Αέρας ανανέωσης φύσηξε στο MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης στο τιμόνι του οποίου βρίσκεται πλέον η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων Ηρώ Κατσαρίδου. Πριν πάρει στα χέρια της τα ηνία του Μουσείου Φωτογραφίας, η κ. Κατσαρίδου εργαζόταν στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, από το 2005 έως το 2021, ως υπεύθυνη των συλλογών νεότερης και σύγχρονης τέχνης. Η ίδια έχει αναλάβει την επιμέλεια σε εκθέσεις για τη γερμανική φωτογραφία κατά τη γερμανική Κατοχή, την τέχνη και τη φωτογραφία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στη Θεσσαλονίκη ενώ έχει βρεθεί και στα πανεπιστημιακά έδρανα ως διδάσκουσα ιστορίας της τέχνης και μουσειολογίας σε πλήθος εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μεταξύ των οποίων βρίσκονται το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και το Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα. Περίπου δύο εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της στο ΜΦΘ, η Ηρώ Κατσαρίδου παραχωρεί στη «ΜτΚ» την πρώτη της συνέντευξη και μιλά για τους στόχους που θέτει, τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει, τις κινήσεις για την ανάδειξη νέων δημιουργών αλλά και τον προγραμματισμό του Μουσείου από τη νέα χρονιά.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να διεκδικήσετε τη θέση της διευθύντριας του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης;
Η φωτογραφία ήταν από τα φοιτητικά μου χρόνια στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ ένα πολύ αγαπημένο μέσο. Θυμάμαι τις πρώτες εκθέσεις φίλων στον Φωτογραφικό Όμιλο του ΑΠΘ, τις Φωτογραφικές Συγκυρίες στην πόλη ήδη από τη δεκαετία του 1990, την ίδρυση του Μουσείου και τις πρώτες εκθέσεις. Αυτή η αγάπη μου για το μέσο με οδήγησε να το επιλέξω και ως θέμα διατριβής, όπου είχα τη χαρά να διερευνήσω το πλαίσιο ίδρυσής του Μουσείου. Οπότε πρωτίστως διεκδίκησα τη θέση για προσωπικούς λόγους. Από την άλλη, σίγουρα οι λόγοι αυτοί είναι και επαγγελματικοί. Έχοντας υπηρετήσει τον μουσειακό χώρο κοντά 20 χρόνια και τα 15 τελευταία στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, νιώθω ότι από τη θέση του επιμελητή ενός μουσείου έχω ολοκληρώσει αρκετούς κύκλους. Η ανάληψη μιας θέσης ευθύνης σαφώς είναι μια πρόκληση για μένα.
Ποιοι είναι οι πρώτοι στόχοι που θέτετε ως νέα διευθύντρια του Μουσείου;
Το MOMus-ΜΦΘ είναι ένα εξαιρετικά εξωστρεφές μουσείο, με εκθέσεις και δράσεις που καλύπτουν μία ευρεία κλίμακα κοινού και θεμάτων. Στόχος μου είναι να συνδράμω περαιτέρω στην ανάπτυξη αυτής της δυναμικής μέσα από τη δημιουργία ενός ενδιαφέροντος εκθεσιακού προγράμματος που να καλύπτει το σύνολο των αξόνων του Μουσείου. Μιλάμε δηλαδή για φωτογραφία σύγχρονη αλλά και ιστορική, τοπική, ελληνική και διεθνή. Ένας δεύτερος εξίσου σημαντικός στόχος είναι η ανάπτυξη της υποδομής του Μουσείου. Δηλαδή η πλήρης ψηφιοποίηση της συλλογής, η οργάνωση των αποθηκών, η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού με επιστήμονες από όλο το φάσμα των ειδικοτήτων που απαιτούνται σε ένα σύγχρονο φωτογραφικό μουσείο.
Ποιο είναι το κυριότερο πρόβλημα του ΜΦΘ που καλείστε να επιλύσετε;
Την παρούσα στιγμή ενημερώνομαι για όλα τα θέματα. Σαφώς η διοίκηση ενός φορέα ενέχει προκλήσεις, όμως με τη συνδρομή των στελεχών του MOMus είμαι σίγουρη ότι μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε.
