Η κατάσταση είναι «ανησυχητική», «χαοτική», μια «καταστροφή»: στην Αϊτή μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της επιδημίας χολέρας, που ξέσπασε πριν τρεις εβδομάδες στη χώρα, δεν έχουν λόγια για να περιγράψουν την ανησυχία τους.
Μέρος του πληθυσμού της Αϊτής βρίσκεται αυτή τη στιγμή αποκλεισμένο λόγω των συμμοριών που ελέγχουν τεράστιες περιοχές και των ελλείψεων σε καύσιμα. Όμως οι ασθενείς με χολέρα μπορεί να πεθάνουν μέσα σε μερικές ώρες από αφυδάτωση, αν δεν λάβουν θεραπεία.
«Πρόκειται για μια καταστροφή. Δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε», δήλωσε ο δρ Ζαν Ουίλιαμ Παπ η αϊτινή μη κυβερνητική οργάνωση του οποίου Gheskio διαχειρίζεται δύο κέντρα αντιμετώπισης της χολέρας από τα περίπου 15 που έχουν δημιουργηθεί στη χώρα.
Στο ένα από αυτά, που βρίσκεται στην πρωτεύουσα Πορτ-ο-Πρενς, «διαθέτουμε 80 κλίνες, είναι όλες κατειλημμένες», εξήγησε. «Λόγω της έλλειψης καυσίμων οι άνθρωποι στις παραγκουπόλεις μού έχουν πει ότι υπάρχουν πολλοί νεκροί εκεί, διότι δεν μπορούσαν να μετακινήσουν τους ασθενείς», πρόσθεσε.
Εδώ και εβδομάδες ο τερματικός σταθμός πετρελαίου Βαρέ είναι αποκλεισμένος από μια ένοπλη συμμορία, γεγονός που συμβάλει στην παράλυση της Αϊτής.
Αν και στη χώρα δεν είχε καταγραφεί κανένα κρούσμα χολέρας από το 2019, στις 19 Οκτωβρίου το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε πως τις τρεις προηγούμενες εβδομάδες εντοπίστηκαν περίπου 960 ύποπτα κρούσματα και 33 θάνατοι.
Ο αριθμός αυτός ενδέχεται να είναι πολύ μεγαλύτερος στην πραγματικότητα, τόνισε ο Μπρούνο Μάες εκπρόσωπος της Unicef στην Αϊτή.
Η κατάσταση προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη αγανάκτηση στους εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις καθώς η θεραπεία των ασθενών, που πάσχουν από σοβαρή διάρροια, είναι απλή (ενυδάτωση για μερικές ημέρες το πολύ) και επειδή υπάρχει εμβόλιο κατά της χολέρας. Ωστόσο αυτό παραμένει αποτελεσματικό για πέντε χρόνια μετά τη χορήγησή του και η πιο πρόσφατη εκστρατεία εμβολιασμού στην Αϊτή πραγματοποιήθηκε το 2017.
Τα μισά είναι παιδιά
Περίπου τα μισά κρούσματα που έχουν εντοπιστεί αφορούν παιδιά κάτω των 14 ετών, πολλά από τα οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτα λόγω του εξασθενημένου ανοσοποιητικού τους συστήματος εξαιτίας της έλλειψης τροφής που οφείλεται στη φτώχεια.
«Πολλά από αυτά τρέφονται πολύ άσχημα», επιβεβαίωσε ο δρ Παπ. «Είναι δύσκολο να βρούμε φλέβα για να τους χορηγήσουμε θεραπεία», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου 4,7 εκατομμύρια άνθρωποι, σχεδόν ο μισός πληθυσμός της Αϊτής, ζει σε καθεστώς οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας.
Οι Γιατροί χωρίς Σύνορα (MSF) διαχειρίζονται τέσσερα κέντρα αντιμετώπισης της χολέρας και περίπου 20 σημεία ενυδάτωσης από στόματος, εξήγησε ο Μόχα Ζέμραγκ επικεφαλής της αποστολής.
Μία από τις προτεραιότητες, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι «να προσφέρουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό» σε κάποιες περιοχές που ελέγχονται από συμμορίες, όπως η Μπρούκλιν στη Σιτέ Σολέιγ, η οποία παραμένει χωρίς πόσιμο νερό εδώ και «τρεις μήνες». Επιπλέον εξαιτίας της ανασφάλειας και των πολύ συχνών απαγωγών, οι ΜΚΟ δεν μπορούν να μεταβούν σε αυτές τις περιοχές για να προχωρήσουν σε απολυμάνσεις.
Οι MSF έχουν δημιουργήσει ένα σύστημα προκειμένου το προσωπικό τους να φτάνει στα κέντρα φροντίδας, αλλά «σε μερικές εβδομάδες» αυτό ενδέχεται να μην είναι πλέον εφικτό λόγω των ελλείψεων στα καύσιμα, επεσήμανε ο Ζέμραγκ.
Η ανησυχία εντείνεται και για τους κατοίκους της υπαίθρου, οι οποίοι χωρίς καύσιμα είναι αναγκασμένοι να περπατήσουν επί μέρες, αν χρειαστούν βοήθεια. Τα πρώτα κρούσματα χολέρας εντοπίστηκαν στην επαρχία Νιπ, στη νότια Αϊτή, και Αρτιμπονίτ στο βόρειο τμήμα της χώρας.
Οι δρόμοι που οδηγούν προς το βόρειο και το νότιο τμήμα της Αϊτής είναι αποκλεισμένοι από ένοπλες συμμορίες, εξήγησε ο Μπρούνο Μάες: «Το Πορτ-ο-Πρενς είναι κυριολεκτικά περικυκλωμένο, πνίγεται», υπογράμμισε.
Γραφεία της Unicef έχουν γίνει στόχος λεηλασιών, ενώ φορτία με φάρμακα βρίσκονται αποκλεισμένα στο λιμάνι.
Ανθρωπιστικοί διάδρομοι
Η επιστροφή της χολέρας φέρνει στη μνήμη τον εφιάλτη της επιδημίας που ξέσπασε το 2010, όταν μετέφεραν στην Αϊτή το βακτήριο της χολέρας κυανόκρανοι που αναπτύχθηκαν εκεί έπειτα από καταστροφικό σεισμό. Ως το 2019 έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι.
Όμως η χώρα δεν αντιμετωπίζει αυτή τη φορά την ίδια «έκρηξη» στον αριθμό των κρουσμάτων, σημείωσε ο Σιλβέν Αλντιγκερί αναπληρωτής διευθυντής αρμόδιος για τις έκτακτες καταστάσεις στη δημόσια υγεία στον Παναμερικανικό Οργανισμό Υγείας.
Οι αρχές έχουν «εμπειρία δέκα ετών πάνω στη χολέρα» και το σημαντικό είναι «να επαναλειτουργήσουν γνωστοί μηχανισμοί».
Ο ΟΗΕ επέβαλε την Παρασκευή κυρώσεις εναντίον των συμμοριών στην Αϊτή, αλλά προς το παρόν παραμένει διχασμένος στο θέμα της αποστολής διεθνούς δύναμης στη χώρα.
Αυτό το μέτρο θα επέτρεπε, σύμφωνα με τον Αλντιγκερί, «τη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων στις δύσκολες περιοχές», αλλά και «την απομάκρυνση εξοπλισμού από το λιμάνι». Προς το παρόν, δήλωσε, τα πρώτα αεροσκάφη με υλικό αναμένονται στην Αϊτή «τις επόμενες ημέρες».