Η ενδημικότητα είναι ένας συνδυασμός δύο χαρακτηριστικών: υψηλή μεταδοτικότητα και μικρή θνητότητα. Με δεδομένη την κυκλοφορία των υπό παραλλαγών της Όμικρον το προηγούμενο έτος και την κλινική εικόνα που βλέπουμε στα νοσοκομεία μας, εκτιμώ ότι είμαστε στη μετάβαση από την πανδημική, στην ενδημική κατάσταση. Όμως όσο ο ιός συνεχίζει να κυκλοφορεί, καλό θα ήταν να μη βιαστούμε να κηρύξουμε επισήμως το τέλος της πανδημίας. Η διαπίστωση ανήκει στον καθηγητή Κλινικής Ιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, διευθυντή του Εργαστηρίου Κλινικής Ιολογίας του ΠΑΓΝΗ Γιώργο Σουρβίνο, ο οποίος σε συνέντευξη του στο Πρακτορείο FM και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104, 9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» εμφανίζεται αισιόδοξος για τη χρονιά που μόλις ξεκινάει:«Οι ενδείξεις για το 2023 είναι αισιόδοξες και μετά την πάροδο της χειμερινής περιόδου θα είμαστε σε πολύ ασφαλέστερο σημείο το καλοκαίρι να καταλήξουμε για το κατά πόσον έχουμε φτάσει επισήμως στο πέρας της πανδημίας».
Το Φεβρουάριο η κορύφωση των αναπνευστικών ιών ταυτόχρονα-Σοβαρότερα τα συμπτώματα γρίπης από την Covid -19
Όσον αφορά το πώς θα εξελιχθεί ο φετινός χειμώνας σε σχέση και με τα υπόλοιπα αναπνευστικά παθογόνα, ο καθηγητής αναφέρει: «Είναι σχετικά περίπλοκο, γιατί είχαμε το λεγόμενο ανοσιακό κενό όσον αφορά την γρίπη και τον RSV, λόγω των μέτρων προστασίας που τα προηγούμενα 3 χρόνια οι οργανισμοί μας δεν είχαν εκτεθεί σε τέτοιου είδους αναπνευστικούς ιούς. Φέτος υπάρχει μία πρώιμη έξαρση αυτών των αναπνευστικών ιών σε συνδυασμό και με τον κορονοϊό. Υπάρχει ένα κοκτέιλ που ταλαιπωρεί τον πληθυσμό, και κυρίως κλινικά απασχολεί η γρίπη και ο RSV, με σοβαρότερα συμπτώματα. Είναι κάτι το οποίο ακόμη δεν έχει φτάσει στην κορύφωση του, καθώς οι καιρικές συνθήκες μέχρι στιγμής στη χώρα μας ευνοούν την αποφυγή συνωστισμού. Ωστόσο αργότερα μέσα στο μήνα και τον Φεβρουάριο, που οι θερμοκρασίες θα πέσουν, περιμένουμε κορύφωση όλων των αναπνευστικών ιών ταυτόχρονα». Από συνομιλίες με κλινικούς γιατρούς γνωρίζουμε ότι ο κορονοϊός αυτή τη στιγμή πλήττει κυρίως ευπαθείς και ηλικιωμένους, σε αντίθεση με τη γρίπη που έχει προκαλέσει σοβαρότερες νοσηλείες, ακόμα και σε νεαρότερα άτομα, λέει ο κ. Σουρβίνος, για να επισημάνει στη συνέχεια ότι αυτό οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό και στη χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη σε ό,τι αφορά τη γρίπη φέτος. «Όλοι πρέπει να είμαστε εξοικειωμένοι με τον εμβολιασμό της γρίπης και να τον κάνουμε ακόμη και τώρα, θεωρώντας ότι υπάρχει χρονικό περιθώριο για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας».
Η κινεζική κυβέρνηση μπορεί να κρύβει μια νέα μετάλλαξη- Τρομάζει τους επιστήμονες η αφερεγγυότητα των στοιχείων που ανακοινώνει
Για το φαινόμενο που αυτή τη στιγμή εκτυλίσσεται στην Κίνα, ο καθηγητής Σουρβίνος εξηγεί ότι η κατάσταση που επικρατεί είναι ένας συνδυασμός της πολιτικής μηδενικών κρουσμάτων (zero covid) που εφαρμόστηκε, με την χαμηλή ανοσία και την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού. «Αυτό που νομίζω ότι ανησυχεί κυρίως την επιστημονική κοινότητα και ειδικά το δυτικό κόσμο, είναι η αφερεγγυότητα των στοιχείων που δημοσιοποιεί η κινεζική κυβέρνηση. Ο αριθμός των κρουσμάτων και των θυμάτων που δίδονται στη δημοσιότητα είναι πολύ χαμηλός, σε σχέση με τις εικόνες που παρουσιάζουν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Και όλο αυτό οδηγεί σε λήψη μέτρων επιτήρησης και στον υπόλοιπο κόσμο για την αποφυγή οποιοδήποτε απρόσμενου γεγονότος, που θα μπορούσε δυνητικά να συμβεί». Στο ερώτημα ποιες είναι οι μεταλλάξεις που αυτή τη στιγμή έχουν δημιουργήσει το πρόβλημα εκεί, ο κ. Σουρβίνος απαντά: «Η νέα υποπαραλλαγή ΧΒΒ1.5 προέρχεται από τη Βόρειο Αμερική. Στην Κίνα τα στοιχεία που ανακοινώνει η κυβέρνηση είναι υποπαραλλαγές της Όμικρον, οι οποίες είναι κοινές και στον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό που θα προκαλούσε μία σχετική ανησυχία είναι κατά πόσον τα στοιχεία που δίνει η Κίνα είναι όντως πραγματικά και δεν έχει συμβεί κάτι άλλο. Πιθανά κάποια μετάλλαξη την οποία δεν την ανακοινώνει η κινεζική κυβέρνηση».
