Ανακοίνωση εξέδωσε η Ελληνική Ένωση Ιστορικών για την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων και για το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης όπου εκφράζει την έντονη αντίθεσή της στις αλλαγές που προωθεί το εν λόγω νομοσχέδιο.
Αναλυτικά η ανακοίνωση
Η Ελληνική Ένωση Ιστορικών εκφράζει την έντονη αντίθεσή της στις αλλαγές που προωθεί το νομοσχέδιο «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου –Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων», το οποίο, παρά την κρισιμότητά του για το δημόσιο συμφέρον, έχει τεθεί σε εξαιρετικά περιορισμένη χρονικά δημόσια διαβούλευση που δεν επιτρέπει στους θεσμούς με έννομο συμφέρον αλλά και την κοινωνία των πολιτών να καταθέσουν ουσιαστικές προτάσεις.
Η αντίθεσή μας στο νομοσχέδιο αφορά αφενός την κατάργηση του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) και, αφετέρου, την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα.
Η κατάργηση του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ γίνεται μέσα από τη συγχώνευση με άλλα Τμήματα και τη δημιουργία ενός νέου Τμήματος Φιλολογίας, Ιστορίας και Ανθρωπολογίας. Η κατάργηση-συγχώνευση έγινε χωρίς προηγούμενη ενημέρωση των οργάνων διοίκησης του ΔΠΘ, χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση με το Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, χωρίς να υπάρχει ή να έχει γνωστοποιηθεί σχετική εισήγηση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης. Μέχρι σήμερα δεν έχει ανακοινωθεί με ποιον τρόπο θα υλοποιηθεί η οργάνωση του νέου ενιαίου Τμήματος που θα περιλαμβάνει και τις σπουδές ιστορίας, γεγονός που αφενός έχει προκαλέσει σύγχυση στους διδάσκοντες σχετικά με τις αλλαγές αυτές και αφετέρου αναδεικνύει την έλλειψη οποιασδήποτε οργάνωσης ή μελέτης των συνεπειών των αλλαγών που σχεδιάζεται να επιβληθούν. Η κατάργηση του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας μετά από 30 και πλέον χρόνια λειτουργίας οδηγεί στη συρρίκνωση των ιστορικών σπουδών στην Ελλάδα και δημιουργεί εύλογες ανησυχίες ότι ανάλογες αποφάσεις δρομολογούνται και σε άλλα πανεπιστήμια στα οποία λειτουργούν τμήματα ιστορίας, οι οποίες θα οδηγήσουν στην περαιτέρω υποβάθμιση των ιστορικών αλλά και εν γένει των ανθρωπιστικών σπουδών στην Ελλάδα. Επιπλέον, η συστηματική συρρίκνωση των θέσεων για μόνιμους καθηγητές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και για επιστημονικούς συνεργάτες σε πολιτιστικούς οργανισμούς (αρχεία, βιβλιοθήκες, μουσεία) καθιστά αυτές τις σπουδές λιγότερο ελκυστικές για τους νέους φοιτητές που αναζητούν επαγγελματική διέξοδο μέσα από τα πτυχία τους.
Η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα συνιστά μια αρνητική εξέλιξη συνολικά για το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Πρώτον, η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι αντισυνταγματική, καθώς παραβιάζει το Άρθρο 16, παρ. 8 του Συντάγματος για τη σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες. Η παράκαμψη της συνταγματικής απαγόρευσης μέσω της δημιουργίας του νέου όρου Ν.Π.Π.Ε. (Νομικό Πρόσωπο Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης) για να περιγραφούν τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα παραρτήματα Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων εγείρει πολλά ερωτηματικά ως προς τα κίνητρα των μητρικών ιδρυμάτων να ιδρύσουν παραρτήματα στη χώρα. Η αναφορά σε συμφωνίες μεταξύ μητρικού ιδρύματος και παραρτήματος με όρους δικαιόχρησης (franchising) εντείνει περαιτέρω τις αμφιβολίες για τη συνταγματικότητα του προς ψήφιση νόμου.
Δεύτερον, η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων επηρεάζει εν δυνάμει αρνητικά τον φοιτητικό πληθυσμό της χώρας, καθώς οδηγεί στην εμπορευματοποίηση των σπουδών και τη δημιουργία φοιτητών «δύο ταχυτήτων», ανάγοντας την οικονομική ευχέρεια σε κριτήριο προαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Τρίτον, τα κριτήρια εκλογής και εξέλιξης του διδακτικού ερευνητικού προσωπικού στα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν εξισώνονται με τα αντίστοιχα κριτήρια στο δημόσιο πανεπιστήμιο (αξιολόγηση από εκλεκτορικά ομότιμων συναδέλφων) αλλά ορίζονται από το μητρικό ίδρυμα. Το γεγονός ότι επιτρέπεται η πρόσληψη έως και 20% διδακτικού ερευνητικού προσωπικού χωρίς διδακτορικό, σε συνδυασμό με την ασάφεια ως προς τη διεξαγωγή έρευνας, εντείνει τον φόβο ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα αποτελούν μονάχα παρόχους διδασκαλίας και όχι επιστημονικής έρευνας, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της λειτουργίας ενός πανεπιστημίου.
Τέταρτον, παρά τις αξιώσεις της κυβέρνησης ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα αναβαθμίσει και τα δημόσια πανεπιστήμια μέσω του ανταγωνισμού, η υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με την εργασιακή επισφάλεια στην οποία αναγκάζονται να ζουν νέοι ερευνητές και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, συντείνουν στο συμπέρασμα πως, αντίθετα, η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα συμβάλει στην περαιτέρω υποβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου και στη διαμόρφωση ενός ευρύτερου μεν αλλά εξίσου ασφυκτικού εργασιακού περιβάλλοντος για το επιστημονικό προσωπικό.
Τέλος, ιδιαίτερα όσον αφορά τις ιστορικές σπουδές και τους ιστορικούς, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν φαίνεται να προσφέρουν καμιά προοπτική, καθώς αυτά είναι συνήθως προσανατολισμένα στις ανάγκες της αγοράς και δεν ενδιαφέρονται για την προαγωγή της ιστορικής έρευνας και γνώσης.
Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να προχωρήσει στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων παρά την αντίθεση σύσσωμης της πανεπιστημιακής κοινότητας (φοιτητές/τριες, μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, διοικητικοί υπάλληλοι, κ.ά.). Οι διαρκείς κινητοποιήσεις και οι μεγάλες αντιδράσεις δείχνουν ότι αυτό που έχει ανάγκη η πανεπιστημιακή κοινότητα αλλά και η κοινωνία συνολικά δεν είναι η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων αλλά η ενίσχυση και αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου.