Όταν τα παιδιά συναντούν ανθρώπους με αναπηρία τους θέτουν μερικά από τα πιο ευφάνταστα ερωτήματα που γεννά το μυαλό τους. Οι τυφλοί βλέπουν όνειρα; Οι κινητικά ανάπηροι μπορούν να οδηγήσουν; Γιατί κάποιοι σκύλοι λέγονται οδηγοί; Ο τυφλός δικηγόρος Βαγγέλης Αυγουλάς και άλλοι εθελοντές με οπτική, ακουστική ή κινητική αναπηρία συναντούν καθημερινά μαθητές σχολείων όλης της Ελλάδας για να απαντήσουν στις απορίες τους και να χτίσουν μαζί τους έναν προσβάσιμο κόσμο για όλους.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα ενημέρωσης γύρω από την αναπηρία διοργανώνει η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Με άλλα μάτια», την οποία ίδρυσε ο Βαγγέλης Αυγουλάς με σκοπό την ενεργό δράση για τη διεκδίκηση συμπερίληψης. Τα προγράμματα απευθύνονται σε μαθητές όλων των βαθμίδων και διεξάγονται δια ζώσης στην Αττική και διαδικτυακά σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.
Είναι 12 το μεσημέρι και οι μαθητές της Β’ και Δ’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Λεωνιδίου συνδέονται με τη βοήθεια των δασκάλων τους σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα για να συνομιλήσουν με τον ιδρυτή του «Με άλλα μάτια».
Εκείνος τους μιλάει για το αγαπημένο του παιχνίδι... την τυφλόμυγα: «Αφού έχω γεννηθεί χωρίς να βλέπω, είμαι πρωταθλητής στο παιχνίδι αυτό» τους λέει γελώντας. Στη συνέχεια τους περιγράφει τα εμπόδια που συναντούν οι άνθρωποι με αναπηρία και πώς τα ξεπερνούν. Χρησιμοποιεί ως παράδειγμα το πώς μαγειρεύει ο ίδιος ως τυφλός. «Γεννήθηκα χωρίς να βλέπω, αλλά “βλέπω” με το δικό μου τρόπο. Όταν μαγειρεύω, δοκιμάζω το φαγητό, μυρίζω το αλάτι και το πιπέρι για να τα ξεχωρίσω, πιάνω το σχήμα των υλικών που θα χρησιμοποιήσω».
Τα παιδιά τον ρωτούν πώς διαβάζει, πώς γράφει στον υπολογιστή, πώς ταξιδεύει με αεροπλάνο, ακόμα και γιατί το μπαστούνι του είναι λευκό. Αφού τους απαντήσει με υπομονή σε κάθε ερώτηση, προσθέτει: «Να θυμάστε ότι αν θέλουμε να επικοινωνήσουμε με ανθρώπους που είναι διαφορετικοί θα βρούμε τον τρόπο, αρκεί να θέλουμε».
Στη συνέχεια ο ομιλητής θυμίζει στα παιδιά το ψάρι κινουμένων σχεδίων Νέμο, που γεννήθηκε με αναπηρία, με ένα πτερύγιο μικρότερο, αλλά και τους επτά νάνους, τους φίλους της Χιονάτης που γεννήθηκαν πολύ κοντοί.
«Τα παιδιά είναι η μόνη μας ελπίδα», εξηγεί ο κ. Αυγουλάς στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Έχουν μια αθώα διερευνητική περιέργεια. Στις ενημερώσεις δεν τους φαίνεται κάτι διαφορετικό, απλά πολλά πράγματα τους φαίνονται ανεξήγητα και ρωτάνε να μάθουν πώς ζουν οι άνθρωποι που έχουν αναπηρίες», προσθέτει.
Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι ο στόχος του είναι να στείλει στα παιδιά το μήνυμα ότι δεν πρέπει να σταματάμε σε καμία δυσκολία. «Κάθε ομιλία μου κλείνει με τη διαπίστωση ότι αν μας τύχει ξαφνικά μια δυσκολία, πρέπει να βρούμε πώς θα συνεχιστεί η ζωή μας, ακόμα και αν αυτό μας φαίνεται βουνό. Η ζωή κρύβει πολλές απολαύσεις, οπότε δεν αξίζει να γίνουμε ανενεργοί θεατές της», τονίζει.
Από τον Σεπτέμβριο του 2017 μέχρι σήμερα στα προγράμματα του «Με άλλα μάτια» έχουν συμμετάσχει πάνω από 24.000 μαθητές σχολείων.
