Πόρτες, χαραμάδες, διόδους και παράθυρα φοροδιαφυγής επιχειρεί να κλείσει ερμητικά το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών επιχειρώντας, έστω και σταδιακά, να κόψει κεφάλια της Λερναίας Ύδρας που στερεί πόρους από υγεία, παιδεία και κοινωνικό κράτος με τους συνεπείς φορολογούμενους, δηλαδή τα συνήθη υποζύγια, μισθωτούς και συνταξιούχους, να πληρώνουν διαρκώς το μάρμαρο και τα σπασμένα των φοροφυγάδων.
Το νομοσχέδιο που παρουσίασε το οικονομικό επιτελείο αποτέλεσε ένα πρώτο ισχυρό σοκ για όσους κρύβουν εισοδήματα, κυρίως ελεύθερους επαγγελματίες, με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ και χωρίς καμία διάθεση στοχοποίησης. Μέσα στο 2024 όμως θα ακολουθήσουν και άλλα χτυπήματα στην χαίνουσα πληγή της φοροδιαφυγής.
Στο πλαίσιο αυτό, άνω των 600 εκατ. ευρώ, αν αφαιρεθεί και το κόστος του μειωμένου τέλους επιτηδεύματος για όσους εμφανίσουν τα πραγματικά τους εισοδήματα, υπολογίζει το ΥΠΟΙΚ ότι θα διαμορφωθούν τα πρόσθετα έσοδα από το νέο τεκμαρτό μοντέλο φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν προκειμένου να υπάρξει αύξηση των δαπανών για υγεία και παιδεία αλλά ενδεχομένως διατεθούν και για ενίσχυση των ασθενέστερων στρωμάτων.
Δεν πρέπει να παραβλέπεται πως εξοικονόμηση δαπανών για τον κρατικό κορβανά θα προκύψει και από το μπλόκο που θα υψωθεί σε όσους έπαιρναν επιδόματα επειδή δήλωναν… φτωχοί.
Η φορολόγηση λοιπόν των ελεύθερων επαγγελματιών από το νέο έτος αλλάζει εκ βάθρων με τις ανατροπές να είναι ριζικές και τίποτε πλέον δεν θα είναι ίδιο με αυτό που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Ποδαρικό με το… αριστερό για τους φοροφυγάδες
1. Υπολογισμός της ελάχιστης αμοιβής. Το ύψος της δεν μπορεί να υπολείπεται του μεγαλύτερου μεταξύ του ελάχιστου βασικού μισθού προσαυξημένου κατά 10% για κάθε 3 χρόνια εργασίας ως αυτοαπασχολούμενος μετά τα 3 πρώτα έτη και του ανώτερου ετήσιου μισθού έως 30.000 ευρώ που ο ελεύθερος επαγγελματίας καταβάλλει στο προσωπικό του. Για τον υπολογισμό της ελάχιστης αμοιβής, λαμβάνονται υπόψη τυχόν εισοδήματα από μισθωτή εργασία του αυτοαπασχολούμενου.
2. Κόστος μισθοδοσίας. Η ελάχιστη αμοιβή προσαυξάνεται με ένα ποσό ίσο με το 10% του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας (μισθός, εργοδοτικές εισφορές, παροχές σε είδος) του προσωπικού που ο αυτοαπασχολούμενος απασχολεί στην επιχείρησή του, με ανώτατο όριο τις 15.000 ευρώ.
3. Τζίρος. Όταν ο ετήσιος τζίρος του αυτοαπασχολούμενου είναι σημαντικά μεγαλύτερος από το μέσο όρου του ετήσιου τζίρου του ΚΑΔ η ελάχιστη αμοιβή εισόδημα προσαυξάνεται κλιμακωτά με ανώτερο όριο τα 50.000 ευρώ.
Σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, με τις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος για 473.000 επαγγελματίες θα υπάρξει πρόσθετη επιβάρυνση 1.444 ευρώ κατά μέσον όρο, 124.000 δεν θα έχουν καμία μεταβολή στο εκκαθαριστικό τους, ενώ 138.000 θα έχουν ελάφρυνση 560 ευρώ λόγω της μείωσης του τέλους επιτηδεύματος.
Σημειώνεται ότι σήμερα μόλις το 4% των ελευθέρων επαγγελματιών καταβάλλει το 50% των φόρων της συγκεκριμένης επαγγελματικής τάξης ενώ με το νέο σύστημα το 50% των φόρων θα καταβάλλεται από το 12% των φορολογουμένων.
