Την περασμένη Κυριακή η Ευρώπη «πάγωσε». Και μάλιστα πριν φτάσει ο... διαβόητος χειμώνας για τον οποίο προετοιμάζονται όλοι οι Ευρωπαίοι. Ο λόγος; Τα εκλογικά αποτελέσματα στην Σουηδία, ένα παραδοσιακό «κάστρο» των σοσιαλιστών που όχι απλώς έπεσε, αλλά η χώρα ετοιμάζεται να κυβερνηθεί από έναν συνασπισμό δεξιάς-ακροδεξιάς, σε ένα ακόμα επεισόδιο της σκιάς που απλώνεται πάνω από την Ευρώπη.
Όμως, η... υπερπαραγωγή ετοιμάζεται να βγει σήμερα στις ευρωπαϊκές αίθουσες, μετά από αναμονή λίγων μηνών, ολοκληρώνοντας το άπλωμα της ακροδεξιάς σκιάς από το Βορρά μέχρι το Νότο της Ευρώπης. Μετά την πολιτική κρίση που είχε ως αποτέλεσμα την παραίτηση Ντράγκι στην πιο δύσκολη ώρα για την ευρωπαϊκή οικογένεια, οι Ιταλοί σπεύδουν σήμερα στις κάλπες που στήνονται πρόωρα και εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, όταν εκείνες κλείσουν θα παραδώσουν τα κλειδιά της χώρας στη Τζόρτζια και τα... αδέρφια της, το ακροδεξιό κόμμα που οι ρίζες του φτάνουν στην εποχή του φασισμού και του Μουσολίνι.
Ο τρόμος για την Ε.Ε. και τις αξίες που υπερασπίζεται και έχουν δεχτεί τα τελευταία χρόνια επιθέσεις από τις κυβερνήσεις Ουγγαρίας, Πολωνίας και όχι μόνο, είναι προφανής, ειδικά εάν αναλογιστεί κάποιος την ιστορία και πως σε κάθε περίοδο συρρίκνωσης της οικονομίας και έκρηξης της φτώχειας, οι συνέπειες για την πραγματική ευρωπαϊκή δημοκρατία ήταν ανυπολόγιστες.
Όμως, σ’ αυτή τη φάση, όπως καταγράφουν τα διεθνή ΜΜΕ, η Ένωση φοβάται και τα «πατριωτικά» οικονομικά της Μελόνι. Σύμφωνα με το «Politico» που παρακολουθεί επισταμένως τις ιταλικές εκλογές με άρθρα, σχόλια και ενδελεχή ρεπορτάζ για την επόμενη ημέρα της πιθανολογούμενης ανόδου στην εξουσία των «Αδελφών της Ιταλίας», η 45χρονη Μελόνι επιχειρεί να εμφανίσει τον εαυτό της ως μία σταθερή ηγέτιδα που ποτέ δε θα επέτρεπε η χώρα της να ανοίξει μία μοιραία τρύπα στην ευρωζώνη. Αλλά τα σχέδιά της για την ιταλική οικονομία εξακολουθούν να έρχονται σε αντίθεση με την οικονομική στρατηγική των Βρυξελλών.
Η ηγέτιδα των «Αδελφών της Ιταλίας» σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας προσπαθεί σκληρά να μην τρομάξει τους Ευρωπαίους δεσμευόμενη να διατηρήσει σε τάξη τον προϋπολογισμό και να αποφύγει μετωπικές επιθέσεις στην ΕΕ.
