Ο πήχης για κάθε κόμμα είναι διαφορετικός, ανάλογα με το αφήγημα που θέλει να «χτίσει» την επόμενη ημέρα και με φόντο τις επόμενες εθνικές εκλογές, ενώ δεν αποκλείεται το... παιχνίδι αυτό να μην έχει νικητές και χαμένους, παρά μόνο νικητές, όπως υποστηρίζουν στη «ΜτΚ» δημοσκόποι και πολιτικοί αναλυτές που ερευνούν τους αριθμούς, τις προτιμήσεις και τις τάσεις του εκλογικού σώματος τους τελευταίους πολλούς μήνες.
Το αφήγημα περί σταθερότητας και ο δημοψηφισματικός χαρακτήρας που έδωσε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην εκλογική διαδικασία όχι μόνο εξασφαλίζει στη Νέα Δημοκρατία την πρωτιά αλλά κι ένα ποσοστό, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, πολύ κοντά σε εκείνο που έλαβε το κόμμα στις εκλογές του 2019, δηλαδή κοντά στο 33% κι όχι στο 41% των περσινών εθνικών εκλογών.
Για τον λόγο αυτό εξάλλου τόσο ο κ. Μητσοτάκης όσο και το σύνολο των στελεχών της κυβέρνησης αλλά και του κόμματος επαναλαμβάνει συνεχώς πως το μέτρο σύγκρισης είναι η τελευταία αντίστοιχη κάλπη, δηλαδή οι ευρωεκλογές 2019. Αγγίζοντας τον πήχη του 33% που έθεσε ο κ. Μητσοτάκης την επόμενη ημέρα θα μπορέσει κάλλιστα να ισχυριστεί ότι οι πολίτες με την ψήφο τους επιβράβευσαν την ασκούμενη κυβερνητική πολιτική. Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη θέση, από τις δημοσκοπήσεις τουλάχιστον, φαίνεται πως θα την κατακτήσει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ο Στέφανος Κασσελάκης.
Επενδύοντας πέραν των παραδοσιακών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σε ένα κοινό που απέχει και δεν ασχολείται ο κ. Κασσελάκης μέχρι στιγμής βγαίνει κερδισμένος, παρά τα δημοσκοπικά «χαστούκια» στο κόμμα του το φθινόπωρο. Ταυτόχρονα η επιλογή του να ανοίξει την ατζέντα και να ασχοληθεί από ζητήματα της καθημερινότητας, όπως είναι η ακρίβεια και η... φέτα, μέχρι ζητήματα εξωτερικής πολιτικής αλλά και η ανάληψη πρωτοβουλιών, όπως το πρόσφατο ταξίδι του στα Παλαιστινιακά εδάφη προσθέτουν δυνάμεις και... ψήφους στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το δε ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται ενισχυμένο στη δύναμή του τόσο σε σχέση με τις ευρωεκλογές 2019 όσο και με τις εθνικές εκλογές του 2023.
Τα επίπεδα συσπείρωσης που καταγράφει στις δημοσκοπήσεις είναι υψηλά και μένει να φανεί εάν θα κινητοποιηθεί όλος ο κομματικός μηχανισμός και θα απελευθερωθούν δυνάμεις που θα του εξασφαλίσουν το βράδυ της 9ης Ιουνίου την πολυπόθητη δεύτερη θέση και η Χαριλάου Τρικούπη αποδειχθεί «πολύ σκληρή για να πεθάνει». Ενισχυμένοι είναι στις δημοσκοπήσεις Ελληνική Λύση και ΚΚΕ, ενώ την είσοδό τους στην ευρωβουλή φαίνεται να εξασφαλίζουν Πλεύση Ελευθερίας και Νίκη.
Οι υπόλοιποι συνδυασμοί, κυρίως οι νέοι όπως είναι η Νέα Αριστερά, οι Δημοκράτες και ο ΚΟΣΜΟΣ αλλά και το ΜέΡΑ25 ή η Φωνή Λογικής επιδιώκουν την είσοδό τους στην ευρωβουλή με την εκλογή τουλάχιστον ενός εκπροσώπου, κάτι που αυτομάτως θα σηματοδοτήσει τη συνέχειά τους στο εγχώριο πολιτικό σύστημα και θα τους δώσει άλλη δυναμική.
