Στην Ελλάδα τα περισσότερα τροχαία συμβαίνουν εντός κατοικημένων περιοχών και μάλιστα ο μέσος όρος των θανατηφόρων είναι πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα ο μέσος όρος θανατηφόρων τροχαίων εντός κατοικημένων περιοχών είναι στο 56% έναντι 38% στην Ε.Ε. όπως αναφέρει στη "ΜτΚ" ο Μάνος Μπρούζας, μηχανολόγος μηχανικός και υπεύθυνος τεχνικών θεμάτων στο Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας "Πάνος Μυλωνάς". Γιατί συμβαίνει αυτό; "Στις πόλεις περισσότεροι χρήστες -οδηγοί και πεζοί- βρίσκονται ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο, τον δρόμο. Στον αυτοκινητόδρομο είναι διαχωρισμένα τα ρεύματα κυκλοφορίας και οι έξοδοι είναι ανισόπεδες. Αντίθετα στην πόλη έχουμε πλευρική κυκλοφορία και περισσότερες διασταυρώσεις, με μικρούς δρόμους που συναντούν κεντρικούς" εξηγεί. Δυο κρίσιμες παράμετροι για να συμβεί ένα ατύχημα είναι η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας και η απόσπαση της προσοχής του οδηγού και του πεζού. "Υπάρχει πολλή πληροφορία στο άμεσο οπτικό μας πεδίο και πλευρικά, λόγω της ύπαρξης πολλών χρηστών στο οδόστρωμα.Είναι πολλά τα ερεθίσματα, αλλά η κυρία αιτία απόσπασης της προσοχής είναι η χρήση κινητού".
Σύμφωνα με τον ίδιο, πάνω από 95% των τροχαίων οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος. "Τροχαία συμβαίνουν όλες τις μέρες και ώρες, με αυξημένα κρούσματα κατά την τουριστική περίοδο, Ιούλιο με Σεπτέμβριο και την των γιορτών των Χριστουγέννων".
Λείπει η αστυνόμευση και η κυκλοφοριακή αγωγή
Θα βελτίωνε την κατάσταση η αυστηροποίηση των ποινών; Ο εκπρόσωπος του Ι.Ο.ΑΣ. "Πάνος Μυλωνάς" εκτιμά ότι "νομοθετικά είμαστε καλυμμένοι. Ελάχιστες παρεμβάσεις χρειάζονται στη νομοθεσία. Το πρόβλημα είναι με την εφαρμογή του νόμου" σχολιάζει. Επιπλέον, υπάρχει μια κατάσταση ατιμωρησίας που δεν αποτρέπει τους παραβάτες του Κ.Ο.Κ. "Εάν κάποιος οδηγός γνώριζε ότι αν κάνει μια παράβαση θα καταγραφεί, άρα δεν θα γλιτώσει το πρόστιμο είναι σίγουρο ότι θα βελτιωνόταν πολύ η κατάσταση. Οι Έλληνες στο εξωτερικό γίνονται υπόδειγμα οδηγού γιατί φοβούνται ότι θα πάρουν κάποια κλήση" λέει ο κ. Μπρούζας.
Κατά τον ίδιο υπάρχουν δύο λύσεις στο πρόβλημα: η διαρκής και συστηματική αστυνόμευση, "η οποία αποδίδει άμεσα και είναι αυτό που χρειαζόμαστε αυτή τη στιγμή", και η αλλαγή της συμπεριφοράς μας στο δρόμο, γιατί "μας λείπει η οδηγική κουλτούρα και η κυκλοφοριακή αγωγή γενικότερα".
Σε αυτό τον τομέα επικεντρώνονται πολλές από τις δράσεις του Ινστιτούτου. Με τα εκπαιδευτικά του προγράμματα έχει απευθυνθεί σε σχεδόν 300.000 μαθητές σε βάθος δεκαετίας.