Αλλά το ιστορικό του κόμματός της λέει μια άλλη ιστορία, καθώς αμφισβητεί σταθερά ορισμένους πυλώνες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπως τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς, και δεν βιάζεται να εφαρμόσει ορισμένες από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που επιδιώκουν οι Βρυξέλλες. Και η Μελόνι ξέροντας τις αγωνίες των Ευρωπαίων που προσπαθούν με νύχια, δόντια, πακτωλό χρημάτων αλλά και πρωτοφανείς αποφάσεις (η κρατικοποίηση ενεργειακών κολοσσών σε Γαλλία και Γερμανία είναι αν μη τι άλλο ιστορικές), να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή καταιγίδα, παίζει σαν τη γάτα με το ποντίκι... «Στην Ευρώπη είναι λίγο ανήσυχοι», είπε σε προεκλογική συγκέντρωση στο Μιλάνο. «Η διασκέδαση τελείωσε, η Ιταλία θα αρχίσει να υπερασπίζεται τα εθνικά της συμφέροντα, όπως κάνουν άλλοι» διεμήνυσε. Στις αίθουσες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν, υπάρχει διάχυτη ανησυχία. Δεδομένου του μεγέθους της ιταλικής οικονομίας και των υψηλών επιπέδων χρέους της, η Ιταλία έχει τεράστια σημασία όταν πρόκειται για τη σταθερότητα της ζώνης του ευρώ των 19 χωρών. Η Μελόνι, με τα πατριωτικά της τσιτάτα, θα σηματοδοτήσει σίγουρα μία βίαιη αλλαγή από τον Μάριο Ντράγκι, τον σταθερό κεντρικό τραπεζίτη αγαπημένο των ευρωπαϊκών ελίτ στις Βρυξέλλες για την επιδίωξή του για σταθερότητα του ενιαίου νομίσματος. «Ναι, ανησυχούμε», είπε στο «Politico» ένας ανώτερος αξιωματούχος του ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η μεγάλη ανησυχία συνίσταται στο εάν ο οικονομικός πατριωτισμός της Μελόνι θα αναγκάσει την Ιταλία να οπισθοχωρήσει σε βασικές μεταρρυθμίσεις, όπως το άνοιγμα κλειστών τομέων. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι θα προστατεύσει εθνικούς κολοσσούς και θα αποτρέψει διεθνείς εξαγορές γνωστών ονομάτων, κάτι που θα τη φέρει σε τροχιά σύγκρουσης με τις αξίες της Ε.Ε. περί ενιαίας αγοράς.
Δημοσιονομικοί φόβοι
Παρόλο που η Μελόνι επιμένει ότι θα είναι συνετή με τις δημόσιες δαπάνες, ορισμένες χώρες φοβούνται ότι θα μπορούσε να είναι δύσκολο να βρεθούν συμβιβασμοί με μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία της σε βασικές διαπραγματεύσεις, όπως αυτές για τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε., όπου η Ιταλία θέλει περισσότερα περιθώρια. «Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει μια ειλικρινής διαπραγμάτευση, μία σοβαρή θέση που θα προέλθει από τη Μελόνι, και ορισμένες από τις προηγούμενες δηλώσεις της δεν προϊδεάζουν θετικά», τονίζει κορυφαίος διπλωμάτης, υπενθυμίζοντας τις θέσεις της Μελόνι κατά του ευρώ στο παρελθόν. Όμως ο Τζούλιο Τρεμόντι, ο οποίος διετέλεσε τέσσερις φορές υπουργός Οικονομικών υπό τις κυβερνήσεις του Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τώρα είναι υποψήφιος με τη Μελόνι διαβεβαιώνει ότι δε θα υπάρξουν εντάσεις μεταξύ μίας κυβέρνησης υπό την ηγεσία της 45χρονης και των Βρυξελλών. Όχι γιατί η Μελόνι άλλαξε μυαλά, αλλά γιατί λόγω των συγκυριών (πανδημία, πόλεμος) η Ε.Ε. είναι λιγότερο σκληρή. «Αυτή η Ευρώπη είναι ριζικά διαφορετική από αυτό που ήταν» τόνισε ο Τρεμόντι στο «Politico».