Στο επίκεντρο οι αναποφάσιστοι
Τα επόμενα εικοσιτετράωρα είναι καθοριστικά για όλους και δεν επιτρέπουν εφησυχασμό από κανέναν με τα επιτελεία να στρέφουν το βλέμμα τους στην μεγάλη δεξαμενή των αναποφάσιστων ψηφοφόρων από την οποία όλοι θέλουν να ψαρέψουν. Επίσης, κρίσιμος παράγοντας θα αποδειχτεί και η αποχή η οποία αναμένεται να σπάσει όλα τα προηγούμενα ρεκόρ για πολλούς λόγους. Μένει να φανεί πόσοι θα γυρίσουν την πλάτη στην κάλπη και πως η απόφασή τους θα καθορίσει τους εγχώριους πολιτικούς συσχετισμούς.
Δημήτρης Κατσαντώνης: Όλοι χαρούμενοι;
Όπως εξηγεί στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της «tothepoint» Δημήτρης Κατσαντώνης δεν αποκλείεται το βράδυ των ευρωεκλογών όλοι οι εκπρόσωποι των κομμάτων να δηλώνουν «χαρούμενοι» για το αποτέλεσμα της κάλπης. «Κι αυτό επειδή θα μπορούν να επικαλεστούν ότι έπιασαν τους στόχους, που οι ίδιοι είχαν θέσει κατά την προεκλογική περίοδο» τονίζει ο κ. Κατσαντώνης.
Εξηγεί, αναφερόμενος στους στόχους της Νέας Δημοκρατίας για την επικείμενη εκλογική αναμέτρηση πως «ο πήχης έχει τοποθετηθεί στο 33%. Κάτι κοντινό, ακόμα και υποδεέστερο, θα παρουσιασθεί ως επίτευξη στόχου. Έτσι, θα δικαιωθεί αναδρομικά το βασικό μοτίβο της προεκλογικής καμπάνιας περί σταθερότητας, το οποίο αποτελεί την ‘ομπρέλα’ όλων των παρεμβάσεων του κόμματος».
Σύμφωνα με τον ίδιο «σε μία τέτοια περίπτωση θα καταβληθεί προσπάθεια να υποτιμηθεί η προς τα δεξιά διαρροή των ψηφοφόρων της ΝΔ που αποτελεί ένα βασικό στόχο της προεκλογικής τακτικής του κυβερνητικού κόμματος. Όλα όμως δείχνουν ότι θα χρειαστούν διάφοροι λεκτικοί ακροβατισμοί το βράδυ των εκλογών, για να πειστούμε ότι ο στόχος της προς τα δεξιά στεγανοποίησης της ΝΔ, επετεύχθη. Ίσως μάλιστα, να είναι αυτό και το κεντρικό μήνυμα των εκλογών: Ο λεγόμενος ‘ακραίος δεξιός’ χώρος πιθανόν σε αυτές τις εκλογές να αποκτήσει χαρακτηριστικά παράταξης -μικρής μεν αλλά διακριτής από την κυβερνητική» αναφέρει. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της «tothepoint» για τον ΣΥΡΙΖΑ η στόχευση είναι μία: «να φανεί ότι ανακόπηκε το σπιράλ καθόδου.
Η αγχωτική προσπάθεια (που ενδύεται τη συμπεριφορά της αμέριμνης χαράς) είναι «να βγούμε δεύτεροι».Προς αυτή την κατεύθυνση, δημιουργήθηκε ένα mix παρεμβάσεων, όλες υποβοηθούμενες από την αρχηγική φωτογένεια, σε διάφορα, όχι πολύ σχετιζόμενα μεταξύ τους κοινά» αναφέρει ο κ. Κατσαντώνης. Για το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ παρατηρεί ότι και στην περίπτωση της Χαριλάου Τρικούπη ισχύει το άγχος της δεύτερης θέσης. «Η προεξόφληση από πολλούς ότι έστω και με μικρή διαφορά θα έρθει τρίτο στις προτιμήσεις, μπορεί να αποτελέσει ατού: του δίνει κίνητρο συσπείρωσης και εάν καταφέρει τελικά, έστω και οριακά, να έλθει δεύτερο θα μοιράζει αυτό τα χαρτιά στο επόμενο πολιτικό παιχνίδι, στα αριστερά της ΝΔ» καταλήγει ο κ. Κατσαντώνης.
