Σε μια κατάμεστη αίθουσα, όπου δεν έπεφτε κυριολεκτικά καρφίτσα, με τις καρέκλες για το ακροατήριο να βρίσκονται ακόμα και τους διαδρόμους του πρώτου ορόφου του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης η Κατερίνα Περιστέρη σε μια από τις πρώτες δημόσιες εμφανίσεις της μετά την... επιστροφή της στον Τύμβο Καστά της Αμφίπολης, παρουσίασε βήμα- βήμα την ανασκαφή που έκανε μαζί με τους συνεργάτες της στο μνημείο για το οποίο μιλούσε και εξακολουθεί να μιλά η παγκόσμια επιστημονική και όχι μόνο κοινότητα.
Καθισμένη σε μια γωνία της αίθουσας, με το ίδιο ύφος – εκείνο ενός χαμηλών τόνων ανθρώπου- και παρά το γεγονός ότι πλέον είναι Τομεάρχης Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και νιώθει δικαιωμένη μιας και η γνωστή σε όλους «Αμφίπολη» μετά τις εκλογές μπήκε ξανά στην κορυφή της ατζέντας του υπουργείου Πολιτισμού η κ. Περιστέρη παρουσίασε σπάνιο φωτογραφικό υλικό από τα ευρήματα του Τύμβου Καστά, ξενάγησε το ακροατήριό της στον τάφο και εξήγησε στους δεκάδες παριστάμενους την σπουδαιότητα και την μοναδικότητα του μνημείου που ξεκίνησε να σκάβει το 2011.
Όπως είπε η κ. Περιστέρη το μνημείο «Ήταν παρατημένο για τουλάχιστον μια εικοσαετία. Είχαν περάσει βαλκανικοί πόλεμοι, χαρακώματα. Δεν είχε την μορφή που θα έπρεπε να έχει ένας τύμβος, δηλαδή κυκλική μορφή».
Αναλύοντας την μέθοδο με την οποία δούλεψε είπε: «Ξεκίνησα να κάνω τομές. Μετά από πολλές τομές είχα την τύχη να βρω ένα τμήμα του περιβόλου που έχει διάμετρο 497 μέτρα». «Ο τύμβος άρχισε να αποκαλύπτεται το 2014. Τότε ξεκίνησε να μιλά γι’ αυτόν όλη η Ελλάδα» σχολίασε.
«Από τα ευρήματα και τη βιβλιογραφία μαζί με τους συνεργάτες μου καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως το μνημείο χρονολογείται το τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. Έπειτα από παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο λόφος έγινε Τύμβος. Έγινε δηλαδή τυμβοποίηση του και τοποθετήθηκε στην κορυφή του το Λιοντάρι της Αμφίπολης» τόνισε. «Όταν ο Ηφαιστίωνας σκοτώθηκε ήθελε να κάνει γι’ αυτόν τύμβο λαμπρό. Πραγματικά και μόνο αυτή η μορφή του περιβόλου πριν βρούμε τον κυρίως τάφο μας δημιούργησε την εντύπωση ότι κάτι πολύ σοβαρό βρίσκεται εδώ» είπε η Τομεάρχης Πολιτισμού.
Η κ. Περιστέρη έκανε ειδική μνεία στον Λέοντα της Αμφίπολης. «Καταλάβαμε ότι το λιοντάρι βρισκόταν στην κορυφή του τύμβου. Βρήκαμε κομμάτια από το λιοντάρι στον τύμβο. Κομμάτια από όταν όταν το σπάσανε οι Άγγλοι και ήθελαν να τα πάρουν αλλά τελικά τα έσωσαν οι Βούλγαροι που ήταν οι κυρίαρχοι του Τύμβου. Το 1930 έγινε η συγκόλληση των τμημάτων». Η ίδια εξήγησε επίσης ότι «Το λιοντάρι δεν έχει γλώσσα γιατί δεν βρήκαν την γλώσσα του για να την κολλήσουν» βάζοντας τέλος στα διάφορα σενάρια και τους... τοπικούς μύθους που κυκλοφορούν στην περιοχή.
Σύμφωνα με την κ. Περιστέρη το μάρμαρο του Περιβόλου και του Λιονταριού ήρθε από την Θάσο με σχεδίες.
