Τα μέτρα ασφαλείας αλλά και οι βασικοί κανόνες που μαθαίνει κάποιος από παιδί, φαίνεται να έχουν ξεχαστεί στην ελληνική κοινωνία και το γεγονός αυτό να αποτελεί το κύριο αίτιο για τα εκατοντάδες περιστατικά πνιγμού σε θάλασσες και πισίνες που καταγράφονται στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια.
Από την 1η Ιουνίου μέχρι και τις 15 Ιουλίου καταγράφτηκαν 106 πνιγμοί λουόμενων στην Ελλάδα, με τους περισσότερους να είναι άνω των 60 ετών.
Τα δύο τελευταία περιστατικά με θύματα μικρά παιδιά 6 και 10 ετών, μέσα σε διάστημα λίγων ωρών σε Καβούρι και Νέα Μάκρη αντίστοιχα, επιβεβαιώνει για ακόμα μια φορά ότι εκτός από τους ηλικιωμένους και οι ανήλικοι είναι μία ομάδα άμεσου κινδύνου για πνιγμό στη θάλασσα και σε πισίνα.
Η Κεντρική Μακεδονία και ο δήμος Προποντίδας
Σύμφωνα με το παρατηρητήριο ατυχημάτων, που ανέπτυξε ο οργανισμός Safe Water Sports και λειτουργεί σε συνεργασία με το Λιμενικό Σώμα και την Ελληνική Αστυνομία, η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας βρίσκεται μέχρι στιγμής στη δεύτερη θέση πανελλαδικά σε περιστατικά πνιγμού.
Μέχρι την περασμένη Τετάρτη, είχαν καταγραφεί στην περιφέρεια 18 πνιγμοί για το φετινό καλοκαίρι, με τους περισσότερους να καταγράφονται σε παραλίες του δήμου Κασσάνδρας αλλά και της Κατερίνης.
Πρώτη περιφέρεια στο μαύρο ρεκόρ των πνιγμών είναι και φέτος η Αττική, με 23 θανατηφόρα περιστατικά. Στην Στέρεα Ελλάδα τον Ιούνιο και τον Ιούλιο καταγράφτηκαν 17 πνιγμοί, ενώ στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 13.
Για το περσινό καλοκαίρι, ο δήμος Προποντίδας στη Χαλκιδική κατέκτησε το μαύρο ρεκόρ των δήμων ανά την Ελλάδα, καθώς το 2022 καταγράφηκαν 11 πνιγμοί στις παραλίες του.
«Πρόκειται για τυχαίο γεγονός. Οι παραλίες του δήμου μας έχουν μεγάλη επισκεψιμότητα επειδή βρίσκεται κοντά στη Θεσσαλονίκη και πολλοί έρχονται και αυθημερόν με λεωφορεία. Ανάμεσά τους πολλοί ηλικιωμένοι αλλά και άνθρωποι που δεν γνωρίζουν κολύμπι» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο δήμαρχος Προποντίδας Μανώλης Καρράς για το περσινό μαύρο ρεκόρ.
Για το 2022 τη δεύτερη θέση σε πνιγμούς είχε ο δήμος Ζακύνθου με 9 θύματα και ακολούθησε ο δήμος Αίγινας και ο δήμος Χερσονήσου Κρήτης. Η Κεντρική Μακεδονία ήταν και το 2022 πάλι στη δεύτερη θέση με 44 περιστατικά.
Συνολικά πέρυσι, από την 1η Ιουνίου έως και τις 15 Αυγούστου, πνίγηκαν 196 άτομα στις ελληνικές θάλασσες.
«Από την 1η Ιουνίου μέχρι τις 15 Ιουλίου πέρυσι είχαμε περισσότερου πνιγμούς συγκριτικά με φέτος. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη έξαρση αλλά τώρα είχαμε πολλά περιστατικά που προβλήθηκαν και έγιναν γνωστά. Το 2022 συνολικά καταγράφτηκαν 479 πνιγμοί στη χώρα» αναφέρει στη «ΜτΚ» η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του οργανισμού Safe Water Sports Ελίζα Kαραμπετιάν Νικοτιάν.
Τι φταίει
Ο πνιγμός αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου όσον αφορά τα ατυχήματα στη χώρα μας, μετά τα τροχαία. Για κάποιους φαντάζει αντιφατικό ότι ένας λαός που μεγαλώνει δίπλα σε θάλασσες δεν γνωρίζει να κολυμπά και καταγράφονται εκατοντάδες περιστατικά πνιγμού.