Επιστροφή στα βασικά
"Με τις ενημερωτικές μας εκστρατείες επικεντρωνόμαστε στα βασικά θέματα, όπου έχουμε μείνει πολύ πίσω, όπως η ζώνη ασφαλείας στο πίσω κάθισμα και η χρήση κράνους. Μόνο δύο στους τρεις χρησιμοποιούν κράνος, ακόμα υστερούμε σαν χώρα σε αυτό το πεδίο. Ως προς τη χρήση μπροστινής ζώνης είναι καλύτερα τα ποσοστά μας σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες αλλά δεν φτάσαμε σε ένα ποσοστό 100%. Όμως στη χρήση ζώνης στο πίσω κάθισμα υστερούμε πολύ, παρότι κι εκεί είναι υποχρεωτικό. Ο επιβάτης που κάθεται στο πίσω κάθισμα αν δεν φορά ζώνη θα κινηθεί ελεύθερα σε περίπτωση σύγκρουσης ή πρόσκρουσης και θα παρασύρει τον μπροστινό του" εξηγεί ο κ. Μπρούζας. Όπως αναφέρει, το Ινστιτούτο χρησιμοποιεί βιωματικό εξοπλισμό με προσομοιωτές σύγκρουσης και ανατροπής, που βοηθά τους εκπαιδευόμενους να κατανοήσουν πώς είναι μια σύγκρουση, ακόμα με χαμηλή ταχύτητα, για να αισθανθούν το τράνταγμα και να καταλάβουν γιατί πρέπει να φοράν ζώνη.
Μια από τις πιο γνωστές δράσεις του Ι.Ο.ΑΣ. "Πάνος Μυλωνάς" είναι η "Νύχτα χωρίς ατυχήματα" που πραγματοποιείται εδώ και 17 χρόνια, το τρίτο Σάββατο του Οκτώβρη, σε 40 σημεία έξω από κέντρα διασκέδασης σε πόλεις σε όλη την Ελλάδα. "Βλέπουμε θετική ανταπόκριση από τους νέους. Αρκετοί το γνωρίζουν ποιος είναι ο οδηγός παρέας. Αυτός που δεσμεύεται ότι δεν θα καταναλώσει αλκοόλ παίρνει ένα βραχιολάκι και κατά την αποχώρηση του γίνεται αλκοτέστ με τη βοήθεια της Τροχαίας. Έχουμε θετικά αποτελέσματα".
Μόνο λίγο καιρό "ξαποσταίνει"
Ο στόχος της Ε.Ε. είναι όλα τα κράτη μέλη να μειώνουν 50% τα θύματα από τροχαία, σε βάθος δεκαετίας, με σκοπό το 2050 να μηδενιστεί ο αριθμός των θυμάτων.
Τη δεκαετία 2010-2020 η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που τον πέτυχε και τον ξεπέρασε ελαφρά (54%) ήταν η Ελλάδα. Όμως τα χρόνια που ακολούθησαν ο αριθμός των θυμάτων αυξήθηκε και πάλι.
Σύμφωνα με τον κ. Μπρούζα η μείωση της περασμένης δεκαετίας σχετίζεται με τη μείωση της κυκλοφορίας κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, αλλά και ο εκσυγχρονισμός των υποδομών. "Ενδεικτικά στα Τέμπη και τον Μαλλιακό, σε κάθε εορταστική περίοδο είχαμε απολογισμό νεκρών. Αυτό ξεπεράστηκε γιατί φτιάξαμε σύγχρονους αυτοκινητοδρόμους, με πρότυπα ασφαλείας, μειώθηκαν οι πλαγιομετωπικές συγκρούσεις και γενικότερα τα τροχαία".
Από το 2021 στο 2030 η χώρα μας πρέπει να μειώσει και πάλι κατά 50% τον αριθμό των θυμάτων. Το 2020 είχαμε 584 νεκρούς, όμως τις επόμενες χρονιές καταγράφηκε αύξηση και το 2022 ο αριθμός των νεκρών έφτασε τους 635, ενώ η ανοδική πορεία συνεχίστηκε και το δεκάμηνο του 2023.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 06/07.01.2023