Ποια βήματα σκοπεύετε να κάνετε για την εξέλιξη του μουσείου και την επέκταση των δράσεών του;
Κατά τη γνώμη μου, το ΜΦΘ καλείται να αναπτύξει περαιτέρω συνέργειες με φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Υπάρχουν ορισμένα δίκτυα φωτογραφίας σε διεθνές επίπεδο, των οποίων η δράση έχει ατονήσει λόγω της πανδημίας. Έχει σημασία να το ξαναπιάσουμε το νήμα και να δούμε πού βρισκόμαστε.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για τον προγραμματισμό του MOMus-ΜΦΘ για το νέο έτος και τι μπορεί να περιμένει το κοινό της πόλης;
Αυτή τη στιγμή τρέχει η Thessaloniki PhotoBiennale μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου - μία πολύ επιτυχημένη διοργάνωση, για την οποία νιώθω πολύ περήφανη τόσο για το περιεχόμενο των εκθέσεων και δράσεων, όσο και για τον τρόπο διεξαγωγής της. Είχα την τιμή και τη χαρά να είμαι μέλος της καλλιτεχνικής επιτροπής της διοργάνωσης, κατά συνέπεια έχω παρακολουθήσει από νωρίς την εξέλιξή της.
Ακολουθεί στα μέσα Μαρτίου μια έκθεση για τη διερεύνηση και τις μετεξελίξεις του τοπίου σε σύγχρονους Έλληνες φωτογράφους, σε επιμέλεια του επιμελητή του Μουσείου, Ηρακλή Παπαϊωάννου. Στη συνέχεια μια έκθεση-συνεργασία με τη Βιβλιοθήκη και το Πανεπιστήμιο της Γενεύης για τη Μεσόγειο του Fred Boissonnas, σε επιμέλεια της ιστορικού και καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης Estelle Sohier και της Αρετής Λεοπούλου από το ΜΦΘ. Ακολούθως, διερευνούμε αυτή τη στιγμή τη συμμετοχή του Μουσείου μας στη Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης του MOMus.
Υπάρχει κάποιο πλάνο για την ανάδειξη νέου «φωτογραφικού αίματος» και την ανάπτυξη δράσεων που θα ενθαρρύνουν τους νέους να ασχοληθούν με τη φωτογραφία;
Η ανάδειξη της φωτογραφικής δημιουργίας νέων δημιουργών είναι αναμφίβολα προτεραιότητα για μένα. Το Μουσείο εφαρμόζει ήδη την πρακτική των εκθέσεων με βάση ανοιχτές προσκλήσεις (open calls), όπως και την πραγματοποίηση εργαστηρίων που απευθύνονται σε νέους φωτογράφους. Οι πρακτικές αυτές μπορούν να ενισχυθούν, ενδεχομένως και με την πραγματοποίηση residencies, που ενισχύουν πρωτίστως τους νέους καλλιτέχνες.
Η Thessaloniki PhotoBiennale έχει καθιερώσει τη Θεσσαλονίκη ως άτυπη πρωτεύουσα της φωτογραφίας στην Ελλάδα. Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης του θεσμού και ποιες κινήσεις θα μπορούσαν να συμβάλουν σε αυτό;
Πράγματι η Thessaloniki PhotoBiennale είναι η κορυφαία διοργάνωση του ΜΦΘ, μια διοργάνωση που ως μετεξέλιξη της Φωτογραφικής Συγκυρίας διανύει τη στιγμή αυτή την τέταρτη δεκαετία ζωής της. Περιθώρια βελτίωσης υπάρχουν πάντοτε, αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι πολλές πρακτικές της βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση. Θεματικός άξονας τουλάχιστον στην κεντρική έκθεση, σωστή κατανομή μεταξύ σύγχρονης και ιστορικής φωτογραφίας, μεταξύ ελληνικής και διεθνούς παραγωγής. Αν θα μπορούσα να επιδιώξω κάτι περαιτέρω θα ήταν η μεγαλύτερη δικτύωση του θεσμού με άλλους αντίστοιχους, η εγγραφή του δηλαδή στον διεθνή λόγο για τη σύγχρονη φωτογραφία και τις εκθεσιακές πρακτικές της.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 24-26 Δεκεμβρίου 2021