Η Τζουλιάνα Μπούσι, φιλόλογος με οπτική αναπηρία, ειδικευμένη στην ειδική αγωγή και εθελόντρια του «Με άλλα μάτια» συναντά διαδικτυακά μαθητές της Ε’ τάξης του δημοτικού σχολείου Λέρου. Τους προτρέπει να ρωτήσουν ό,τι τους περνάει από το μυαλό διευκρινίζοντάς τους ότι δεν πρόκειται για μάθημα, αλλά για έναν διάλογο. «Δεν με φέρνουν σε δύσκολη θέση οι ερωτήσεις. Είναι κομμάτι της συμπερίληψης το να λυθούν όλες οι απορίες», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ένας μαθητής τη ρωτάει για τα χόμπι της και η κ. Μπούσι του απαντά ότι της αρέσει το τραγούδι και ο αθλητισμός και του περιγράφει το ομαδικό άθλημα γκόλμπολ (goalball), όπου χρησιμοποιείται μπάλα με κουδουνάκια. Οι μαθητές φωνάζουν με ενθουσιασμό ότι και εκείνοι παίζουν συχνά γκόλμπολ στην αυλή τους με τους μικρότερους συμμαθητές τους.
Στο επίκεντρο, πάντως, του ενδιαφέροντος των παιδιών μπαίνει κυρίως ο σκύλος- οδηγός της, η Γιούνι. Η κ. Μπούσι τους εξηγεί πόσο μεγάλη και ακριβή είναι η εκπαίδευση ενός σκύλου- οδηγού και τους διευκρινίζει ότι όταν ένας σκύλος καθοδηγεί τον τυφλό συνοδό του δεν πρέπει τα παιδιά να τον ταΐζουν ούτε να τον χαϊδεύουν.
Πρόσφατα τα εκπαιδευτικά προγράμματα του «Με άλλα μάτια» υποστηρίχθηκαν μέσα από μία «Συναυλία στο σκοτάδι», που διοργάνωσε η εταιρεία παραγωγής «Σπουδαία events», με τη συμμετοχή της Νατάσας Μποφίλιου. Στο ίδιο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού η ΑΜΚΕ «Με άλλα μάτια» υλοποιεί την καμπάνια #SpeakUp με πρωταγωνιστές ανάπηρα άτομα σε σύντομα βίντεο, η οποία έχει συγκεντρώσει πάνω από δέκα εκατομμύρια προβολές.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα απευθύνονται και σε ενήλικες και τα τελευταία δύο χρόνια το «Με άλλα μάτια» έχει σχεδιάσει και συντονίσει περισσότερα από 60 εξατομικευμένα προγράμματα εκπαίδευσης για εταιρείες, φορείς και δήμους και έχει εκπαιδεύσει πάνω από 6.000 εργοδότες και εργαζόμενους σχετικά με την αναπηρία, την προσβασιμότητα και τη συμπερίληψη.
Μεταξύ άλλων υλοποιεί επιμόρφωση των κληρικών και των εθελοντών που στηρίζουν ΑΜΕΑ, γύρω από την αναπηρία και τους σωστούς τρόπους προσέγγισής της, υπό την αιγίδα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, Ιερώνυμου. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την αναπηρία υλοποιεί και στη Σχολή Μετεκπαίδευσης- Επιμόρφωσης της Ελληνικής Αστυνομίας για δόκιμους υπαστυνόμους. Την περίοδο αυτή σχεδιάζεται και επιμόρφωση δικαστικών λειτουργών.
Τέλος, η οργάνωση «Με άλλα μάτια» επανεκκινεί τα «Δείπνα στο Σκοτάδι» που είχαν σταματήσει εν μέσω πανδημίας και την παρέχει σε εταιρείες που θέλουν να διοργανώσουν ένα μοναδικό χριστουγεννιάτικο δρώμενο. Οι συμμετέχοντες δειπνούν στο απόλυτο σκοτάδι καθοδηγούμενοι από ειδικά εκπαιδευμένους τυφλούς και βλέποντες σερβιτόρους.
«Αρχίζουμε και χρησιμοποιούμε όλο και περισσότερο τη μαγειρική για την προώθηση της διαφορετικότητας. Στόχος μας είναι σύντομα να ανοίξει ένας χώρος στην Αθήνα που να φιλοξενεί σε μόνιμη βάση δείπνα στο σκοτάδι και να δίνει εργασία σε άτομα με προβλήματα όρασης», καταλήγει ο κ. Αυγουλάς.
Μαρία Κουζινοπούλου
Σ.Σ. Επισυνάπτονται φωτογραφίες από εκπαιδευτικά προγράμματα, στα οποία συμμετείχαν ως ομιλητές οι εθελοντές του «Με άλλα μάτια», Βαγγέλης Αυγουλάς, Τζουλιάνα Μπούσι και Παναγιώτης Πιτσίνιαγκας.