Και όμως, όπως φαίνεται, οι Έλληνες στην πλειοψηφία τους δεν μαθαίνουν κολύμπι, αλλά μαθαίνουν να επιπλέουν στη θάλασσα.
Σε δεύτερο επίπεδο, δεν εφαρμόζονται πλέον βασικοί κανόνες που περνούσαν από γενιά σε γενιά. «Μην φας πριν βουτήξεις» είναι μία ατάκα που όλοι έχουν ακούσει μικροί, ωστόσο φαίνεται ότι πλέον δεν την ακολουθούν οι λουόμενοι.
«Κανονικά δεν πρέπει να μπαίνουμε κουρασμένοι στη θάλασσα. Δεν πρέπει να έχουμε φάει τρεις ώρες πριν βουτήξουμε, αλλά ούτε να έχουμε καταναλώσει αλκοόλ, καθώς προκαλείται παλινδρόμηση και αναρρόφηση. Αυτό αφορά ειδικά τα νέα παιδιά που μπαίνουν στη θάλασσα μεθυσμένα. Επίσης, πρέπει να καταναλώνουμε πολύ νερό γιατί η αφυδάτωση οδηγεί σε κράμπες, κι αν πιάσει κάποιον μέσα στη θάλασσα ίσως να αποβεί μοιραίο» επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο Νίκος Γιοβανίδης, διευθυντής της Ελληνικής Ναυαγοσωστικής Ακαδημίας (ΕΝΑΚ), για τους βασικούς κανόνες που καταρρίπτουν οι λουόμενοι.
Οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά αποτελούν τις δύο κρίσιμες ηλιακές ομάδες που χρειάζονται μεγαλύτερη προσοχή στη θάλασσα και σε πισίνες. «Ο λόγος που τα περισσότερα θύματα είναι ηλικιωμένοι είναι επειδή συνήθως πηγαίνουν νωρίς το πρωί για κολύμπι σε απομονωμένα σημεία και χωρίς να τους επιβλέπει κάποιος. Πολλές φόρες πριν βουτήξουν έχουν φάει, απομακρύνονται από την ακτή και πιστεύουν ότι έχουν δύναμη και αντοχή» λέει ο κ. Γιοβανίδης. «Όσο για τα μικρά παιδιά, δεν μαθαίνουν να κολυμπούν. Μαθαίνουν απλά να βρέχονται στα ρηχά. Κολύμβηση σημαίνει να μπορούν να πάνε μέχρι εκεί που δεν πατάνε και να μην πνιγούν» σημειώνει ο διευθυντής της ΕΝΑΚ.
«Είναι θέμα παιδείας»
«Πρέπει να μας προβληματίσει ότι είμαστε σε μια χώρα με θάλασσα και δεν ξέρουμε κολύμπι. Έρχονται κάθε χρόνο τουρίστες από χώρες που δεν έχουν θάλασσα, και όμως οι περισσότεροι που πνίγονται είναι Έλληνες» λέει στη «ΜτΚ» ο Βασίλειος Γεροδήμος, καθηγητής προπονητικής στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, για να καταλήξει πως «είναι θέμα παιδείας».
«Τα περισσότερα παιδιά μαθαίνουν μπάνιο από τους γονείς ή τους παππούδες τους. Δεν είναι ειδικοί όμως αυτοί για να μάθουν στο παιδί κολύμπι. Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν να κολυμπάνε σωστά από το σχολείο, να υπάρχει το μάθημα κολύμβησης στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, ώστε να μάθει κολύμπι και το τελευταίο παιδί στο πιο ορεινό χωριό της Ελλάδας» αναφέρει ο καθηγητής.
H ένταξη της κολύμβησης ως μάθημα στο ωρολόγιο πρόγραμμα του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής της Γ΄ Δημοτικού είχε θετικά αποτελέσματα, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Προπονητικής του ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και δημοσιεύτηκε στο αναγνωρισμένο περιοδικό Acta Pediatrica.
«Πρέπει να υπάρχει συνέχεια και να μην απαξιωθεί το μάθημα αυτό. Από την μελέτη είδαμε ότι τα παιδιά ενθουσιάζονται με το νερό και θέλουν να μάθουν να κολυμπάνε. Πολλά από αυτά μετά γράφονται κολυμβητήριο. Σε δεύτερο επίπεδο θα πρέπει να μάθουν να διασώζουν κάποιον από το νερό» αναφέρει ο κ. Γεροδήμος.
