Ένα δωδεκάχρονο πιτσιρίκι που έφυγε από τη ζωή λόγω ανίατης καρδιοπάθειας στη Θεσσαλονίκη το 2015, αποτέλεσε το έναυσμα για τη δημιουργία της κατ' οίκον φροντίδας βαρέως πασχόντων, για την οποία τώρα γίνονται συστηματικές προσπάθειες να εφαρμοστεί και στη χώρα μας.
Ο Κωσταντίνος ήταν ο πρώτος ασθενής του προγράμματος «homecare», το οποίο μέχρι πρόσφατα που θεσμοθετήθηκε στην Ελλάδα η νοσηλεία στο σπίτι, ήταν το μοναδικό στο είδος του πρόγραμμα νοσηλείας στο σπίτι, παιδιών εξαρτώμενων από τεχνολογικό εξοπλισμό και λειτουργεί από το 2011 στη Γ' Παιδιατρική Κλινική του «Ιπποκρατείου» Θεσσαλονίκης.
Ψυχή του προγράμματος, ο επιστημονικά υπεύθυνος, ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής Πνευμονολογίας στο ΑΠΘ Ιωάννης Τσανάκας, ο οποίος μιλά στο Πρακτορείο Fm και στην Τάνια Μαντουβάλου, για το πώς αυτό το πρόγραμμα αποτέλεσε προπομπό και πυξίδα για το ΝΟΣΠΙ (Νοσοκομείο στο Σπίτι) που τώρα εφαρμόζεται πιλοτικά σε τρία νοσοκομεία. Το πρόγραμμα τρέχει υπό την ομπρέλα του ΟΔΙΠΥ και με χρηματοδότηση 14 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, με στόχο, αν τα αποτελέσματα κριθούν θετικά, από το 2025 να επεκταθεί σε όλη την επικράτεια.
Ο κ. Τσανάκας που είναι και επιστημονικά υπεύθυνος της ομάδας εργασίας του υπουργείου Υγείας για το πρόγραμμα ΝΟΣΠΙ, αναφέρει αναλυτικά πώς προχωρά ο σχεδιασμός του, ποια νοσοκομεία δρομολογούνται να ενταχθούν σε αυτό, πόσο σημαντικό ρόλο θα παίξει στην υλοποίηση του η χρήση της τηλεϊατρικής, αλλά και η εκπαίδευση των φροντιστών, με πιστοποίηση από τα νοσοκομεία. Ο καθηγητής παραθέτει επίσης στοιχεία για δραματική μείωση των νοσοκομειακών δαπανών, αλλά και μεγάλη βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών, όταν αυτοί νοσηλεύονται στο σπίτι τους.
Ποιους ασθενείς αφορά - Ακόμη 7 νοσοκομεία θα ενταχθούν στο πρόγραμμα από το Μάιο του '24
«Το πρόγραμμα ΝΟΣΠΙ αφορά βαρέως πάσχοντες. Δεν έχει τόσο σημασία η ασθένεια που έχουν, όσο η δυσκολία στη διαχείρισή της. Δηλαδή είναι άνθρωποι κατεξοχήν με αναπνευστήρες, γαστροστομίες, τραχειοστομίες, οξυγόνο εξαρτώμενοι, αλλά και ογκολογικοί ασθενείς που παίρνουν ενδοφλέβια αγωγή. Άνθρωποι, οι οποίοι στο παρελθόν λίμναζαν ή και λιμνάζουν ακόμα στις κλινικές, γιατί δεν υπάρχει ένας ασφαλής τρόπος νοσηλείας τους στο σπίτι. Το πρόγραμμα έχει ξεκινήσει πιλοτικά σε τρία νοσοκομεία: Για παιδιά αποκλειστικά, στην Γ' Παιδιατρική Κλινική, στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, όπου υπάρχει ήδη μακρόχρονη εμπειρία και παρακολουθούνται αυτή τη στιγμή 300 παιδιά. Στο ΠΑΓΝΗ της Κρήτης, το πρόγραμμα αφορά προς το παρόν ενήλικες, στη συνέχεια όμως θα ενταχθούν και παιδιά. Οι ασθενείς που έχει σχεδιαστεί να ωφεληθούν είναι περίπου 100, αλλά προς το παρόν ξεκινάει με 20-25 ασθενείς. Και στον Άγιο Σάββα όπου τα πράγματα λειτουργούν στο πλαίσιο του προγράμματος Οίκοθεν, ωφελούνται 100 ασθενείς». Όπως λέει ο καθηγητής το υπουργείο σκοπεύει να εντάξει άλλα 7 νοσοκομεία στο πρόγραμμα από το Μάιο του 2024.
