Ισχυρό «όπλο» για τη θωράκιση της απέναντι στις δραματικές επιπτώσεις και συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, όπως τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα, αλλά και ο καύσωνας που βίωσε προ ημερών η Ελλάδα, απέκτησε η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία είναι η πρώτη περιφέρεια στη χώρα που εκπόνησε έγκαιρα τον Περιφερειακό Σχεδιασμό για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ).
Πρόκειται για μία πολύ εξειδικευμένη και συστηματική μελέτη που μας παρέχει αναλυτικά επιστημονικά δεδομένα, γεωχωρικά προσαρμοσμένα στην επικράτεια της Κεντρικής Μακεδονίας, για τις κλιματικές μεταβολές και τις επιπτώσεις τους στον σύνολο της Περιφέρειας, αλλά και ανά Μητροπολιτική Ενότητα, ακόμη και ανά δήμο έως το 2100.
Όπως τόνισε μιλώντας στη «ΜτΚ» ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης Κώστας Γιουτίκας, ο ΠεΠΣΚΑ περιλαμβάνει και εκτεταμένη παρουσίαση δέσμης αναγκαίων μέτρων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση κάθε πιθανού προβλήματος που θα ανακύψει λόγω των μεταβολών στις κλιματικές συνθήκες.
«Έχουμε λοιπόν στη διάθεσή μας την γνώση ότι μια από τις σημαντικότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην Κεντρική Μακεδονία θα είναι τα επόμενα χρόνια η άνοδος της θερμοκρασίας. Και όχι μόνο κατά την καλοκαιρινή περίοδο» τόνισε ο κ. Γιουτίκας, προσθέτοντας ότι αύξηση αναμένεται να παρουσιάσει και η ελάχιστη θερμοκρασία χειμερινής περιόδου.
Οι δήμοι που θα βιώσουν τις «καυτές» μέρες
Σύμφωνα με τον ίδιο οι μέγιστες θερμοκρασίες της θερινής περιόδου αναμένεται να αυξηθούν έως και 4,30oC (μακροπρόθεσμο σενάριο 2081-2100), ενώ παράλληλα θα αυξηθεί ο αριθμός των πολύ θερμών ημερών του έτους (> 35oC) κατά περίπου 30 μέρες στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Μάλιστα, όπως είπε ο κ. Γιουτίκας, εκτιμάται ότι η μεγαλύτερη άνοδος της μέσης θερμοκρασίας, θα παρατηρηθεί στις ΠΕ Σερρών και Κιλκίς.
Ο αντιπεριφερειάρχης αναφέρθηκε και στους δήμους της περιφέρειας, όπου πρόκειται να σημειωθεί η μεγαλύτερη άνοδος μέσης θερμοκρασίας, οι οποίοι με βάση τα μοντέλα που αξιοποιεί ο ΠεΣΠΚΑ είναι οι εξής:
Σερρών, Εμμανουήλ Παππά, Σιντικής, Νέας Ζίχνης, Αμφίπολης, Ηράκλειας, Κιλκίς, Αλμωπίας, επίσης οι δήμοι Αλεξάνδρειας, Πέλλας και Παιονίας, καθώς και οι δήμοι Θεσσαλονίκης, Ωραιοκάστρου, Νεάπολης-Συκεών, Παύλου Μελά, Πυλαίας-Χορτιάτη, Λαγκαδά, Χαλκηδόνος, Κορδελιού-Ευόσμου, Βόλβης, Αμπελοκήπων-Μενεμένης.
Λιγοστεύουν και οι βροχές…
Οι βροχοπτώσεις αναμένεται σταδιακά να μειωθούν, και αντίστοιχα, αναμένεται σταδιακά να μειωθεί και ο αριθμός των υγρών ημερών του έτους. Η μείωση κυμαίνεται από - 2 ημέρες (βραχυπρόθεσμο σενάριο 2011-2030) έως -17 ημέρες (μακροπρόθεσμο σενάριο 2081-2100).
Όπως επισήμανε ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης Κώστας Γιουτίκας τα στοιχεία από τον ΠεΣΠΚΑ δείχνουν ότι οι Περιφερειακές Ενότητες που θα παρουσιάσουν τη μεγαλύτερη μείωση βροχόπτωσης θα είναι της Πέλλας και των Σερρών, ενώ από τους δήμους της περιφέρειας, οι δήμοι Σερρών, Αλμωπίας, Σιντικής, Εμμανουήλ Παππά, Νέας Ζίχνης, Έδεσσας, Δίου-Ολύμπου, Αμφίπολης, Ηράκλειας, Νάουσας και Κιλκίς, θα εμφανίσουν τη μεγαλύτερη μείωση βροχόπτωσης.
Παράλληλα, στους ίδιους δήμους, η μείωση του αριθμού υγρών ημερών του έτους θα είναι μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της Περιφέρειας.
«Κατά συνέπεια καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε και σοβαρά προβλήματα ξηρασίας, αφού αναμένεται να αυξηθεί από 7 έως 15 περίπου ημέρες το έτος, η μέγιστη διάρκεια ξηρασίας (συνεχόμενες ημέρες χωρίς βροχόπτωση)» υπογράμμισε ο αντιπεριεφερειάρχης.