Ζαχαρίας Ζούπης: Η πιο μεγάλη ώρα...
«Η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα» υποστηρίζει από την πλευρά του, ο διευθυντής ερευνών της Opinion Poll, Ζαχαρίας Ζούπης τονίζοντας πως «είναι απίστευτα καθοριστικές οι επόμενες μέρες, αφού δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι περίπου το 15% των πολιτών αποφασίζουν το τελευταίο 48ωρο, ακόμα και πάνω στην κάλπη». Σύμφωνα με τον ίδιο, δύο είναι τα μεγάλα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν τα στρατηγεία των κομμάτων την δεδομένη στιγμή: την αποχή, που όπως όλα δείχνουν θα σπάσει ρεκόρ και το υψηλό ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου.
«Η ΝΔ βρίσκεται κοντά στην επίτευξη του εκλογικού της στόχου αγγίζοντας το 33%, ως αποτέλεσμα της αύξησης της συσπείρωσής της και της καμπάνιας που ξετυλίγει και είχε στόχο το σταμάτημα των απωλειών της προς τα δεξιά. Ο ΣΥΡΙΖΑ κρατάει καλά στη δεύτερη θέση αυξάνοντας τα ποσοστά του, κινούμενος στο 15%-16%, δείχνοντας σημεία πολυσυλλεκτικότητας και συγκέντρωσης νέων ακροατηρίων, αλλά διευρύνοντας την διαφορά από το ΠΑΣΟΚ που δείχνει με ποσοστά κατά μ.ό. από 12% έως 12,5% να αδυνατεί να δημιουργήσει δυναμική που να το τραβήξει προς τα πάνω και να απειλήσει τον νέο ουσιαστικά ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας ως ατού του την υψηλή συσπείρωση λίγο κάτω από 80%» λέει ο κ. Ζούπης.
Και συνεχίζει: «Η Ελληνική Λύση φρενάρει και παρουσιάζει απώλειες και προς ΝΔ και προς άλλα κόμματα του όμορου χώρου, ενώ το ΚΚΕ σταθερά ενισχυμένο σε σχέση με πέρσι ακολουθούν. Όλοι βρίσκουν μια διαφορά 0.5%-1.5% μεταξύ τους, κάτι που σημαίνει μία μάχη για την τέταρτη θέση. Η Πλεύση Ελευθερίας και η Νίκη αν και εμφανίζουν προβλήματα οριακής μείωσης φαίνεται να ξεπερνούν αυτή την στιγμή το 3% και δείχνουν να μπορούν να συμπληρώσουν, αυτή την στιγμή τουλάχιστον, τη επτάδα των κομμάτων που θα συμμετάσχουν στην κατανομή των εδρών. Από εκεί πέρα υπάρχουν τέσσερα κόμματα που δεν μπορούν να αποκλειστούν από τώρα από την κατανομή και δείχνουν τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν το κρίσιμο ποσοστό (Νέα Αριστερά, Δημοκράτες, Φωνή Λογικής και ΜέΡΑ 25). Υπάρχουν δηλαδή έξι κόμματα που βρίσκονται λίγο πάνω, λίγο κάτω από το 3% και από το finish τους θα κριθούν όλα» υποστηρίζει ο κ. Ζούπης.