Η Σφίγγα, η Περσεφόνη και οι... τυμβωρύχοι
Η ίδια συνέχισε: «Αφού το 2014 κάναμε τον κύκλο του περιβόλου φτάσαμε στον τάφο. Ο τάφος σφραγίστηκε από τους τελευταίους Μακεδόνες. Όχι μόνο σφραγίστηκε αλλά έγινε και επίχωση του Τύμβου, κάτι που δείχνει ότι έγιναν τεράστιες προσπάθειες για να προστατευθεί ο Τύμβος από τους Ρωμαίους. Δεν βρήκαμε χρυσά, γιατί τα αφαίρεσαν πριν σφραγίσουν τον τάφο. Κάποιοι τελικά κατάφεραν να περάσουν και ανακάτεψαν τον τελευταίο θάλαμο».
Η κ. Περιστέρη είπε για το κεφάλι της Σφίγγας ότι δεν το είχαν κόψει. Η κλίμακα της εισόδου είναι μνημιακή με 17 σκαλοπάτια. «Αφού κατεβούμε την μνημιακή κλίμακα βρίσκουμε τον πρώτο τοίχο σφράγισης» είπε. Όπως εξήγησε η κ. Περιστέρη οι τυμβωρύχοι των διαφόρων περιόδων έσπασαν τον τοίχο με τα κομμάτια να έχουν συγκεντρωθεί από τους αρχαιολόγους και να βρίσκονται στο Μουσείο της Αμφίπολης.
«Το μνημείο είναι οικουμενικό και ανήκει σε όλους. Είναι πόλος ανάπτυξης για όλη την περιοχή» δήλωσε η κ. Περιστέρη.
Και συνέχισε: «Αφού αφαιρέσαμε τον πρώτο τοίχο σφράγισης μπήκαμε στο δεύτερο χώρο. Στο χώρο πίσω από τις Σφίγγες βρέθηκε ένα μαρμάρινο δάπεδο και ακριβώς πίσω βρήκαμε τις Καρυάτιδες. Δεν ξέρουμε εάν τα χέρια ενώνονταν. Τα σανδάλια τους είχαν κίτρινο χρώμα. Πίσω από τις Καρυάτιδες είναι η περιοχή που υπάρχει το βοτσαλωτό δάπεδο. Πρόκειται για την Αρπαγή της Περσεφόνης από τον Άδη. Η Περσεφόνη έχει κατακόκκινα μαλλιά και φορά λευκό φόρεμα. Το κέντρο το βρήκαμε κατεστραμμένο, αλλά ευτυχώς βρήκαμε όλα τα βότσαλα και θα τα κολλήσουμε. Τα έχουμε όλα τα βότσαλα. Θα καταφέρουμε να έχουμε όλη την παράσταση» δήλωσε η αρχαιολόγος.
Και συνέχισε: «Στον ταφικό θάλαμο βρήκαμε μια μαρμάρινη θύρα τριών μέτρων. Τα θυρόφυλλα ήταν σπασμένα από τυμβωρύχους.Τον τελευταίο θάλαμο τον βρήκαμε σε πολύ άσχημη κατάσταση. Τα οστά ήταν ανακατωμένα. Υπήρχαν οστά ενός άνδρα στον κυρίως τάφο και τέφρα. Όπως είπαν οι ειδικοί στον κυρίως τάφο βρέθηκε ένας άνδρας και οι άλλοι δυο σκελετοί που ήταν σε μεγαλύτερο ύψος ήταν ενός άνδρα και μιας γυναίκας».
«Μοναδικό Μνημείο»
«Είναι από τα πιο αξιόλογο μνημεία που υπάρχουν. Είναι ένα μοναδικό, οικουμενικό μνημείο. Πρέπει να το δούμε όλοι με αγάπη, να μπορέσουμε να το επισκεφτούμε για να θαυμάσουμε από κοντά την ομορφιά του. Ο Λέοντας μαρτυρεί ότι έγινε για μεγάλο βασιλιά, για μεγάλο στρατηγό. Κόστισε πολλά τάλαντα την εποχή εκείνη» κατέληξε η κ. Περιστέρη.
Σημειώνεται πως η Τομεάρχης Πολιτισμού μίλησε σε εκδήλωση του «Σωματείου Φίλων Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα». Στο τέλος της ομιλίας της της δώρισαν έναν πίνακα που είναι ζωγραφισμένη η Καρυάτιδα της Αμφίπολης.
