Ένας σημαντικός θησαυρός είναι από αιώνες κρυμμένος στα έγκατα της ξανθιώτικης γης. Πρόκειται για το πλούσιο γεωθερμικό της πεδίο, το οποίο σε δυο τουλάχιστον περιπτώσεις έχει αξιοποιηθεί από την τοπική αυτοδιοίκηση με τη δημιουργία υποδομών για τη λειτουργία ιαματικών λουτρών.
Τα λουτρά της Ποταμιάς στη Νέα Κεσσάνη του δήμου Αβδήρων και τα λουτρά στην ορεινή κοινότητα Θερμών του δήμου Μύκης, προσελκύσουν πλήθος επισκεπτών καθώς διακρίνονται για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, προσφέροντας ταυτόχρονα μια σημαντική εναλλακτική μορφή τουρισμού.
Τα τελευταία χρόνια καταβάλλεται μια συστηματική προσπάθεια για την αναβάθμιση των υποδομών και τη βελτίωση των λουτρικών εγκαταστάσεων με την κατασκευή καινούργιων ξενώνων και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου, καθώς γίνεται αντιληπτή η μεγάλη συνεισφορά των ιαματικών πηγών στη γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των ιαματικών λουτρών στην κοιλάδα του ορεινού οικισμού των Θερμών που πλέον προσελκύουν Έλληνες και ξένους, άτομα κάθε ηλικίας, που γοητεύονται από την ομορφιά της φύσης. Η αίσθηση πως μπορείς να κάνεις υπαίθρια ιαματικά λουτρά, απολαμβάνοντας τη φυσική ομορφιά και αντικρίζοντας απέναντί σου τις κατάφυτες πλαγιές της οροσειράς της Ροδόπης, γοητεύει κάθε επισκέπτη προσφέροντας μοναδικές στιγμές χαλάρωσης και ευεξίας.
Τα ιάματα της φύσης και ο καπνός
Η κοινότητα των Θερμών περιλαμβάνει τέσσερεις ορεινούς πομακικούς οικισμούς, τις Άνω Θέρμες, τις Μέσες Θέρμες, τις Κάτω Θέρμες και τα Λουτρά Θερμών. Είναι οικισμοί χτισμένοι μέσα στη φύση κατά μήκος χειμάρρων και ρεμάτων, όπου αναβλύζει θερμό νερό. Στην πλειονότητά τους, οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την υλοτομία και κυρίως την καπνοκαλλιέργεια.
Οι Πομάκοι καλλιεργούν μια εξαιρετική ποικιλία καπνού, τον μπασμά, που συγκαταλέγεται στις καλύτερες του κόσμου. Μάλιστα, λόγω έλλειψης καλλιεργήσιμης έκτασης εκμεταλλεύονται κάθε σπιθαμή γης. Ο επισκέπτης θα συναντήσει μικρά καπνοχώραφα σε λωρίδες γης δίπλα στις όχθες των παραποτάμων ή πάνω στις απότομες βουνοπλαγιές. Κατά μήκος του δρόμου, αίσθηση προκαλούν ακόμα τα ξύλινα ξηραντήρια ή «κρεβάτια» όπου τοποθετούνται το καλοκαίρι οι αρμαθιές των φύλλων καπνού ή αλλιώς «κιουστένια» προκειμένου να γίνει η ξήρανσή τους με φυσικό τρόπο. Αυτές οι αγροτικές εικόνες «ξεδιπλώνονται» μπροστά στα μάτια του επισκέπτη καθώς διασχίζει τον δρόμο που οδηγεί από τον Εχίνο στους οικισμούς των Θερμών και στα ομώνυμα ιαματικά λουτρά της περιοχής, η λειτουργία των οποίων πρόσφερε νέες ευκαιρίες επαγγελματικής ενασχόλησης στους ντόπιους κατοίκους.
Η ζωή στα Πομακοχώρια κυλά σε άλλους ρυθμούς
Είναι γεγονός πως η ζωή στα Πομακοχώρια της Ξάνθης κυλά σε άλλους ρυθμούς, πιο ήρεμους. Η περιοχή είναι ιδιαίτερη, με τις δικές της συνήθειες, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις της. Κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά βρίσκονται και τα ιαματικά λουτρά Θερμών. Απέχουν 45 χλμ. από την πόλη της Ξάνθης και λίγα μόλις χιλιόμετρα από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Η ιστορία αναφέρει πως στις φυσικές μπανιέρες με το ιαματικό νερό που δημιουργούνται στις πλαγιές των λόφων, οι Πομάκοι έβαζαν στο παρελθόν τα αιγοπρόβατά τους για να τα γιατρέψουν από ορθοπεδικά και άλλα προβλήματα. Μάλιστα, στην περιοχή είναι καταγεγραμμένες πάνω από 40 πηγές όπου αναβλύζει ιαματικό νερό.
Στις μέρες μας, τα ιαματικά λουτρά Θερμών αποτελούν πόλο έλξης δεκάδων επισκεπτών από ολόκληρη την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, τη Θεσσαλονίκη και περιοχές της νότιας Βαλκανικής.
Λουτρά μέσα στη φύση
Από τις πιο ιδιαίτερες εμπειρίες είναι τα λουτρά στις υπαίθριες ατομικές δεξαμενές (μπανιέρες) που διαμορφώθηκαν τα δυο τελευταία χρόνια και προσελκύουν δεκάδες επισκέπτες όλους του μήνες του έτους κυρίως όμως την Άνοιξη και το Καλοκαίρι, όπου η ομορφιά της φύσης είναι καθηλωτική.
Η θερμοκρασία του νερού κυμαίνεται από τους 30 έως και 53 βαθμούς Κελσίου. Είναι νερά μικρής περιεκτικότητας σε άλατα, περιέχουν σημαντική ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα, λίγο μεθάνιο και καθόλου υδρόθειο. Τα λουτρά ενδείκνυνται για νοσήματα του μυοσκελετικού, αγγειακού και νευρικού συστήματος αλλά και για δερματικές παθήσεις.
Στην κεντρική πλατεία των Θερμών υπάρχει το κλειστό υδροθεραπευτήριο, ενώ λειτουργούν ξενώνες με ενοικιαζόμενα δωμάτια που κάποια διαθέτουν κλειστή πισίνα με ιαματικό νερό για λουτροθεραπεία. Επίσης, υπάρχουν ταβέρνες όπου ο επισκέπτης μπορεί να γευθεί παραδοσιακές νοστιμιές και κυρίως εκλεκτά κρέατα χάρη στην κτηνοτροφία που είναι αναπτυγμένη στην περιοχή.
Ένας μικρός χριστιανικός ναός απέναντι από ένα μουσουλμανικό τζαμί μαρτυρούν την πάντα ειρηνική συνύπαρξη των δυο θρησκευτικών κοινοτήτων στην ευρύτερη περιοχή της Ξάνθης, αλλά και τον σεβασμό που οφείλουν να επιδεικνύουν όλοι στους κατοίκους δυο διαφορετικών πολιτισμών που χρόνια τώρα πορεύονται μαζί.
Μπορεί η περιοχή των ιαματικών λουτρών στις Θέρμες να μην είναι ιδιαίτερα τουριστικά ανεπτυγμένη, σε σύγκριση με αντίστοιχες περιοχές της Ελλάδας, ωστόσο διαθέτει μια δική της γοητεία, όπου τα ιάματα της φύσης προσφέρονται απλόχερα και το περιβάλλον χαρακτηρίζεται από μια μοναδικότητα που σε γοητεύει.