…Έρχεται και μεγάλη ξηρασία
Ο ίδιος ανέφερε ακόμη ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΠεΣΠΚΑ, οι ΠΕ Πιερίας και Θεσσαλονίκης και οι δήμοι Αριστοτέλη, Πύδνας-Κολινδρού, Χαλκηδόνος, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Ωραιοκάστρου, Κορδελιού-Ευόσμου, Δέλτα, Αλεξάνδρειας, Καλαμαριάς, Θεσσαλονίκης, Παύλου Μελά, Πολυγύρου, Κατερίνης, Βόλβης, Βισαλτίας, Κιλκίς και Νεάπολης-Συκεών συγκαταλέγονται στους δήμους που θα αντιμετωπίσουν μεγάλο πρόβλημα ξηρασίας.
«Οι πρόσφατες εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές στη Σιβηρία και στον Καναδά, οι καταστροφικές πλημμύρες, οι κατολισθήσεις και η υποχώρηση εδαφών στη Γερμανία, και άλλα ακραία φυσικά φαινόμενα που σημειώνονται με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα, με όλο και μεγαλύτερη ένταση σε κάθε γωνιά του πλανήτη, μας προειδοποιούν ότι η Κλιματική Αλλαγή δεν είναι ένα φαινόμενο που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε κάποια στιγμή στο μέλλον. Είναι ήδη εδώ και είναι σε πλήρη εξέλιξη» υποστήριξε ο κ Γιουτίκας, επομένως, όπως είπε, «καλούμαστε να λάβουμε το συντομότερο δυνατό τα μέτρα μας, προκειμένου να περιορίσουμε -όσο είναι εφικτό- τις ζημιές και να αποτρέψουμε τον κίνδυνο για εκατόμβες ανθρώπινων θυμάτων».
Οι 13 «επικίνδυνες» μέρες για δασικές πυρκαγιές - Ποιοι δήμοι κινδυνεύουν
Αναφορικά με το θέμα των ανέμων, σύμφωνα με τον ΠεΣΠΚΑ δεν αναμένονται σημαντικές αλλαγές τα επόμενα χρόνια, ωστόσο η άνοδος της θερμοκρασίας, τα φαινόμενα ξηρασίας και η μείωση των βροχοπτώσεων, είναι κρίσιμοι παράγοντες για την αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιών.
«Μπορεί η πρόσφατη πυρκαγιά στο δάσος του Σέιχ Σου να κατασβήστηκε γρήγορα, χάρις στην ετοιμότητα της ΠΥ, της Αυτοδιοίκησης και των συναρμόδιων φορέων, ωστόσο, οι κλιματικές μεταβολές που συντελούνται, ευνοούν την αύξηση των καταστροφικών πυρκαγιών στα δάση» επισήμανε ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης Κώστας Γιουτίκας (φωτ.).
Με βάση τις επιστημονικές αναλύσεις του ΠεΣΠΚΑ, ο αριθμός των ημερών στη διάρκεια του έτους που υπάρχει μεγάλος ή ανώτερος κίνδυνος δασικής πυρκαγιάς, θα αυξηθεί από 13 ημέρες (βραχυπρόθεσμα) έως 51 ημέρες (σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα).
Και περισσότερο εκτεθειμένη σε κίνδυνο δασικής πυρκαγιάς, φαίνεται ότι θα είναι η ΠΕ Θεσσαλονίκης και σε επίπεδο ΟΤΑ, οι δήμοι Αμφίπολης, Καλαμαριάς, Νεάπολης-Συκεών, Θεσσαλονίκης, Δέλτα, Κορδελιού-Ευόσμου, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Παύλου Μελά, Πυλαίας-Χορτιάτη, Ωραιοκάστρου, Λαγκαδά, Βισαλτίας και Βόλβης.
Στο δεύτερο και εξίσου κρίσιμο σκέλος του Περιφερειακού Σχεδίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, περιλαμβάνονται και περιγράφονται αναλυτικά τα μέτρα που δρομολογούμε τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.
Αυτά είναι:
- Επικαιροποίηση του σχεδιασμού διαχείρισης των δασών της ΠΚΜ με βάση τα επίπεδα τρωτότητας που προέκυψαν από το ΠεΣΠΚΑ.
- Ενσωμάτωση των δράσεων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στα διαχειριστικά σχέδια δασών της Περιφέρειας.
- Πρόληψη και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.
- Κατάταξη των δασών ανάλογα με τον κίνδυνο πυρκαγιάς και καθορισμός περιοχών υψηλού κινδύνου.
- Ενίσχυση υποδομών για τη βελτίωση της πυροπροστασίας των δασών της ΠΚΜ (πχ. αντιπυρικές ζώνες, συντήρηση υφιστάμενων δασικών δρόμων ή και διάνοιξη νέων εφόσον απαιτείται κ.λπ.). Εκσυγχρονισμός του εξοπλισμού δασοπυρόσβεσης. Εφαρμογή του μέτρου με ιεράρχηση σύμφωνα με τη σειρά προτεραιότητας του ΠεΣΠΚΑ.
- Ετήσιος προγραμματισμός και υλοποίηση κατάλληλων επεμβάσεων (συμπεριλαμβανομένων δράσεων που σχετίζονται με παραδοσιακές δραστηριότητες όπως είναι η συλλογή ρητίνης, η μελισσοκομία, η ελεγχόμενη βόσκηση κ.λπ.) για τον περιορισμό/απομάκρυνση της εύφλεκτης βιομάζας που αποτελεί κύρια εστία έναρξης και επέκτασης δασικών πυρκαγιών.