Στην αποκάλυψη γλυπτού μνημείου προς τιμήν των νεκρών ανταρτών του ΔΣΕ που είναι θαμμένοι στο χωριό Κώττας, προχώρησε σήμερα ο γενικός γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας. Πρόκειται για τάφο όπου θάφτηκαν ομαδικά οι αντάρτες μετά την ήττα του ΔΣΕ στο Βίτσι το 1949, ο οποίος βρίσκεται σε διακριτή απόσταση από το νεκροταφείο του χωριού.
«Αυτή η εκδήλωση ήταν μια οφειλόμενη τιμή απέναντι στους ήρωες αγωνιστές, στους 311 νεκρούς του ΔΣΕ, που έδωσαν τη ζωή τους εδώ στα υψώματα, γύρω στο χωριό Κώττας για τη λευτεριά και τιμή του λαού στην πιο κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα εκείνα τα χρόνια. Τιμούμε τη μνήμη τους. Συνεχίζουμε την πάλη τους, συνεχίζουμε τον αγώνα» τόνισε ο Δημήτρης Κοτσούμπας αμέσως μετά την κατάθεση στεφάνου.
Σύμφωνα με τον Θεοδόση Κωνσταντινίδη μέλος της Επιτροπής Μνημείων της ΚΕ του ΚΚΕ, «το σημείο του ομαδικού τάφου υπέδειξαν πριν 4 χρόνια οι κάτοικοι, όταν τα ζώα του χωριού άρχισαν να ξεθάβουν υπολείμματα οστών». Αρχικά ο χώρος περιφράχτηκε και στην συνέχεια με τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου Πρεσπών και των 18 μόνιμων κατοίκων του χωριού, η επιτροπή μνημείων του ΚΚΕ με την βοήθεια εθελοντών και δωρητών προχώρησε στην διαμόρφωση του χώρου.
Στο κεντρικό σημείο του οικοπέδου έχουν τοποθετηθεί τρία γλυπτά μαρμάρινα έργα δημιουργίες του Εικαστικού Αντώνη Μυρωδιά, ενώ πέριξ του χώρου υπάρχουν μαρμάρινες πλάκες με τα ονόματα 311 ανταρτών που σκοτώθηκαν τις τελευταίες ημέρες του εμφυλίου κοντά στο χωριό και πολλοί εξ αυτών θάφτηκαν στο συγκεκριμένο σημείο.
Οι μαρμάρινοι όγκοι, τα οικοδομικά υλικά καθώς κι οι εργασίες κατασκευής σύμφωνα με τον Θ. Κωνσταντινίδη είναι εθελοντική προσφορά φίλων και μελών του κόμματος.
Μια ηλικιωμένη χωρίς να κρύβει τη συγκίνησή της φωτογραφίζει μια μαρμάρινη πλάκα και με το χέρι της χαϊδεύει το όνομα Στέφανος Γκούμας που είναι χαραγμένο πάνω της. Αναγνωρίζετε κάποιο συγγενή σας; ρώτησα. «Είναι ο πατέρας μου, δεν τον γνώρισα ποτέ αλλά τον έψαχνα όλα τα χρόνια στα γύρω βουνά και τα νεκροταφεία της περιοχής. Νοιώθω συγκινημένη που ξέρω πια που είναι θαμμένος». Πρόκειται για την 75χρονη Μαρία Ορφανίδου η οποία γεννήθηκε σε στρατόπεδο προσφύγων στην Τσεχοσλοβακία, στη συνέχεια μεγάλωσε και σπούδασε στο Βρότσλαβ της Πολωνίας και σήμερα ζει στην Θεσσαλονίκη.
Στο χωριό Καλλιθέα Πρεσπών όπου με την ευθύνη του ΚΚΕ λειτουργεί από το 2019 μουσείο αφιερωμένο στην αντίστασή και τα γεγονότα του εμφυλίου ακολούθησε μουσική εκδήλωση. Στις εκδηλώσεις συμμετείχαν βουλευτές του ΚΚΕ, μέλη και φίλοι του κόμματος που έφθασαν στο χωριό Κώττας και την Καλλιθέα Πρεσπών με λεωφορεία από όλη την Ελλάδα.