπιση εκλογικών διαδικασιών με «ενιαίο ψηφοδέλτιο» και καθιέρωση «ηλεκτρονικής ψηφοφορίας» (το τέλειο επικοινωνιακό δόλωμα) επιτίθεται βάναυσα και με πρωτόγνωρο αντιθεσμικό «παρεμβατισμό» στις δημοκρατικές και συλλογικές διαδικασίες των φοιτητικών συλλόγων. Πρόκειται επί της ουσίας για μία πρόταση που πλήττει τον πολιτικό διάλογο εντός των σχολών, αποδυναμώνει τις (ήδη υποβαθμισμένες) συλλογικές διαδικασίες των φοιτητικών συλλόγων και διαμορφώνει μια σαθρή, «νεοφιλελέ» και απολιτίκ αντίληψη «προσωποκεντρισμού», που απέχει έτη φωτός από τις πραγματικές ανάγκες των φοιτητών. Ιστορικά το φοιτητικό κίνημα έχει πορευτεί δίπλα στο λαό και τις αγωνίες της κοινωνίας, με μοναδικό και αδιαμφισβήτητο όπλο του το συλλογικό αγώνα. Με συλλογικό αγώνα, λοιπόν, και με αναζωπύρωση των διαδικασιών μας, οι φοιτητές θα αντισταθούμε στα σχέδια της υπουργού Παιδείας και σε όσους οραματίζονται ένα πανεπιστήμιο αποστειρωμένο από την πολιτική ζύμωση, έρμαιο των ιδιωτικών συμφερόντων και της κρατικής καταστολής.
4. Νίκος Καλύβας
Αντιπρόεδρος της ΠΑΣΠ Πάτρας
Οι τελευταίες εκλογικές διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα (εθνικές, ευρωεκλογές, περιφερειακές, δημοτικές) έχουν όλες ένα κοινό χαρακτηριστικό, τη μεγάλη αποχή των νέων ανθρώπων. Τη χαμένη αξιοπιστία των πολιτικών κομμάτων μπορούν ξανά να κερδίσουν οι φοιτητικές παρατάξεις στη δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το πανεπιστήμιο είναι μία μικρογραφία της κοινωνίας και η λειτουργία του ακαδημαϊκά, κοινωνικά και πολιτικά, ουσιαστικά φανερώνει τη συμπεριφορά των νέων ανθρώπων στην κοινωνία του αύριο. Οι παρατάξεις έχουν χρέος να πολιτικοποιήσουν, να παροτρύνουν τους νέους να ασχοληθούν με τα κοινά, να διδάξουν τον πολιτικό διάλογο, να καθιερώσουν την ανεκτικότητα στη διαφορετική άποψη και προπάντων να διδάξουν τη συνεργασία και τη σύνθεση διαφόρων ιδεολογικών ρευμάτων. Την υποχρέωση να οικοδομήσουν το πολιτικό τους αφήγημα για το πώς οραματίζονται το δημόσιο πανεπιστήμιο. Η κυβέρνηση της ΝΔ πρότεινε ενιαίο ψηφοδέλτιο στις φοιτητικές εκλογές. Το δ.σ. του φοιτητικού συλλόγου αποτελείται από διαφορετικές παρατάξεις και οι έδρες χωρίζονται βάσει των αποτελεσμάτων των φοιτητικών εκλογών. Προφανώς, αυτό δηλώνει πως οι παρατάξεις σε θέματα σχολής χαράσσουν ορισμένες κοινές πορείες. Είναι ακόμα ένα νομοσχέδιο εντυπωσιασμού, όπως ήταν και το άσυλο, που σε επαφές μας με την υπουργό Παιδείας, μας διαβεβαίωσε ότι δεν θα μπει αστυνομία στα πανεπιστήμια.
Γιατί λοιπόν καταργήθηκε το άσυλο;
Όσον αφορά την ηλεκτρονική κάλπη, όπως τόνισα και πιο πάνω, πρέπει να φέρουμε τους φοιτητές κοντά στα κοινά και όχι να τους απωθούμε από αυτά. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την παιδεία και το δημόσιο πανεπιστήμιο που όλοι ονειρευόμαστε.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 3 Νοεμβρίου 2019