Τα γεγονότα και τα πρόσωπα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, πηγή έμπνευσης των σύγχρονων ενδυμάτων που δημιούργησαν φοιτητές του τμήματος Σχεδιασμού και Ένδυσης του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος και φιλοξενούνται σε περιοδική έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
Η φούστα από ταφτά σε μπλε χρώμα, αναπαριστά τον κυματισμό της λίμνης, ενώ τα ασημένια φλουριά έχουν ως αναφορά την αριστοκρατική καταγωγή της Φροσύνης.
"Μικρές Ιστορίες Επανάστασης" είναι ο τίτλος της περιοδικής έκθεσης που φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και παρουσιάζει το αποτέλεσμα της τετράμηνης δημιουργικής δουλειάς των τελειοφοίτων του τμήματος Δημιουργικού Σχεδιασμού και Ένδυσης του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ), στο πλαίσιο του μαθήματος "Σεμινάριο Δημιουργίας Ενδύματος", του 7ου εξαμήνου. Όπως εξηγεί η Βενετία Κουτσού, σχεδιάστρια μόδας, ενδυματολόγος και Λέκτορας του τμήματος στο ΔΙΠΑΕ "η αρχική ιδέα ήταν να εμπνευστούμε από την Ελληνική Επανάσταση και να φτιάξουμε σύγχρονα ενδύματα, με αναφορές στο ιστορικό και αισθητικό πλαίσιο της εποχής της επανάστασης. Στο συγκεκριμένο σεμινάριο διδάσκεται η μεθοδολογία από τη σύλληψη της ιδέας στην απόδοσή της, τόσο σε σχέδιο, όσο και σε τελικό ένδυμα. Έτσι, μέσα από την έρευνα των φοιτητών, άρχισαν να αναδύονται ξεχωριστές ιστορίες, με πρωταγωνιστές είτε ιστορικά πρόσωπα, είτε γεγονότα, ιστορίες που σταδιακά διαμορφώθηκαν σε εικόνα με σύγχρονα σχεδιαστικά εργαλεία και τελικά σε ύφασμα, χρώμα, γραμμές, όλα τα συστατικά που συνθέτουν το ρούχο. Αν και αφορμή υπήρξαν τα ιστορικά γεγονότα, όμως κύρια πηγή άντλησης του υλικού για τις δημιουργίες των σχεδιαστών υπήρξαν οι εικόνες που μας παρέχει η τέχνη για αυτά τα γεγονότα. Οι δημιουργικές αποδόσεις, η πλασματική εικόνα δηλαδή, υπερίσχυσε της ιστορικής αφήγησης".
Στο συγκεκριμένο σύνολο αποτυπώνεται η πολεμική εφημερίδα της περιόδου.
Πολιτισμική έκφραση
Η έκθεση αποτελεί ένα μέρος των δράσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της περιοδικής έκθεσης "Για μια φλόγα που καίει. Αρχαιότητες και Μνήμη, Θεσσαλονίκη – Μακεδονία [1821-2021]" που εγκαινιάστηκε τον περασμένο Ιούλιο και αποτελεί τη συμμετοχή του μουσείου στον εορτασμό για τα 200 χρόνια από τον σημαντικότερο σταθμό της νεότερης ελληνικής ιστορίας, το ξέσπασμα του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία. Όπως δηλώνει στη "ΜτΚ" η Στυλιάνα Γκαλινίκη, αρχαιολόγος, επιμελήτρια της Έκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, η έκθεση των ενδυμάτων που δημιούργησαν οι φοιτητές αποτελεί την παρουσίαση μιας διαφορετικής πτυχής πολιτισμικής έκφρασης όπως είναι το ένδυμα, ενώ παράλληλα δίνει τη δυνατότητα σε νέα παιδιά να προσεγγίσουν και να εκφράσουν με διαφορετικά εργαλεία, πτυχές της ελληνικής επανάστασης.
"Οι δημιουργίες των φοιτητών, αποτελούν περιοδικό κομμάτι της έκθεσης "Για μια φλόγα που καίει. Αρχαιότητες και Μνήμη, Θεσσαλονίκη – Μακεδονία", στο πλαίσιο της επετείου των 200χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Σε αυτή την έκθεση τα ρούχα που παρουσιάζονται έχουν ως πηγή έμπνευσης απεικονίσεις της επανάστασης. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες εμπνεύστηκαν από διάφορα έργα τέχνης τα οποία μας μεταφέρουν γεγονότα της επανάστασης, έργα τέχνης από φιλέλληνες καλλιτέχνες ή και από έλληνες ακόμα. Μέσα από την έκθεση αυτή βλέπουμε πως η νέα γενιά μπορεί να αναζητήσει, να βρει και να αντλήσει υλικό από ένα γεγονός που έγινε πριν από 200 χρόνια και αποτελεί μέρος της εθνικής μας ιστορίας, αλλά να επιλέξει διάφορα στοιχεία, επιμέρους γεγονότα και να τα προσεγγίσει με έναν διαφορετικό τρόπο και εργαλείο, που σε αυτή την περίπτωση είναι ο σχεδιασμός του ενδύματος. Παράλληλα, έχουμε τη δυνατότητα να προβάλλουμε ένα έργο που γίνεται στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που δεν είναι ιδιαίτερα πολύ γνωστό, καθώς παρουσιάζουμε μια άλλη πτυχή πολιτισμικής έκφρασης όπως είναι το ένδυμα, που συνήθως το αντιμετωπίζουμε σαν ένα είδος καθημερινής χρήσης και δεν αντιλαμβανόμαστε ότι πολλές φορέας είναι φορές ιδεών και αξιών που διαμορφώθηκαν στο παρελθόν ή αμφισβητούνται στο παρόν", τονίζει η επιμελήτρια της έκθεσης.
Το μαύρο ρούχα το οποίο έχει τίτλο "Μαύρα πανιά", αποδίδει τα μαύρα πανιά στα καράβια, μαυρισμένα από τους καπνούς της μάχης, αλλά ως φορείς μιας κακής είδησης και ενός θανάτου
Η σημασία των χρωμάτων
Η επιλογή των χρωμάτων, των σχεδίων, αλλά και των υφασμάτων δηλώνουν μια συγκεκριμένη πτυχή της Επανάστασης. Σε άλλα ρούχα κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα, θέλοντας να αποδοθεί η θυσία και το αίμα που χύθηκε στον αγώνα, ενώ το μαύρο έχει σχετιστεί από τον σχεδιαστή ως φορέας κακής είδησης, για εκείνους που υποδέχθηκαν τα νεκρά πρόσωπα των αγαπημένων τους ανθρώπων. Οι φοιτητές, σύμφωνα με την κ. Κουτσού, πραγματοποίησαν πολύπλευρη έρευνα πριν καταλήξουν στο σχέδιο. "Από την έρευνα για τον πνιγμό της κυρα-Φροσύνης, προέκυψε μια φούστα από λεπτό πτυχωμένο ταφτά σε μπλε χρώμα, που αναπαριστά τον κυματισμό της λίμνης, μαζί με μία μαύρη μπλούζα και ασημένια φλουριά ως διακόσμηση, με αναφορά αφ’ ενός στην αριστοκρατική καταγωγή της Φροσύνης, αφ’ ετέρου στην αργυροτεχνία για την οποία φημίζεται εδώ και αιώνες η περιοχή των Ιωαννίνων. Από την αρχική ιδέα της απεικόνισης της σύγχρονης Μπουμπουλίνας, προέκυψε μια φούστα από ντένιμ, δηλαδή από το υλικό που ήταν τα πανιά των ιστιοφόρων, πριν αυτό χρησιμοποιηθεί ως ύφασμα για ρούχα κι έτσι το σύγχρονο ένδυμα που προέκυψε, μοιάζει με το καράβι της Μπουμπουλίνας, κλείνοντας μέσα του την ιστορία της πιο γνωστής ηρωίδας της επανάστασης", όπως εξηγεί η κ. Κουτσού.
Tο κόκκινο χρώμα αποδίδεται στο αίμα που χύθηκε στον αγώνα της Επανάστασης
"Ένα χαρακτηριστικό το οποίο βρίσκουμε αξιοσημείωτο είναι ότι σε αρκετά ρούχα δεν αποτυπώνεται ο δοξαστικός χαρακτήρας της επετείου, αλλά η εικόνα του θανάτου, του πένθους, της θυσίας, του αίματος που χύθηκε στον αγώνα και αυτό δίνεται μέσα από τα χρώματα, αλλά και μέσα από τους τίτλους των έργων. Δηλαδή, ένα μαύρο ρούχα το οποίο έχει τίτλο "Μαύρα πανιά", αποδίδει τα μαύρα πανιά στα καράβια, μαυρισμένα από τους καπνούς της μάχης, αλλά ως φορείς μιας κακής είδησης και ενός θανάτου. Υπάρχει ένα σύνολο δυο ενδυμάτων που λέγεται «Ματωμένες» και ο σχεδιαστής μεταφέρει στοιχεία από τη φορεσιά του Εύζωνα, αλλά είναι μια αναφορά στις γυναίκες που αγωνίστηκαν ή σε αυτές που υποδέχθηκαν τα νεκρά σώματα των αγαπημένων τους που χάθηκαν στη μάχη. Όλες αυτές οι πτυχές αποτυπώνονται με εξαιρετικά καλαίσθητο και πολύ ευρηματικό τρόπο στα ενδύματα", επισημαίνει η κ. Γκαλινίκη.
Στην έκθεση που θα έχει διάρκεια μέχρι τις 31/3/2022 παρουσιάζονται τα ενδύματα που δημιούργησαν οι: Γεωργία Παχυγιαννάκη, Έλενα Τσαλικίδου, Ελένη Μαϊκάντη-Παλαιοχωρίτη, Ηρώ Κεμεντζεσίδου, Θανάσης Βασιλειάδης, Ιωάννα Σκουρλέτου, Κατερίνα Δημητρακοπούλου, Κώστας Λυκούδης, Μαρία Καπουράνη, Σταυρούλα Τσεντίδου.
Καθοδήγηση/διδασκαλία: Βενετία Κουτσού (ιδέα-υλοποίηση), Ελιάνα Δημητρακοπούλου (δημιουργία portfolio), Αμαλία Σταλίκα (επιμέλεια κατασκευής) Επιμέλεια έκθεσης: Νίκος Μυκωνιάτης, δρ. ιστορίας της τέχνης, επιστημονικός συνεργάτης ΔΣΕ Βενετία Κουτσού, ενδυματολόγος-σχεδιάστρια, λέκτορας ΔΣΕ, Ελευθερία Στόικου, εικαστικός, επίκουρη καθηγήτρια ΔΣΕ, Στυλιάνα Γκαλινίκη, αρχαιολόγος ΑΜΘ.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 27.03.2022