Να γίνονται δειγματοληπτικοί έλεγχοι στα αεροδρόμια γιατί κάποιος μπορεί να θετικοποιηθεί κατά τη διάρκεια του ταξιδιού
Και γι' αυτό η έμφαση που δίνεται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κυρίως στο να ανιχνεύσουμε δείγματα από εκεί, προκειμένου να εντοπίσουμε, στην περίπτωση που υπάρχει, κάποια νέα μετάλλαξη. Ο στόχος δεν είναι να ανιχνεύσουμε απλά ένα κρούσμα, αλλά να δούμε το γονιδιωματικό υλικό του ιού και να εξετάσουμε αν υπάρχει κάτι καινούργιο». Ο καθηγητής Κλινικής Ιολογίας, αναφερόμενος στα μέτρα που υιοθετεί η χώρα μας συντασσόμενη με τις προτάσεις της ΕΕ, λέει χαρακτηριστικά: «Εγώ θα ήμουν υπέρμαχος δειγματοληπτικών ελέγχων στα αεροδρόμια, γιατί μπορεί κάποιος να κάνει ένα τεστ πριν την αναχώρηση του από την Κίνα και στη διάρκεια του ταξιδιού που είναι πολύωρο, να θετικοποιηθεί».
Τα στελέχη της Όμικρον δεν προκαλούν σοβαρή νόσηση
Για τη νέα υποπαραλλαγή της Όμικρον ΧΒΒ1.5 που σύμφωνα με τον ΠΟΥ έχει ήδη ανιχνευθεί σε τουλάχιστον 29 χώρες, ο κ. Σουρβίνος αναφέρει ότι σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία δεν έχει ανιχνευτεί ακόμη στην Ελλάδα τέτοιο στέλεχος. «Όμως όπως και με τις προηγούμενες υποπαραλλαγές, φαντάζομαι είναι θέμα χρόνου να εμφανιστεί και αυτή στη χώρα μας. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα αποτελεί μία εξέλιξη της προηγούμενης υποπαραλλαγής ΧΒΒ1, φαίνεται να έχει σημαντικά μεγαλύτερη μεταδοτικότητα και στοιχεία ανοσολογικής διαφυγής. Δηλαδή μπορεί να διαφεύγει από προηγούμενη ανοσία, από προηγούμενη νόσηση ή από τον εμβολιασμό. Αυτό είναι κάτι που πάντα ανησυχεί τους επιστήμονες, αν και παραμένοντας στο ίδιο γράμμα, η εμπειρία μας εδώ και ένα έτος, δείχνει ότι τα στελέχη αυτά της Όμικρον δεν προκαλούν σοβαρή νόσηση, αλλά κυρίως περιορίζονται στην αυξημένη μεταδοτικότητα, κάτι το οποίο είναι πολύ θετικό. Οι προηγούμενες υποπαραλλαγές της Όμικρον ΧΒΒ1, BQ1, BQ1.1 βλέπουμε ότι έχουν φτάσει και στη χώρα μας σε ένα ποσοστό περίπου 50%, αλλά αυτό δεν έχει οδηγήσει σε μεγάλα κύματα αφενός, και σε συνεπακόλουθες νοσηλείες, είτε σε απλές κλίνες covid είτε σε ΜΕΘ».
Ο Sars-Cov-2 ήταν η πρόγευση των πανδημιών που θα ακολουθήσουν στο μέλλον
Ποιες είναι άραγε κατά τον καθηγητή οι υγειονομικές προκλήσεις του 2023; «Κυρίαρχη είναι η λήξη της πανδημίας του κορονοϊού σε επίσημο πλέον επίπεδο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Είναι κάτι που νομίζω ότι θα ανακουφίσει την παγκόσμια κοινότητα. Επίσης περιμένω με αγωνία και παρακολουθώ τις προσπάθειες για την ανάπτυξη ενός εμβολίου το οποίο θα καλύψει όλους τους κορονοϊούς. Οι κλινικές μελέτες της πρώτης φάσης είναι πολύ ενθαρρυντικές. Και αυτά τα εμβόλια θα μας δείξουν και την τεχνολογία για να αντιμετωπίσουμε στο μέλλον τις επόμενες πανδημίες. Χωρίς να θέλω να είμαι μάντης κακών, λόγω της κλιματικής αλλαγής και των συνθηκών που μεταβάλλονται με ταχύτατο ρυθμό, θα οδηγηθούμε στις επόμενες αναδυόμενες μολυσματικές νόσους, που πιθανόν να προκαλέσουν πανδημίες. Αυτό που ζήσαμε ήταν μάλλον η πρόγευση των πανδημιών που θα ακολουθήσουν στο μέλλον. Ένας μέσος όρος εμφάνιση της πανδημίας είναι ανά 10 έως 15 έτη».