Mέχρι σήμερα η συντριπτική πλειονότητα των επαγγελματιών που δήλωνε μηδενικά ή πολύ χαμηλά εισοδήματα βρισκόταν, με την ανοχή του πολιτικού συστήματος σε μία ιδιότυπη φορολογική ασυλία, εκτός κι αν πιανόταν στα δίχτυα των δειγματοληπτικών ελέγχων.
Το πλέον προκλητικό είναι πως ένας σημαντικός αριθμός των συγκεκριμένων φορολογουμένων λάμβαναν κάθε λογής επιδόματα που προορίζονται για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, στερώντας ουσιαστικά την δυνατότητα να τα λάβουν κάποιοι άλλοι όσοι τα χρειάζονται.
Θεωρητικά, αυτό τελειώνει αν και μένει να φανεί στην πράξη πως θα λειτουργήσει το νέο σύστημα το οποίο σίγουρα δε θα εξαλείψει πλήρως τη φοροδιαφυγή, από μόνο του.
«Ελάτε εσείς σε μας για να μην έρθουμε εμείς»
Επί της ουσίας, το οικονομικό επιτελείο απευθύνει ένα κάλεσμα στο ταμείο στους ελεύθερους επαγγελματίες στη λογική του «δηλώστε έστω ένα μέρος του εισοδήματός σας για να μην έρθουμε εμείς σε σας». Προφανώς αν ξεκινήσουν έλεγχοι σε ευρεία κλίμακα θα βγουν φορολογικοί σκελετοί από τα ντουλάπια.
Πάντως τις τελευταίες μέρες και μετά τις αναμενόμενες αντιδράσεις που υπήρξαν, διακινούνται σενάρια για λείανση ορισμένων διατάξεων του νομοσχεδίου για να μην επιβαρυνθούν αδίκως και οι «ειλικρινείς» ελεύθεροι επαγγελματίες.
Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται μία μικρή μείωση στους συντελεστές για τον υπολογισμό ανάλογα με τα έτη λειτουργίας μιας ατομικής επιχείρησης, μία πιο ευνοϊκή μεταχείριση για ζευγάρια ελεύθερων επαγγελματιών αλλά και η εξαίρεση από την τεκμαρτή φορολόγηση όσων επαγγελματιών είναι άνω των 65 ετών.
Ρουά ματ με την διασύνδεση ταμειακών - POS
Από την 1η Μαρτίου 2024 όλες οι ταμειακές μηχανές θα είναι συνδεδεμένες με τα τερματικά POS. Ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία καταγραφής στο Μητρώο POS όλων των τερματικών, με την ΑΑΔΕ να επιβάλλει την υποχρέωση σε όλες τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τερματικές συσκευές είτε εγχώριες, είτε του εξωτερικού να εξασφαλίσουν την ακρίβεια των στοιχείων που τους αφορούν, τα οποία δηλώθηκαν από τους παρόχους στην ψηφιακή πύλη της ΑΑΔΕ. Πρακτικά, αν δεν δοθεί απόδειξη δεν θα μπορεί να πληρωθεί ηλεκτρονικά ο επαγγελματίας.
Παράλληλα, από την Πρωτοχρονιά του 2024, με το κλείδωμα των δηλώσεων ΦΠΑ τα έσοδα που υποβάλλονται στη δήλωση ΦΠΑ δεν μπορεί να είναι λιγότερα από αυτά που διαβιβάζονται στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA και αντίστοιχα τα έξοδα που υποβάλλονται στη δήλωση ΦΠΑ δεν μπορεί να είναι περισσότερα από αυτά που διαβιβάζονται στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες δεν θα μπορούν να δηλώνουν λιγότερα έσοδα ή περισσότερες δαπάνες.
Αν όλα αυτά τα μεγαλόπνοα εφαρμοστούν, τα κρατικά ταμεία υπολογίζεται με μετριοπαθείς εκτιμήσεις πως θα έχουν επιπρόσθετα έσοδα 2 δισ. ευρώ ετησίως με τον νέο δημοσιονομικό χώρο να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενίσχυση των πλέον ευάλωτων.
Η μείωση του κενού ΦΠΑ στην Ελλάδα, δηλαδή του φόρου που χάνεται και μπαίνει στις τσέπες ιδιωτών και όχι του κράτους, από περίπου 15% που υπολογίζεται σήμερα προβλέπεται πως θα προσγειωθεί στο 9% έως το 2026, όσο δηλαδή είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος.
Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα και με την τελευταία αναφορά του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννη Στουρνάρα, η παραοικονομία στην Ελλάδα αγγίζει το ασύλληπτο ποσό των 40 δισ. ευρώ…
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 12.11.2023