Δημήτρης Βασιλειάδης: Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι
Για μία από τις πιο χαλαρές εκλογικές αναμετρήσεις των τελευταίων ετών μιλά από την πλευρά του, ο Δημήτρης Βασιλειάδης, πολιτικός αναλυτής της εταιρίας «Interview». «Τα κομματικά ένστικτα των ψηφοφόρων ήταν περισσότερο σε ύπνωση και δεν συγκινήθηκαν από τις ερινύες της προεκλογικής αντιπαράθεσης. Ακόμα ένα στοιχείο για το χαμηλό ενδιαφέρον του κόσμου, είναι το γεγονός ότι οι δημοσκοπήσεις από την αρχή ήταν όλες περίπου σύμφωνες μεταξύ τους: ξέρουμε τον πρώτο, ξέρουμε ότι η διαφορά πρώτου και δευτέρου (επιεικώς) θα είναι πάνω από δέκα μονάδες, ξέρουμε τον τρίτο, με μικρή αλλά πολιτικά και στατιστικά σημαντική διαφορά από τον δεύτερο.
Για τις θέσεις κάτω από την τρίτη, το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων φθίνει, όπως άλλωστε και τα ποσοστά των κομμάτων αυτών» αναφέρει ο κ. Βασιλειάδης. Όσο για το βράδυ της 9ης Ιουνίου ο κ. Βασιλειάδης υποστηρίζει: «τους κερδισμένους και τους χαμένους θα τους ξέρουμε το βράδυ των εκλογών.
Για την ΝΔ ένα 33%+ είναι ό,τι πρέπει για να ισχυριστεί ότι πήρε το μήνυμα αλλά παραμένει πρώτη δύναμη και ότι οι πολίτες το επιβεβαίωσαν αυτό για μια ακόμα φορά. Για τον ΣΥΡΙΖΑ ένα ποσοστό του 15%+ κρατάει τον κ. Κασσεκλάκη στο παιχνίδι. Κάτω από αυτό θα έχει πρόβλημα και δύσκολα θα την «βγάλει» (εσωκομματικά) «καθαρή» μέχρι τις επόμενες εθνικές εκλογές. Για το ΠΑΣΟΚ ένα 14%+ είναι ότι πρέπει για σταματήσει η αμφισβήτηση στο πρόσωπο του κ. Ανδρουλάκη» σημειώνει.
Θεόδωρος Χατζηπαντελής: Κορυφώνουν τα κόμματα, αδιαφορούν οι πολίτες
Το περιορισμένο ενδιαφέρον των ψηφοφόρων για τις ευρωεκλογές και τη συζήτηση που αναλώνεται σε ζητήματα που αφορούν την χώρα κι όχι την επόμενη ημέρα στην Ευρώπη είναι τα δύο βασικά χαρακτηριστικά της προεκλογικής περιόδου, υποστηρίζει από την πλευρά του ο Θεόδωρος Χατζηπαντελής, καθηγητής Εφαρμοσμένης Στατιστικής, διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Πολιτικής Έρευνας του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ.
«Την ώρα που στην Ελλάδα συζητάμε αυτά που συζητάμε στην Ευρώπη μιλάνε για την επόμενη ημέρα και το μέλλον της ΕΕ που ορισμένοι θέλουν να την αποδομήσουν» εξηγεί, εκτιμώντας ότι το ενδιαφέρον για τις ευρωκάλπες πάρα τους υψηλούς τόνους, την ένταση, την κινητοποίηση των κομμάτων και την όξυνση, παραμένει πολύ χαμηλό. Κατά τον κ. Χατζηπαντελή αμιγώς ευρωπαϊκή ατζέντα έχουν επιδείξει Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ. «ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, Ελληνική Λύση και Πλεύση Ελευθερίας δεν ασχολούνται με τα ευρωπαϊκά ζητήματα, ενώ τα υπόλοιπα, τα μικρά κόμματα επιδιώκουν μια καλή καταγραφή η οποία θα τους εξασφαλίσει την πολιτική επιβίωση εντός συνόρων» τονίζει ο κ. Χατζηπαντελής.
