Στην αντιμετώπιση του καρκίνου, που αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου στον κόσμο, με 9,6 εκατομμύρια νεκρούς το 2018, εμφανίζονται πολλές και πολλά υποσχόμενες μέθοδοι.
Ανοσοθεραπεία
Τα φάρμακα της ανοσοθεραπείας, που τροποποιούν την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος για να του επιτρέπουν να αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα, έχουν δημιουργήσει ανατροπές στις θεραπείες του καρκίνου εδώ και δεκαετίες.
Αλλά δεν είναι αποτελεσματικά παρά στο 25% των ασθενών, με μεγάλες διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου.
Στόχος είναι η αύξηση αυτού του ποσοστού, εξηγεί ο Κριστόφ Λε Τουρνό, υπεύθυνος κλινικών δοκιμών στο Ινστιτούτο Curie, ένα από τα βασικά κέντρα έρευνας και θεραπείας του καρκίνου στην Γαλλία.
Οι ερευνητές δοκιμάζουν τον συνδυασμό της χημειοθεραπείας που συνοδεύεται με ανοσοθεραπεία, με τη πρώτη να προκαλεί μεταλλάξεις στα καρκινικά κύτταρα οι οποίες τα κάνουν στην συνέχεια ευκολότερα ανιχνεύσιμα από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Πολλές ελπίδες προέρχονται επίσης από τις θεραπείες που ονομάζονται «αναστολείς των σημείων ελέγχου», που επιδιώκουν την αφύπνιση των λεμφοκυττάρων που είναι παρόντα στον όγκο αλλά έχουν τεθεί σε ύπνωση από αυτόν. Εχουν ήδη επιτρέψει την σημαντική βελτίωση της πρόγνωσης στο μελάνωμα και τον καρκίνο του πνεύμονα.
Αυτές οι θεραπείες δίνουν ελπίδα στο 10% έως το 15% των καρκίνων του μαστού με «κακή πρόγνωση», των χαρακτηριζόμενων τριπλά αρνητικών», χωρίς αποτελεσματική θεραπεία, σύμφωνα με την Fondation Arc.
Μελέτη που έγινε με το durvalumab (φάρμακο της AstraZeneca για ορισμένους τύπους καρκίνου του πνεύμονα), η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Nature Medicine, έδειξε ότι αυτό το αντίσωμα βελτιώνει την επιβίωση των γυναικών που έχουν πληγεί από αυτόν τον τύπο του καρκίνου.
Εμβόλιο
Δοκιμές που βρίσκονται σε εξέλιξη διερευνούν την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού για θεραπευτικούς, και όχι προληπτικούς, σκοπούς. Είναι ο δρόμος που ακολουθεί η γαλλική εταιρεία βιοτεχνολογίας Transgene, με ένα αντιικό εμβόλιο HPV (papillomavirus) συνδυαζόμενο με κλασική ανοσοθεραπεία.
Μία άλλη δοκιμή του ίδιου εργαστηρίου έχει μόλις ξεκινήσει στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο για τον Καρκίνο Oncopole της Τουλούζης για την θεραπεία ασθενών με καρκίνους της ωτορινολαρυγγολογικής σφαίρας.
Η θεραπεία αυτή συνίσταται στη διάθεση στο ανοσοποιητικό σύστημα ενός είδους συστήματος αναγνώρισης προσώπου, που βασίζεται στις γενετικές μεταλλάξεις που συντελούνται στον ίδιο τον όγκο κάθε ασθενούς, ώστε αυτός να αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα και να πυροδοτεί μία εξειδικευμένη ανοσολογική αντίδραση, σύμφωνα με το Oncopole.
Η ονομασία «εμβόλιο» προέρχεται από το γεγονός ότι, αντίθετα με τις υπόλοιπες ανοσοθεραπείες, εδώ αναζητείται η στόχευση των πρωτεϊνών που δεν εκφράζονται από τα φυσιολογικά κύτταρα, αλλά μόνο από καρκινικά κύτταρα. Δημιουργείται ένα εμβόλιο κατά των πρωτεϊνών αυτών ώστε ο οργανισμός να αναπτύξει ανοσία απέναντι σε αυτές», εξηγεί ο επιστημονικός διευθυντής της Fondation Arc Ερίκ Σολαρί.
Καλύτερη στόχευση
Η μορφολογική ανάλυση και, όλο και περισσότερο, η γενετική ανάλυση του όγκου και των κυττάρων που τον περιβάλλουν παίζει σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό της πρόγνωσης των ασθενών, αλλά επίσης στην επιλογή της θεραπείας.
Η παρουσία ορισμένων μεταλλάξεων στο DNA των καρκινικών κυττάρων, καθώς και η κατανομή των ανοσοποιητικών κυττάρων (κυρίως των λεμφοκυττάρων), επιτρέπει να γίνει πρόγνωση για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Η καλύτερη στόχευση αποτελεί μέγα διακύβευμα αυτών των θεραπειών, σύμφωνα με τον Ερίκ Σολαρί, που αναφέρεται σε οικονομικούς παράγοντες, αλλά επίσης και στην ανάγκη αποφυγής παρενεργειών άχρηστων για τους ασθενείς που ακολουθούν σειρά θεραπειών.
Νανοσωματίδια
Αλλη πολλά υποσχόμενη οδός, η βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητας των υπαρχόντων σωματιδίων με την τοποθέτησή τους σε «νανοκάψουλες» λιπιδίων.
Στόχος είναι η καλύτερη διανομή του φαρμάκου, ώστε «να κατευθυνθεί απευθείας στα καρκινικά κύτταρα και να αποφευχθεί η καταστροφή των φυσιολογικών κυττάρων», με τα τοξικά αποτελέσματα που αυτό έχει για τον οργανισμό.
Κλινικές δοκιμές στο Ινστιτούτο Curie δείχνουν ότι η τοποθέτηση μεταλλικών νανοσφαιριδίων στον όγκο αυξάνει την αποτελεσματικότητα της ακτινοθεραπείας.
Στον ίδιο τομέα, πολλές αμερικανικές ερευνητικές ομάδες χρησιμοποιούν γενετικά τροποποιημένα βακτήρια για την διοχέτευση «τοξικού κοκτέιλ» στο κέντρο του όγκου, που διαθέτει λιγότερα αιμοφόρα αγγεία και όπου τα μόρια της χημειοθεραπείας που περνούν μέσω του αίματος δεν κατορθώνουν να διεισδύσουν.
ΑΠΕ-ΜΠΕ