Του Βασίλη Κεχαγιά
Το Γεντί Κουλέ, δίπλα στο ναυπλιώτικο Παλαμήδι, αποτελεί το διαχρονικότερο μπουντρούμι απάνθρωπων συνθηκών, αφού οικοδομήθηκε το 1431, δύο χρόνια μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από το σουλτάνο Μουράτ, όπως επιγράφεται και στο μεσιανό από τους επτά πύργους:
«Κατέκτησε και κατέλαβε με τη βία την ακρόπολη αυτή, με τη βοήθεια του Θεού, ο σουλτάνος Μουράτ, ο γιος του σουλτάνου Μεχμέτ, που ο Θεός δεν παύει να κάνει νικηφόρα τη σημαία του, από τα χέρια των Φράγκων και των απίστων, και σκότωσε και αιχμαλώτισε μερικά από τα παιδιά τους και πήρε τα αγαθά τους και ένα μήνα μετά την κατάκτηση κατασκευάστηκε και ιδρύθηκε ο πύργος αυτός από το βασιλιά των εμίρηδων και των μεγάλων Τσαούς μπεή κατά το μήνα ραμαζάν του έτους 834 (αναφέρεται στη χρονολόγηση με βάση το μουσουλμανικό «έτος Εζίρας», το δικό μας 1431)».
Υπήρξε ο φόβος και ο τρόμος των καταδίκων ανά τους αιώνες, αποτελούμενο από επτά πύργους, εξ ου και Επταπύργιο. Οι «κουλέδες» αυτοί, οι πύργινες προεξοχές, ήσαν οι εξής: το Φενέρ (Φανάρι), το Μακασλί (Ψαλιδωτός), του Σου (Νερού), του Τζεπχανέ (Πυρομαχικών), του Χαπισχανέ (Φυλακής), του Κιζ (Κοριτσιού), του Ζεχιρέ Αμπάρ Κουλεσί (της Σιταποθήκης).
Γύρω από αυτούς υπήρχαν και άλλοι πύργοι, όπως το Χισάρ Πετσέ (Φρούριο της Προκάλυψης), το Κανλί Μπουργκάζ (Πύργος του αίματος) και το Τσεγκενέ Ταμπιλάρ (Πύργος των Τσιγγάνων).
Το Γεντί Κουλέ έφθασε ως τις αρχές του εικοστού αιώνα, κρατώντας στα σπλάχνα του κάθε λογής κρατούμενους, ανάμεσα στους οποίους οι δώδεκα αναρχικοί Βούλγαροι, οι γνωστοί «Βαρκάρηδες της Θεσσαλονίκης», οι οποίοι το 1903 είχαν προκαλέσει βομβιστική ενέργεια στην Οθωμανική Τράπεζα, εκεί όπου το σημερινό Ωδείο, στην οδό Φράγκων.
Ο εξαίρετος ιστορικός της Θεσσαλονίκης Γιάννης Μέγας περιγράφει στο βιβλίο του:
«Από το Στρατοδικείο οι Βαρκάρηδες οδηγήθηκαν κατευθείαν στις φυλακές του Επταπυργίου. Τα κτίρια της φυλακής μέσα στο φρούριο ήσαν τέσσερα διώροφα και ένα μονώροφο, καθένα με εκατό ως διακόσιους φυλακισμένους -ποινικοί και πολιτικοί κρατούμενοι. Τούρκοι, Βούλγαροι και Εβραίοι, όλοι ανακατωμένοι. Τους Βαρκάρηδες τους έβαλαν χωριστά, αλλά βρέθηκαν ανάμεσα σε συγχωριανούς και σε άλλους Βουλγάρους, που αποτελούσαν σχεδόν το ήμισυ των κρατουμένων».
Είναι χαρακτηριστικό ότι με την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, οι Τούρκοι παρέδωσαν 140 κρατούμενους στους Έλληνες, προκειμένου να επαναδικαστούν από τις ελληνικές, πλέον, αρχές, και τον Εισαγγελέα Εφετών Ρωμανό, όχι όμως και τους Βαρκάρηδες.
* Διαβάστε περισσότερα στη "ΜτΚ" που κυκλοφορεί σήμερα Κυριακή 02.07.2023