«Έσπασε» το φράγμα των 15.000 θανάτων από κορονοϊό στην Ελλάδα από την έναρξη της πανδημίας, με τις προβλέψεις να είναι δυσοίωνες ενόψει του χειμώνα, του «μαύρου χειμώνα που έρχεται» όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά οι ειδικοί, όσο τα ποσοστά των εμβολιασμών παραμένουν «παγωμένα» και στάσιμα. Ειδικότερα, τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμών στη Βόρεια Ελλάδα -υπάρχουν περιοχές με ποσοστά εμβολιασμού γύρω στο 40%- έχουν ως αποτέλεσμα να φουλάρουν νοσοκομεία και Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ στην Επικράτεια η κάλυψη σε κλίνες ΜΕΘ COVID-19 ανέρχεται στο 66% στη Θεσσαλονίκη πλησιάζει το 95%, με τους επιστήμονες να είναι απαισιόδοξοι και να μιλούν για «πανδημία των ανεμβολίαστων που θα εξελιχθεί σε τραγωδία καθώς το Σύστημα ήδη πιέζεται». Ο αριθμός των νεκρών ημερησίως στη χώρα μας είναι σταθερά διψήφιος, την ώρα που σε άλλες χώρες της Ευρώπης με υψηλά ποσοστά εμβολιασμού τα θύματα είναι μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ο κορονοϊός δείχνει τα δόντια του, η Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται σε «πρωτεύουσα» των κρουσμάτων, την ώρα που προετοιμάζεται να γιορτάσει τον Πολιούχο της και την Εθνική Επέτειο, χωρίς περιορισμούς.
Όπως εξηγεί στη «ΜτΚ» η πρόεδρος της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Αθηνών-Πειραιώς, Ματίνα Παγώνη για τον μεγάλο αριθμό των νεκρών κατά τη διάρκεια του τέταρτου κύματος στην Ελλάδα φταίνε: το υψηλό ποσοστό των ανεμβολίαστων ειδικά σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας με αποτέλεσμα να πιέζεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας, η μη τήρηση των μέτρων όπως είναι οι μάσκες και οι αποστάσεις και η μετάλλαξη Δ που είναι όπως υποστηρίζει υπερμεταδοτική, επιθετική και ανεξέλεγκτη.
«Ζούμε την πανδημία των ανεμβολίαστων» υποστηρίζει από την πλευρά του ο διευθυντής Β’ ΜΕΘ του νοσοκομείου Γ. Παπανικολάου Νίκος Καπραβέλος που χτυπά «καμπανάκι», ενώ εκφράζει τις επιφυλάξεις του αναφορικά με τα μέτρα για τις «ελευθερίες» των εμβολιασμών που μπορεί να φέρουν αντίθετα αποτελέσματα. «Στη Θεσσαλονίκη δεν υπάρχουν πλέον κρεβάτια στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Θα φτάσουμε σε πολύ δύσκολο σημείο» λέει ο κ. Καπραβέλος. «Πάμε προς ολοταχώς για τραγωδία των ανεμβολίαστων, χειρότερη και από εκείνες του δεύτερου και του τρίτου κύματος της πανδημίας». Ο κ. Καπραβέλος αναλύοντας τα στοιχεία και τους αριθμούς που δίνονται καθημερινά στη δημοσιότητα σχολιάζει πως πέρσι, στην κορύφωση της πανδημίας κατά τη διάρκεια του δεύτερου κύματος πανελλαδικά είχαμε 600 νεκρούς την εβδομάδα, δηλαδή 2.400 θύματα τον μήνα. «Φέτος, και ενώ βρισκόμαστε στις αρχές Οκτωβρίου μετράμε 300 νεκρούς την εβδομάδα. Είναι πάρα πολλοί δεδομένου ότι υπάρχει το εμβόλιο. Ουαί κι αλίμονο εάν δεν είχαμε το εμβόλιο» υποστηρίζει και προειδοποιεί: «Ή θα βάλουμε άμεσα κανόνες υποχρεωτικούς στις ανθρώπινες δραστηριότητες όσο μεγάλο και αν είναι το κόστος, ή αλλιώς βαδίζουμε σε τραγωδία. Το σύστημα δεν θα τα βγάλει πέρα». Αναφερόμενος στην κατάσταση που επικρατεί εντός νοσοκομείων, εκεί όπου δίνεται η πραγματική μάχη κατά της πανδημίας ο διευθυντής Β’ ΜΕΘ του «Γ. Παπανικολάου» λέει πως «η κατάσταση έχει ξεφύγει. Έρχονται ασθενείς με άποψη, με τυπωμένα χαρτιά και δηλώσεις διαφόρων και μας υποδεικνύουν τι πρέπει να κάνουμε. Είναι ανεκδιήγητα όλα αυτά. Εμείς σαράντα ολόκληρα χρόνια μέσα στα νοσοκομεία και καθημερινά δεχόμαστε νέες πληροφορίες για την πανδημία» τονίζει. Μιλώντας για τα ορατά αποτελέσματα των εμβολιασμών ο κ. Καπραβέλος συγκρίνει την χώρα μας με την Σουηδία. «Η Σουηδία στο πρώτο κύμα, με την έναρξη της πανδημίας καταστράφηκε. Εμβολιάστηκαν εκεί οι πολίτες σε ποσοστό 85% και το θέμα διορθώθηκε, σταδιακά παίρνουν τις ζωές τους πίσω» εξηγεί.
