Η μάσκα στο... μικροσκόπιο του Εργαστηρίου Τεχνολογίας Υλικών του ΑΠΘ

"Σήμερα είναι πλέον γενικά αποδεκτό στην επιστημονική κοινότητα πως ο κύριος μηχανισμός μετάδοσης του ιού είναι μέσω σταγονιδίων που εκπέμπονται π.χ. κατά την ομιλία, βήξιμο ή φτέρνισμα. Τα ελάχιστα μεγέθη αυτών των σταγονιδίων είναι μεταξύ 5 και 10 μm ενώ τα μέγιστα αρκετές εκατοντάδες μm" εξηγεί ο καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Τεχνολογίας Υλικών του ΑΠΘ Βασίλης Ζασπάλης και προσθέτει "εργαστηριακές μελέτες έχουν αποδείξει πως οι συνήθεις δημοφιλείς υφασμάτινες μάσκες (βαμβακερές, συνθετικές, πολυεστερικές κλπ.) κατακρατούν πάνω από το 80% αυτών των σταγονιδίων και συμβάλλουν αποτελεσματικά στη μείωση της διασποράς του ιού. Η θετική συμβολή της μάσκας στη μείωση της διασποράς του ιού έχει αποδειχθεί και από μεγάλης κλίμακας επιδημιολογικές μελέτες σε πραγματικές συνθήκες πανδημίας που είναι δημοσιευμένες στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία".

Ο κ. Ζασπάλης επισημαίνει ότι "η δομή της μάσκας συνίσταται από ένα σύνολο ινών περιπλεγμένων άτακτα μεταξύ τους δημιουργώντας δαιδαλώδεις πόρους μέσων μεγεθών 30-50 μm (30.000-50.000 nm), ανάλογα με τον τύπο της μάσκας (π.χ. πάχος, πυκνότητα και πλέξη ινών). Λαμβάνοντας υπόψη πως η κινητική διάμετρος των μορίων που εμπλέκονται στην αναπνοή (Οξυγόνο, Άζωτο, Διοξείδιο του Άνθρακα) είναι 0.35 nm δηλαδή περίπου 100.000 μικρότερη, μπορούμε αβίαστα να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα πως η ροή των αερίων μέσα από τη μάσκα δεν οδηγεί στον εμπλουτισμό ή απεμπλουτισμό του αερίου ρεύματος σε κανένα από τα συστατικά του (π.χ. Οξυγόνου). Όποια είναι η χημική σύσταση του αερίου που εισέρχεται στη μάσκα στη μια πλευρά, αυτή θα είναι και η χημική σύσταση του αερίου που εξέρχεται από τη μάσκα από την άλλη πλευρά".

Μια άλλη σημαντική παράμετρος που χαρακτηρίζει τη "συμπεριφορά" της μάσκας είναι η διαπερατότητα ή αναπνευσιμότητα όπως λέει ο καθηγητής του ΑΠΘ. Η ιδιότητα αυτή εκφράζει την αντίσταση (πτώση πίεσης) που παρουσιάζει η μάσκα όταν πρέπει να ικανοποιηθούν οι απαιτούμενες ποσότητες εισπνεόμενου αέρα ή η απαγωγή εκπνεόμενων αερίων και συνδέεται άμεσα με το αίσθημα δυσφορίας που αναπτύσσεται κατά τη χρήση της μάσκας. "Πειραματικές μελέτες έχουν αποδείξει πως η επιπρόσθετη αντίσταση που δημιουργούν οι κοινές υφασμάτινες μάσκες είναι πολύ μικρή και δεν υπερβαίνει το 10% σε έντονη αναπνοή. Με άλλα λόγια η μάσκα είναι σε θέση να ικανοποιήσει τους ρυθμούς παροχής αέρα που απαιτούνται από τον οργανισμό καθώς και να απάγει τα αέρια που εκπνέονται χωρίς μεγάλη επιβάρυνση δηλαδή χωρίς να αναπτύσσεται αίσθημα δυσφορίας".

Υπό αυτές τις συνθήκες δεν δημιουργούνται καταστάσεις ελλείμματος οξυγόνου κατά την εισπνοή ή συσσώρευσης και επανεισπνοής Διοξειδίου του Άνθρακα κατά την εκπνοή, όπως λέει χαρακτηριστικά. "Τέλος κάτω από τις συνθήκες εφαρμογής τα υλικά από τα οποία αποτελούνται οι μάσκες μπορούν να θεωρηθούν αδρανή και δεν υπάρχει καμιά υπεύθυνη επιστημονική γραφή φαινομένων απόσπασης και στη συνέχεια εισπνοής μορίων ή σωματιδίων από το υλικό της μάσκας καθώς και φυσικής ή χημικής προσβολής του υλικού και των ιδιοτήτων της μάσκας από τα αέρια που εμπλέκονται στη διαδικασία της αναπνοής. Κατά συνέπεια η χρήση της μάσκας ενθαρρύνεται εμφαντικά" καταλήγει ο διευθυντής του Εργαστηρίου Τεχνολογίας Υλικών του ΑΠΘ.