Η περίοδος των τελευταίων τριών χρόνων αποτέλεσε μια πρόκληση πρώτου μεγέθους για την Α’ Ψυχιατρική Κλινική του ΑΠΘ στο νοσοκομείο "Παπαγεωργίου".
Οι γιατροί, οι νοσηλευτές και το λοιπό προσωπικό της μοναδικής Ψυχιατρικής Κλινικής γενικού νοσοκομείου της Θεσσαλονίκης που παρέμεινε ανοιχτή καθ΄ όλη τη διάρκεια της πανδημίας υπερέβαλαν εαυτούς προκειμένου να καλύψουν πολλαπλάσιες ανάγκες υποστήριξης ασθενών και όχι μόνο, σε συνθήκες πρωτόγνωρες.
Η ευρωπαϊκή διάκριση που απέσπασε η Κλινική, πέρυσι τέτοιες μέρες, με το πρώτο βραβείο Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ανθεκτικότητα σε συνθήκες πανδημίας COVID-19, ήταν η επιβράβευση των προσπαθειών αυτών, όπως και η πρόσφατη βράβευσή της από την Κοσμητεία της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, στο πρόσωπο του διευθυντή της, καθηγητή Ιωάννη Διακογιάννη.
Μιλώντας στο iatronet.gr, ο κ. Διακογιάννης κάνει έναν πρώτο απολογισμό μιας περιόδου που όμως δεν έχει τελειώσει ακόμη. Η λήξη της επείγουσας φάσης της πανδημίας από τον ΠΟΥ βρίσκει την Κλινική να έχει επανέλθει μόνο μερικώς σε μια μορφή κανονικότητας, καθώς έχει να αντιμετωπίσει τα κατάλοιπα μιας περιόδου που γέννησε υποτροπές και πισωγυρίσματα.
Στήριξη σε πολλαπλά επίπεδα
Εκτός από τα τρέχοντα περιστατικά, που ήταν πολλαπλάσια λόγω της αναστολής λειτουργίας των άλλων δύο Ψυχιατρικών Κλινικών δημόσιων νοσοκομείων της πόλης, η Κλινική κλήθηκε να παράσχει στήριξη παράλληλα σε πολλαπλά επίπεδα:
"Λόγω των περιορισμών, χρειάστηκε να αναπτύξουμε την τηλεψυχιατρική για την διαχείριση εξ αποστάσεως των χρόνιων ψυχιατρικών περιστατικών που παρακολουθούμε σε τακτική βάση", θυμάται ο καθηγητής και προσθέτει: "Ταυτόχρονα, έπρεπε να στηρίξουμε τους ασθενείς με COVID-19 που νοσηλεύονταν στο νοσοκομείο, αλλά και τις οικογένειές τους, ειδικά στην αρχική φάση που χάνονταν πολλοί άνθρωποι και δεν επιτρεπόταν η επικοινωνία".
Παράλληλα, οργανώθηκαν ομάδες στήριξης για τους επαγγελματίες Υγείας μέσα στο νοσοκομείο, ενώ άλλες ομάδες παρείχαν βοήθεια σε ασθενείς που δεν είχαν COVID-19, αλλά αντιμετώπιζαν αυξημένο κίνδυνο λόγω ευπάθειας (νεφροπαθείς, καρκινοπαθείς, ανοσοκατεσταλμένοι). Κι όλα αυτά σε συνθήκες αυστηρότατων περιορισμών.
"Όλο αυτό το εντάξαμε σε ένα πρόγραμμα που ονομάσαμε ‘Ανθεκτικότητα στην εποχή του COVID-19’ και είχαμε την τιμή να βραβευτούμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση με το πρώτο βραβείο, όπως και πρόσφατα από την Κοσμητεία της Σχολής μας", ανέφερε ο κ. Διακογιάννης.
Μεταξύ των καινοτόμων πρωτοβουλιών που αναπτύχθηκαν ήταν και η συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία της πόλης για δράσεις πολιτισμού, που ξεκίνησαν με μια αναπαράσταση βυζαντινών μνημείων στον κήπο της Κλινικής στην περίοδο των περιορισμών και συνεχίζεται ως σήμερα με επισκέψεις σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους. "Φαίνεται πως η επαφή των ασθενών με μνημεία και χώρους πολιτισμού είναι πάρα πολύ χρήσιμη. Είδαμε ασθενείς με αρκετή ψυχοπαθολογία να δείχνουν ένα μεγάλο ενδιαφέρον και τώρα συνεχίζουμε με νέες ανάλογες δράσεις".