Γιατί δεν μειώνονται νεκροί και κρούσματα;
Όπως εκτιμούν οι ειδικοί τρεις είναι οι βασικοί παράγοντες στους οποίους οφείλεται ο μεγάλος αριθμός θανάτων από κορονοϊό σε καθημερινή βάση. Αρχικά, το γεγονός ότι ο στόχος να «χτιστεί» τείχος ανοσίας μέσω των εμβολιασμών δεν έχει ακόμα επιτευχθεί. Όσο δε, καλπάζει η «Δ» το απαιτούμενο ποσοστό εμβολιασμού προκειμένου να χτιστεί αυτό το τείχος, μεγαλώνει. Οι εμβολιασμοί σήμερα πανελλαδικά είναι μόλις κάτι εκατοντάδες, την ώρα που πριν λίγους μήνες καθημερινά πραγματοποιούνταν δεκάδες χιλιάδες. Στη Βόρεια Ελλάδα τα ποσοστά σε διάφορες περιοχές είναι πολύ μικρότερα από το πανελλαδικό ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων πολιτών (περίπου 60%). Στη Θεσσαλονίκη το ποσοστό έχει «κολλήσει» στο 50%, με έναν στους δύο Θεσσαλονικείς να παραμένει ανεμβολίαστος. Σε άλλες περιοχές οι εμβολιασμοί είναι λίγο παραπάνω από 40%, και οι επιπτώσεις της άρνησης ορισμένων να εμβολιαστούν φαίνονται ήδη στα νοσοκομεία που βρίσκονται στο «κόκκινο», όπου η κάλυψη απλών κρεβατιών αλλά και κλινών ΜΕΘ έχουν κάλυψη σχεδόν 100%. Σε μία προσπάθεια να πειστούν οι πολίτες και να εμβολιαστούν, το υπουργείο βγάζει κινητές μονάδες σε πλατείες χωριών και γειτονιές και δίνει τη δυνατότητα σε ανεμβολίαστους να εμβολιαστούν με το σκεύασμα της Pfizer χωρίς ραντεβού. Μία τέτοια εξόρμηση πραγματοποιούν το διάστημα 12-14 Οκτωβρίου 2021 σε Πιερία, Ξάνθη, Δράμα, Πέλλα, Φλώρινα και Σέρρες οι εποπτεύουσες 3η και 4η Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας. «Το εμβόλιο είναι επίτευγμα της επιστήμης. Πρέπει να το εμπιστευτούμε» σημειώνει ο κ. Καπραβέλος. Ο δεύτερος σημαντικός λόγος για τους πολλούς θανάτους στην Ελλάδα είναι, όπως τονίζουν στη «ΜτΚ» οι επιστήμονες η μη συμμόρφωση των πολιτών με τα μέτρα που ισχύουν, η τήρηση των αποστάσεων, η χρήση μάσκας και η αποφυγή των συνωστισμών. «Τα αίτια είναι βαθύτερα. Σχετίζονται με την σχέση πολίτη-Πολιτείας και την έλλειψη εμπιστοσύνης που υπάρχει» εξηγεί κοινωνιολόγος. Ο τρίτος σημαντικός παράγοντας, σχετίζεται με το ίδιο το ΕΣΥ και την κατάσταση του όταν χτύπησε την πόρτα η πανδημία. «Το Σύστημα θέλει στελέχωση και εξειδίκευση. Οι λειτουργικές ΜΕΘ είναι ελάχιστες πανελλαδικά. Καλό Σύστημα Υγείας δεν μπορούμε να έχουμε ούτε στα πιο τρελά μας όνειρα. Όχι μόνο εμείς. Υπερσύγχρονα Συστήματα γκρεμίστηκαν και έφτασαν σε οριακή κατάσταση σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Εμείς έχουμε ελλειμματικές δομές» λέει ο κ. Καπραβέλος.