Ποια νοσοκομεία έχει προτείνει στην Αριστοτέλους η ομάδα εργασίας
«Σαν συμβουλευτική επιτροπή έχουμε προτείνει στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας να είναι τριτοβάθμια νοσοκομεία, τα οποία θα έχουν όλες τις υποειδικότητες, για να μπορούν να στηρίξουν αυτούς τους ασθενείς. Έχουμε προτείνει την Πνευμονολογική Κλινική της Αλεξανδρούπολης, την Εντατική και Πνευμονολογική των Ιωαννίνων, το «Παπανικολάου», την Παιδιατρική κλινική και Εντατική μονάδα της Λάρισας. Από την Αθήνα το «Αττικόν» για παιδιά, και σίγουρα χρειαζόμαστε κάποια πνευμονολογική κλινική είτε από το «Σωτηρία», είτε από τον «Ευαγγελισμό», ενώ σκέψεις γίνονται και για την Πάτρα».
Προβλέπεται εκπαίδευση των φροντιστών για να μπορούν να στηρίξουν τους ασθενείς στο σπίτι
Στο ερώτημα αν το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει και ασθενείς τελικού σταδίου, ο κύριος Τσανάκας απαντά: «Έχουμε καταλήξει ότι το ΝΟΣΠΙ θα πρέπει να συνδέεται και με την παρηγορητική φροντίδα. Δεν θα μπαίνει στο ΝΟΣΠΙ ένας άνθρωπος που είναι στο τελικό στάδιο, αλλά αν ο ασθενής που είναι ήδη στο πρόγραμμα, φτάσει στο τελικό στάδιο, προφανώς και θα λάβει φροντίδα. Αυτοί οι ασθενείς εξαρτώνται από τη νοσοκομειακή φροντίδα, γιατί οποιαδήποτε ώρα επιδεινωθεί η υγεία τους, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν εισαγωγή στην κλινική του νοσοκομείου αναφοράς». Οι ασθενείς αυτοί πάνε στο σπίτι, αφού πρώτα εξασφαλιστεί ότι κάποιος θα τους παρέχει ασφαλή φροντίδα εκεί, τονίζει ο υπεύθυνος για την υλοποίηση του ΝΟΣΠΙ, για να επισημάνει στη συνέχεια ότι «για το λόγο αυτό το ΝΟΣΠΙ προβλέπει εκπαίδευση των φροντιστών για αρκετό διάστημα στο νοσοκομείο και στη συνέχεια οι φροντιστές αποκτούν πιστοποίηση. Μάλιστα, ο γιατρός που στέλνει τον ασθενή στο σπίτι, έχει ο ίδιος την ευθύνη της επάρκειας του φροντιστή».
Υποδιπλασιάζονται οι νοσοκομειακές δαπάνες βελτιώνεται η ποιότητα ζωής ασθενών και φροντιστών
Η τηλεϊατρική φαίνεται ότι θα παίξει κεντρικό ρόλο στη φροντίδα βαρέως πασχόντων στο σπίτι, καθώς σύμφωνα με τον κ. Τσανάκα, θα υπάρχει σύστημα τηλεπαρακολούθησης αυτών των ασθενών, ώστε αν τους συμβεί οτιδήποτε, να γίνεται διαχείριση από το κέντρο του ΝΟΣΠΙ, σε συνεργασία με τον φροντιστή. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, θα μεταφέρεται ο ασθενής άμεσα στο νοσοκομείο. Στο ερώτημα ποια είναι τα οφέλη που έχει καταδείξει η διεθνής εμπειρία από τέτοια προγράμματα, αλλά και η εμπειρία στο Παιδιατρικό της Θεσσαλονίκης, ο κ. Τσανάκας λέει ότι υποδιπλασιάζονται οι νοσοκομειακές δαπάνες και βελτιώνεται πάρα πολύ η ποιότητα ζωής των ασθενών, αλλά και των συγγενών τους- φροντιστών. «Πολλές φορές όταν παρουσιάζουμε το πρόγραμμα δείχνουμε μία διαφάνεια από μία διεθνή μελέτη, που αναφέρει ότι το κόστος νοσηλείας αυτών των ασθενών όταν είναι στην εντατική μπορεί να είναι 10.000 δολάρια και όταν φτάσουν στο σπίτι, να είναι ένα δολάριο την ημέρα. Αλλά και η δική μας εμπειρία στα παιδιά έχει δείξει κάτι ανάλογο. Π.χ κόστος νοσηλείας 14.344, 85 ευρώ τον χρόνο πριν ξεκινήσει το ΝΟΣΠΙ και αμέσως μετά το κόστος νοσηλείας έπεσε στα 7.938,73 ευρώ».