Ο ίδιος εξηγεί πως «η Νέα Δημοκρατία θα καταγράψει ποσοστά άνω του 30% αφού δεν υπάρχει κάποιος βασικός αντίπαλος απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ θα βρεθεί μάλλον στην δεύτερη θέση με μειωμένη όμως δύναμη από τις εκλογές του 2023, ενώ το ΠΑΣΟΚ θα έχει καλύτερες εκλογικές επιδόσεις από εκείνες του 2023 και η συσπείρωση των ψηφοφόρων του κόμματος είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο» σημειώνει ο καθηγητής ΑΠΘ. Κατά τον κ. Χατζηπαντελή τις επόμενες ημέρες που απομένουν μέχρι τις κάλπες αναμένεται να δοθεί έμφαση από τα κομματικά επιτελεία σε εκείνους που δηλώνουν «αναποφάσιστοι», είναι διατεθειμένοι δηλαδή να ψηφίσουν δεν έχουν καταλήξει ωστόσο στο κόμμα.
Τα βλέμματα στην αποχή
Του Πασχάλη-Αλέξανδρου Τεμεκενίδη
Διευθυντή Ερευνών Palmos Analysis
Η τελική ευθεία για τις Ευρωεκλογές της 9ης
Ιουνίου σημαδεύεται, μέχρι στιγμής, από έντονα σημάδια αδιαφορίας των πολιτών, που οδηγούν σε εκτιμήσεις για υψηλό -ίσως το υψηλότερο όλων των εποχών- ποσοστό αποχής από την επικείμενη εκλογική διαδικασία. Φαίνεται, λοιπόν, ότι το ποσοστό και, κυρίως, η δημογραφική και πολιτική σύνθεση της αποχής θα καθορίσουν σε σημαντικό βαθμό το τελικό αποτέλεσμα.
Για την κυβέρνηση και τη Νέα Δημοκρατία οι βασικοί φόβοι είναι, αφενός ο εφησυχασμός της εκλογικής της βάσης -καθώς η νίκη και με διαφορά θεωρείται δεδομένη, αφετέρου η επιλογή της αποχής ως μία μορφή έμμεσης έκφρασης δυσαρέσκειας για συγκεκριμένες επιλογές και επιδόσεις της Κυβέρνησης. Εξ ου και ο πρωθυπουργός προσπαθεί σε κάθε ευκαιρία να κινητοποιήσει την εκλογική του βάση, επισημαίνοντας ότι τυχόν «κακό» αποτέλεσμα μπορεί να δημιουργήσει αστάθεια και να υπονομεύσει το τριετές υπόλοιπο της κυβερνητικής θητείας. Ωστόσο, το ξεκάθαρο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις και ο κατακερματισμός στο χώρο της αντιπολίτευσης καθιστά δύσκολο το επικοινωνιακό έργο του πρωθυπουργού.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο πρόεδρός του ποντάρουν εμφανώς στην κινητοποίηση ψηφοφόρων που ενδεχομένως απείχαν από τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, ως αντιστάθμισμα στις αναπόφευκτες απώλειες προς τα αριστερά (Νέα Αριστερά, ΚΚΕ, ΜέΡΑ25 κ.τ.λ.). Φαίνεται ότι, δημοσκοπικά τουλάχιστον, πετυχαίνουν μέχρι στιγμής να προσελκύσουν νεανικά και λιγότερο πολιτικοποιημένα κοινά, ωστόσο ο φόβος της αποχής είναι κι εδώ έντονος: ψηφοφόροι χωρίς ιδιαίτερους δεσμούς με το κόμμα και αποστασιοποιημένοι από την πολιτική, νέοι σε ηλικία, είναι πιθανό να επιλέξουν τις παραλίες αντί για την ευρωκάλπη σε ένα ενδεχομένως ζεστό και ηλιόλουστο Σαββατοκύριακο του Ιουνίου.
Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ελπίζει στην ανατροπή των δημοσκοπήσεων και στην κατάληψη της δεύτερης θέσης, ποντάροντας ακριβώς σε αυτό που φοβάται ο ΣΥΡΙΖΑ: αν καταγραφεί υψηλή αποχή είναι πιθανό να πληγεί περισσότερο ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως εξήγησα παραπάνω, παρά το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ που έχει πιο ισχυρούς και παραδοσιακούς δεσμούς με την εκλογική του βάση και εδραιωμένο κομματικό μηχανισμό, ικανό ίσως να κινητοποιήσει καλύτερα τους ψηφοφόρους τους κόμματος.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 02.06.2024