Πάντως οι ειδικοί είναι ανήσυχοι για την πορεία της πανδημίας τις επόμενες εβδομάδες καθώς, όπως λένε, η μολυσματικότητα ήδη φαίνεται, οι μονάδες πιέζονται και ακόμα δεν έχουν αλλάξει οι καιρικές συνθήκες και οι θερμοκρασίες είναι υψηλές, σε ορισμένες περιπτώσεις θυμίζουν καλοκαίρι.
«Πέρσι αυτή την εποχή ήμασταν καλύτερα. Ο ιός πλέον έχει διασπαρεί. Βρίσκεται παντού. Οι ανεμβολίαστοι γεμίζουν τα νοσοκομεία. Το πάθημα έπρεπε να μας γίνει μάθημα» λέει από την πλευρά του, ο διευθυντής του Πνευμονολογικού Τμήματος και Συντονιστής Διαχείρισης Πανδημίας στο νοσοκομείο Γ. Παπανικολάου, Αδαμάντιος Χλωρός. Αναφερόμενος στον υψηλό αριθμό θανάτων, εστιάζει στο ίδιο το ΕΣΥ. «Έχουμε ένα από τα χειρότερα στην Ευρώπη. Το προσωπικό των νοσοκομείων λόγω μνημονίου είναι λίγο. Οι υποδομές, τα νοσοκομεία, τα κέντρα υγείας είναι πενήντα ετών. Προσθέστε, πως μονάδες αποδεκατίστηκαν καθώς ανεμβολίαστοι υγειονομικοί απομακρύνθηκαν μέσω του μέτρου της αναστολής. Επιστρέφω λοιπόν το ερώτημα των πολιτικών που τέθηκε πρόσφατα στην επιστημονική κοινότητα και ρωτώ: Εσείς οι πολιτικοί τι κάνατε για να ενισχύσετε το Σύστημα» λέει ο κ. Χλωρός.
«Η απάντηση είναι στα πολύ χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού του γενικού πληθυσμού και των ατόμων που είναι άνω των 60 ετών, που είναι και τα πιο ευάλωτα για βαριά νόσηση και κακή έκβαση της λοίμωξης» απαντά ο Καθηγητής Ψυχιατρικής και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Βασίλης Μποζίκας στην ερώτηση «Γιατί η χώρα μας σε αυτό, το 4ο κύμα της πανδημίας έχει τόσο μεγάλο αριθμό θανάτων έναντι άλλων ευρωπαϊκών χωρών»; «Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι στις άλλες χώρες οι πολίτες τηρούν ευλαβικά τα μέτρα. Οι άνθρωποι είναι παντού οι ίδιοι και συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο» συμπληρώνει ο κ. Μποζίκας.
«Θα πρέπει να γίνει μία σοβαρή μελέτη, μία ανατομία και να δοθούν συγκεκριμένες απαντήσεις σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της πανδημίας. Χρειάζεται έρευνα και απολογισμός ανά νοσοκομείο. Οι νεκροί στην Ελλάδα πλέον είναι πάρα πολλοί. Εάν προχωρούσαν οι εμβολιασμοί θα είχαν γλιτώσει κάποιοι από αυτούς» εξηγεί ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, Αθανάσιος Εξαδάκτυλος.