Δύσκολη, αλλά και γόνιμη περίοδος
Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω στην αρχή της πανδημίας, ο κ. Διακογιάννης μιλά για μια περίοδο που έχει χαραχθεί ανεξίτηλα στις μνήμες όλων. "Δεν ξέραμε πόσο θα διαρκέσει, τι προεκτάσεις θα έχει, προβληματιζόμασταν πολύ σε περιστατικά. Σκεφτείτε να έχουμε σε εφημερίες διεγερτικά περιστατικά, με ασθενείς που ήθελαν μια άμεση δική μας φροντίδα, αλλά στο τεστ προέκυπτε ότι είχαν και COVID. Αυτοί οι ασθενείς έπρεπε να μεταφερθούν σε COVID κλινική και να παρέχουμε εκεί τη φροντίδα που είχαν ανάγκη", υπογραμμίζει και συμπληρώνει: "το σύνολο του προσωπικού πάλεψε με νύχια και με δόντια σε συνθήκες πρωτοφανείς. Άλλαξαν τα πάντα: οι συνθήκες νοσηλείας, το επισκεπτήριο, αναγκαστήκαμε ακόμα και να αλλάξουμε τα σαλόνια μας για να τρώνε χωριστά οι ασθενείς και να τηρούν τις αποστάσεις".
Με βάση σχετικές οδηγίες και λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών των ασθενών, υπήρξαν εξαιρέσεις στο αυστηρό πλαίσιο του επισκεπτηρίου, το οποίο επιτράπηκε, υπό αυστηρές προϋποθέσεις ασφαλείας. Όπως ήταν αναμενόμενο, σε μια από τις περιόδους έξαρσης δεν αποφεύχθηκε η διασπορά μέσα στην κλινική, σε ασθενείς και προσωπικό, που ευτυχώς ελέγχθηκε.
Σε παράλληλο επίπεδο με το κλινικό και υποστηρικτικό έργο, στην ίδια περίοδο αναπτύχθηκε και ερευνητική δραστηριότητα και μάλιστα σε επίπεδα ρεκόρ. Οι μέχρι τδημοσιεύσεις σε ξένα επιστημονικά αγγίζουν τις 20 για μια σειρά από πτυχές της πανδημίας και των επιπτώσεών της στην ψυχική υγεία, στις εξαρτήσεις και σε άλλα επίπεδα.
Δεν έχουμε τελειώσει ακόμη
Σήμερα η εικόνα στην Κλινική (φωτογραφία) δεν θυμίζει τις περιόδους έξαρσης, αλλά σύμφωνα με τον καθηγητή τα κατάλοιπα της πανδημίας εξακολουθούν να κρατούν σε εγρήγορση το προσωπικό, παράλληλα με το ούτως ή άλλως απαιτητικό πρόγραμμά του.
"Υπάρχουν κατάλοιπα από την περίοδο του μεγάλου εγκλεισμού. Αρκετοί ασθενείς είχαν απομακρυνθεί, λόγω δυσκολίας πρόσβασης στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, με αποτέλεσμα να υπάρχουν υποτροπές και να μείνουν πίσω, τόσο από παρακολούθηση όσο και από φαρμακευτικές αγωγές", επισημαίνει και προσθέτει: "Επίσης, βλέπουμε κατά καιρούς παθολογικά περιστατικά post COVID ή long COVID, τους οποίους παρακολουθούμε μέσω της διασυνδετικής υπηρεσίας, ή ακόμα και στα εξωτερικά μας ιατρεία. Καθώς και κάποιες ειδικές ομάδες ασθενών, που ανέπτυξαν μια μεγαλύτερη φοβία απέναντι σε αυτή την κατάσταση".
Ταυτόχρονα, τα μέτρα προστασίας παραμένουν, ενώ γίνονται συνεχείς έλεγχοι σε νεοεισερχόμενους ασθενείς στις εφημερίες, προκειμένου να αποφευχθεί μια νέα διασπορά.