«Είναι ελληνικό φαινόμενο ένα παιδί να φοράει μπρατσάκια στην παραλία μέχρι και τα 10 έτη» τονίζει από την πλευρά του και ο διευθυντής της ΕΝΑΚ, επισημαίνοντας πως «πρέπει να μάθουν να κολυμπάνε τα παιδιά από το πρώτο έτος της ζωής τους».
Πόσο επικίνδυνα είναι τα θαλάσσια σπορ
Βασικός λόγος για τα θανατηφόρα ατυχήματα και τους πνιγμούς στη θάλασσα είναι τα θαλάσσια σπορ. «Aρχικά ο κόσμος δεν γνωρίζει τους κανόνες ασφαλείας για τα θαλάσσια σπορ. Για παράδειγμα για να κάνει κάποιος τζετ σκι πρέπει να έχει δίπλωμα ταχύπλοου, αλλά δυστυχώς αυτό δεν τηρείται, αν και τα πρόστιμα έχουν αυξηθεί» σημειώνει η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του οργανισμού Safe Water Sports Ελίζα Kαραμπετιάν Νικοτιάν.
«Επίσης, για να κάνει κάποιος τη λεγόμενη ‘μπανάνα’, στο σκάφος που είναι δεμένη πρέπει υπάρχουν δύο άτομα, ένας να οδηγεί και ένας επιτηρεί» συμπληρώνει.
Ο οργανισμός διαθέτει ηλεκτρονική εφαρμογή με το όνομα «Safe Water Sports», που είναι δωρεάν διαθέσιμη, ώστε ο καθένας να λαμβάνεις τις απαραίτητες πληροφορίες για τις παραλίες, την ασφάλεια τους και την νομιμότητα επιχειρήσεων θαλάσσιων σπορ. Επίσης, ο οργανισμός διαθέτει σε όλους δωρεάν τις οδηγίες για κολύμπι σε θάλασσα, πισίνα, ποτάμι και λίμνη, ενώ σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας εκτελεί εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία.
Τι γίνεται με μέτρα ασφαλείας στις ακτές
«Η επιτήρηση είναι ένας από τους βασικούς κανόνες πρόληψης» λέει ο Νίκος Γιοβανίδης προσθέτοντας πως «ο παιδικός πνιγμός είναι πάντα σιωπηλός, το παιδί δεν προλαβαίνει να αντιδράσει, ειδικά σε πισίνα».
Σύμφωνα με την ΕΝΑΚ, υπάρχει κάλυψη από ναυαγοσώστες στο 86% στις παραλίες όπου είναι υποχρεωτική η παρουσία τους. «Ειδική επιτροπή αποφασίζει ποιες είναι πολυσύχναστες παραλίες κάθε χρόνο και πόσοι ναυαγοσώστες χρειάζονται σε αυτές. Ένας ναυαγοσώστης πρέπει να ελέγχει 200 μέτρα αριστερά και 200 μέτρα δεξιά από τον πύργο του. Αν ξεπερνά τα 400 μέτρα το σημείο ελέγχου, χρειάζεται δεύτερος ναυαγοσώστης» επισημαίνει ο κ. Γιοβανίδης.
Σε πολυσύχναστη παραλία του πρώτου ποδιού της Χαλκιδικής, συναντήσαμε έναν ναυαγοσώστη που ήλεγχε περισσότερα από 400 μέτρα μόνος του. «Δεν μπορώ να πάρω λεπτό το μάτι μου από τη θάλασσα, η ευθύνη είναι μεγάλη. Κανονικά θα έπρεπε να ελέγχω 400 μέτρα αλλά εδώ που βρίσκομαι είναι περισσότερα. Η παραλία γεμίζει από κόσμο και σίγουρα θα ήταν καλό να υπάρχει και δεύτερος» λέει ο ναυαγοσώστης, του οποίου τα στοιχεία είναι στη διάθεση της «ΜτΚ».
Περίπου 600 παραλίες χαρακτηρίζονται πολυσύχναστες κάθε χρόνο στην Ελλάδα και σε αυτές είναι υποχρεωτικό να υπάρχει ναυαγοσώστης από την 1η Ιουνίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου από τις 10:00 έως τις 18:00.
Για τις παραλίες που είναι ιδιωτικές ή τις εκμεταλλεύονται επιχειρήσεις τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα. «Βλέπουμε σε πολλές επιχειρήσεις να δηλώνουν σερβιτόρους ως ναυαγοσώστες, επειδή μπορεί να έχουν κάποια σχετική εκπαίδευση. Με ξεπερνάει όμως το γεγονός ότι ένας δήμος μπορεί να ενοικιάζει μια παραλία και να μην ελέγχει αν θα βάλει ο ενοικιαστής ναυαγοσώστη» τονίζει ο καθηγητής προπονητικής Βασίλειος Γεροδήμος.