Η παρέμβαση Βενιζέλου και η απάντηση
Η κυβέρνηση πάντως, δια στόματος της αναπληρώτριας Υπουργού Μίνας Γκάγκα διέψευσε τα στοιχεία που μας κατατάσσει στις υψηλότερες θέσεις της Ευρώπης σε αναλογία θανάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού. «Αν δούμε συνολικά τον αριθμό των θανάτων, ανέφερε, είμαστε πιθανόν στις πέντε χαμηλότερες στην Ευρώπη» είπε η κ. Γκάγκα. Από την πλευρά του, ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης δήλωσε: «Αυτή τη στιγμή, αν δείτε τον πίνακα με τα στατιστικά στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τους θανάτους ανά 1 εκατομμύριο πληθυσμού, είμαστε στη 19η θέση και πάνω από εμάς είναι η Γαλλία, η Πορτογαλία, το Βέλγιο, η Ιταλία, πάρα πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στον δε παγκόσμιο χάρτη, είμαστε στην 48η θέση και πάνω από εμάς είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Με χαροποιεί αυτό; Σας το λέω, όχι. Και ένας άνθρωπος να πεθάνει που ενδεχομένως να μπορούσε να σωθεί με θλίβει. Η πραγματικότητα η οποία είναι κυνική αλλά πρέπει να την πούμε, είναι ότι οι θάνατοι έχουν πλήρη σχέση με το ποσοστό εμβολιασμού. Και για αυτό το λόγο, όσο οι χώρες θα έχουν μεγαλύτερα ποσοστά εμβολιασμών από εμάς τους τελευταίους μήνες, αυτομάτως θα έχουν και λιγότερους θανάτους» εξήγησε απαντώντας με αυτόν τον τρόπο στον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ευάγγελο Βενιζέλο ο οποίος προκάλεσε αίσθηση με την τελευταία του παρέμβαση. Ο κ. Βενιζέλος, αναφερόμενος στα στοιχεία των τελευταίων ημερών ζήτησε από την επιστημονική κοινότητα να πάρει θέση και να εξηγήσει τι συμβαίνει στη χώρα μας και ο αριθμός των νεκρών είναι υψηλός. «Είμαστε μέσα στις δύο πρώτες χώρες της Ευρώπης σε θανάτους ανά εκατομμύριο, με 17 νεκρούς ανά εκατομμύριο κατοίκων και η Πορτογαλία με δύο νεκρούς ανά εκατομμύριο και η Γερμανία με τέσσερις». «Η επιστημονική κοινότητα να πει τι συμβαίνει στη χώρα, γιατί είμαστε μέσα στις δύο πρώτες χώρες σε θανάτους στην Ευρώπη, γιατί έχουμε τόση διαφορά. Πεθαίνουν σχεδόν 300 άνθρωποι την εβδομάδα, σαν να μη συμβαίνει τίποτα, απόλυτη αδιαφορία όλων» είπε ο πρώην υπουργός και πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
Αλλαγή ηγεσίας αλλά και… πλεύσης
Η νέα ηγεσία του υπουργείου Υγείας, δηλαδή ο υπουργός Θάνος Πλεύρης και η αναπληρώτρια υπουργός Μίνα Γκάγκα από τις πρώτες κιόλας ημέρες ανάληψης των καθηκόντων τους, όπως φαίνεται έχουν επιλέξει διαφορετική στρατηγική για την διαχείριση της πανδημίας σε σχέση με τους προκατόχους τους. Αυτό φαίνεται, τόσο στις δηλώσεις και των δύο, όσο και στις κινήσεις τους, με το ύφος τους να είναι λιγότερο διδακτικό από αυτό που είχαμε συνηθίσει μέχρι σήμερα. Μία από τις πρώτες κινήσεις, αμέσως μετά την 85η ΔΕΘ ήταν να επισκεφτούν τη Θεσσαλονίκη και την Κοζάνη, περιοχές επιβαρημένες επιδημιολογικά, να συναντηθούν με τους τοπικούς άρχοντες και να ζητήσουν συνεργασία για την αύξηση των ποσοστών των εμβολιασμών και την τήρηση των μέτρων. Μετά και την παραίτηση του Παναγιώτη Αρκουμανέα από τη θέση του προέδρου του ΕΟΔΥ, που λίγο ήθελε να εξελιχθεί σε… σίριαλ, ένα πόστο νευραλγικό για την διαχείριση της πανδημίας, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως η κυβέρνηση επιθυμεί ένα restart. Στην επιστολή παραίτησής του, ο κ. Αρκουμανέας αναφέρει: «κάνοντας έναν προσωπικό απολογισμό -ας μου επιτραπεί- θα ήθελα να δηλώσω πως τίμησα το αξίωμα που μου εμπιστεύτηκε η κυβέρνηση αυτής της χώρας με εντιμότητα, μαχητικό πνεύμα και αυταπάρνηση, χωρίς ουδέποτε να παρεκκλίνω από το ηθικό καθήκον μου, και, προπαντός, δίνοντας απόλυτη, αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα στις ανάγκες και στις αγωνίες των συμπολιτών μας».