Η ιδέα ότι η ΕΕ έχει χαλαρώσει όσον αφορά την επιβολή αυστηρών κανόνων για το χρέος και το έλλειμμα είναι αληθινή σε κάποιο βαθμό. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε την ανάγκη για «ευελιξία» όσον αφορά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης αυτόν τον μήνα και επεσήμανε μια μεταρρύθμιση των κανόνων που αναμένεται τον Οκτώβριο. Πράγματι, η ανάγκη για περισσότερη ευελιξία είναι μια ιδέα που υποστήριξαν ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο πρωθυπουργός Ντράγκι στα τέλη του περασμένου έτους. Το κρίσιμο ερώτημα θα είναι εάν η Μελόνι θα συνεχίσει την ιδεολογική συμμαχία με τον Μακρόν εάν γίνει πρωθυπουργός, παρόλο που το αντιγαλλικό παρελθόν της θα μπορούσε να υποδηλώνει το αντίθετο. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Μελόνι τροφοδότησε γαλλοϊταλική κόντρα ανταγωνισμό επιτιθέμενη επανειλημμένα στη γαλλική κυβέρνηση για ζητήματα που κυμαίνονται από βιομηχανικές στρατηγικές έως μεταναστευτικές ροές και αντιτάχθηκε σε μια διμερή συνθήκη που υπέγραψαν οι δύο χώρες πέρυσι. Για ορισμένες χώρες μέλη και επενδυτές, η βασική ανησυχία είναι ότι η Μελόνι θα επιβραδύνει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον Ντράγκι, οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση για τη λήψη χρηματοδότησης στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης μετά την πανδημία. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους, τον περασμένο μήνα, ο οίκος αξιολόγησης Moody's μείωσε το πιστωτικό προφίλ της Ιταλίας σε «αρνητικό» από «σταθερό», υποδεικνύοντας τον κίνδυνο ο δεξιός συνασπισμός να βάλει στο συρτάρι το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του Ντράγκι.
Σε κάθε περίπτωση, οι Ιταλοί προσέρχονται στις κάλπες και η υπόλοιπη Ευρώπη κρατά την ανάσα της. Όχι τόσο για το μάλλον προδιαγεγραμμένο αποτέλεσμα της Κυριακής, αλλά για την επόμενη ημέρα της χώρας και κατά συνέπεια της ευρωπαϊκής οικογένειας, που τώρα όσο ποτέ άλλοτε, απαιτείται να είναι ενωμένη.
Ποιοι διεκδικούν την ψήφο των Ιταλών
Δύο οι κύριες συμμαχίες κομμάτων που μετέχουν στην εκλογική αναμέτρηση:
- Το «συντηρητικό» μέτωπο (με τα Αδέλφια της Ιταλίας, την Λέγκα και την Φόρτσα Ιτάλια)
- Το «προοδευτικό» μέτωπο (Δημοκρατικό Κόμμα, Περισσότερη Ευρώπη, Συμμαχία Οικολόγων και Ιταλικής Αριστεράς και Επιλογή Πολιτών).
Παράλληλα, ως ανεξάρτητη δύναμη παίρνει μέρος στις ιταλικές εκλογές το Κίνημα Πέντε Αστέρων, ενώ τη στήριξη των εκλογέων ζητούν, επίσης, τα κόμματα Ζωντανή Ιταλία και Δράση, τα οποία πρόσφατα δημιούργησαν τον λεγόμενο «Κεντρώο Πόλο».
Εκλογικός νόμος και exit poll
Ο εκλογικός νόμος με τον οποίο διεξάγεται η σημερινή αναμέτρηση εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά το 2018 και βασίζεται κατά δυο τρίτα στην απλή αναλογική.
Μόλις κλείσουν οι κάλπες, τα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης της Ιταλίας πρόκειται να παρουσιάσουν σειρά Exit Poll, ενώ η καταμέτρηση των ψήφων αναμένεται να ολοκληρωθεί τη Δευτέρα το πρωί.
Σύμφωνα με τις μετεωρολογικές προβλέψεις, τουλάχιστον στο ένα τρίτο της χώρας, κατά τη διάρκεια, σχεδόν όλης της ημέρας, αναμένονται σφοδρές βροχοπτώσεις, κάτι που, σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση του ποσοστού συμμετοχής των πολιτών στην εκλογική διαδικασία.