Σε 1.497 ελέγχους που έγιναν σε παραλίες της χώρας, βεβαιώθηκαν 333 παραβάσεις για έλλειψη ναυαγοσώστη ή μέσων πρώτων βοηθειών.
Οι «χρυσοί» κανόνες
Ο διευθυντής της Ελληνικής Ναυαγοσωστικής Ακαδημίας Νίκος Γιοβανίδης, μιλώντας στη «ΜτΚ», υπογραμμίζει τις πιο βασικές οδηγίες για να μην θέσει τον εαυτό του σε κίνδυνο ο κάθε κολυμβητής.
«Όλοι οι λουόμενοι, ειδικά οι ηλικιωμένοι και όσοι είναι μόνοι τους, να κολυμπάνε πάντα κοντά σε ναυαγοσώστες, μπροστά από τον πύργο τους. Επίσης, αν κάποιος δεν ξέρει κολύμπι να μην προσπαθήσει να σώσει άλλον, διότι έτσι υπάρχουν διπλοί και τριπλοί πνιγμοί. Καλύτερο είναι να κάνουν μια ανθρώπινη αλυσίδα μέσα στο νερό, ώστε να απομακρύνουν με ασφάλεια αυτόν που πνίγεται» σημειώνει ο κ. Γιοβανίδης.
Ακόμα, επισημαίνει ότι δεν πρέπει να βουτάει κάποιος σε θολά και άγνωστα νερά για αυτόν αλλά και να υπάρχει προσοχή για θαλάσσια ρεύματα.
Στη θέση τους οι ναυαγοσώστες στους παράκτιους δήμους
Στους «πύργους» τους με όλο τον απαιτούμενο εξοπλισμό βρίσκονται οι ναυαγοσώστες στους οκτώ παράκτιους δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας. Παρά την πενιχρή κρατική χρηματοδότηση που έλαβαν φέτος για τη ναυαγοσωστική κάλυψη, φρόντισαν από την αρχή της σεζόν να τοποθετήσουν προσωπικό στις πολυσύχναστες παραλίες, για την προστασία των λουόμενων.
Στην περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης, οι τουριστικοί δήμοι Θερμαϊκού και Βόλβης είναι καλυμμένοι, καθώς έχουν ήδη προσλάβει επαρκές προσωπικό, συγκεκριμένα 8 ναυαγοσώστες και ειδικά σκάφη διάσωσης, ενώ αν είχαν μεγαλύτερη οικονομική δυνατότητα θα είχαν από ένα ή δυο σε κάθε μια από τις πιο δημοφιλείς παραλίες.
Ο δήμος Θερμαϊκού για τη ναυαγοσωστική κάλυψη έλαβε φέτος μόλις 80.000 ευρώ, ενώ το κόστος που απαιτείται εκτοξεύεται στα 400.000 ευρώ. «Και φέτος το κόστος μας ξεπερνάει αλλά δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε τις παραλίες αφύλακτες, πολύ δε περισσότερο τους λουόμενους που χρειάζονται προστασία» ανέφερε ο δήμαρχος Γιώργος Τσαμασλής.
Στο δήμο Βόλβης φέτος πιστώθηκαν 33.000 ευρώ, ενώ το κόστος για τη ναυαγοσωστική κάλυψη αγγίζει τα 120.000 ευρω. «Έχουμε πολλές παραλίες σε Σταυρό, Ασπροβάλτα και Βρασνά, οκτώ γαλάζιες σημαίες και όπως γίνεται αντιληπτό απαιτείται κάλυψη τόσο σε προσωπικό όσο και σε εξοπλισμό» ανέφερε ο δήμαρχος Διαμαντής Λιάμας.
Για το λόγο αυτό, φέτος ο δήμος ανέθεσε τη ναυαγοσωστική του κάλυψη σε εταιρεία. «Βρήκαμε τρόπο και το κάναμε προκειμένου να έχουμε πλήρη κάλυψη στις παραλίες και να μην τρέχουμε τελευταία στιγμή να δούμε τις ελλείψεις. Η εταιρεία που πήρε το έργο ανέλαβε και την ευθύνη τόσο για το προσωπικό που χρειάζεται όσο και για τον αναγκαίο εξοπλισμό» τόνισε ο κ. Λιάμας.
ΦΑΝΗ ΣΟΒΙΤΣΛΗ
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 23.07.2023