Στη θέση του προέδρου του ΕΟΔΥ ορίστηκε με απόφαση Πλεύρη ο Θεοκλής Ζαούτης. Μέχρι στιγμής, πληροφορίες που θέλουν τον κ. Πλεύρη να προχωρά σε… ανασχηματισμό της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου δεν επιβεβαιώνονται. Όπως πληροφορείται η «ΜτΚ» ο κ. Πλεύρης έχει δηλώσει κατά τη διάρκεια συνεδρίασης πως δεν προτίθεται να προχωρήσει σε αλλαγές, παρά το γεγονός ότι δέχεται εισηγήσεις ακόμα και από νυν μέλη της Επιτροπής να προχωρήσει με ένα μικρότερο, πιο ευέλικτο και πιο αποφασιστικό σχήμα όπου οι συνεδριάσεις δεν θα είναι «βασανιστικές», όπως αναφέρει μέλος της Επιτροπής.
Επιφυλακτικότητα για τα νέα μέτρα
Προβληματισμό και διχογνωμία προκαλούν τα νέα μέτρα που ανακοινώθηκαν. Οι επιστήμονες εμφανίζονται επιφυλακτικοί για το εάν οι επιπλέον ελευθερίες που δόθηκαν στους εμβολιασμένους θα έχουν τελικά θετικό αποτέλεσμα. Τα νέα μέτρα ισχύουν από χθες, Σάββατο, ενώ σύμφωνα με τον κ. Πλεύρη η αποτελεσματικότητά τους θα αξιολογηθεί και όλο το καθεστώς των περιορισμών θα επανεξεταστεί εντός 15 ημερών. Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν, οι κόκκινες περιοχές, δεν θα έχουν πλέον περιοριστικά μέτρα όπως η απαγόρευση της μουσικής και η απαγόρευση κυκλοφορίας το βράδυ (01.00-06.00), απλά θα λαμβάνουν τακτική ενημέρωση για την επιδημιολογική τους εικόνα έτσι ώστε να είναι σε επαγρύπνηση ο κόσμος και οι φορείς. Επιπλέον ελευθερίες δίνονται με βάση τα νέα μέτρα, στους εμβολιασμένους, όσον αφορά στους κλειστούς χώρους διασκέδασης, δίνοντας ουσιαστικά τη δυνατότητα σε όσους έχουν πλήρως εμβολιαστεί να διασκεδάσουν όπως έκαναν και προ κορονοϊού. Στο εξής επιτρέπονται στα εστιατόρια, μπαρ κ.λπ. να έχουν μουσική και οι θαμώνες να είναι όρθιοι. Για τους μεικτούς χώρους οι περιορισμοί παραμένουν ως έχουν. Οι ανεμβολίαστοι εξακολουθούν να είναι υποχρεωμένοι να επιδεικνύουν ένα ή δύο αρνητικά αποτελέσματα rapid test εβδομαδιαίως για να προσέλθουν στην εργασία τους.
Με φόντο τα νέα μέτρα και ενόψει του… επίφοβου εορταστικού τριημέρου στη Θεσσαλονίκη, χθες Σάββατο, πρώτη ημέρα εφαρμογής τους, πραγματοποιήθηκε στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης ευρεία σύσκεψη υπό τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Τάκη Θεοδωρικάκου που βρέθηκε στην πόλη. Στη σύσκεψη συμμετείχαν μεταξύ άλλων, οι Απόστολος Τζιτζικώστας, Κωνσταντίνος Ζέρβας, αστυνομικοί διευθυντές κ.ά.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Οκτωβρίου 2021