Ο πατήρ Χαράλαμπος Παπαδόπουλος που ζει σε ένα μικρό χωριό της νότιας Κρήτης, με την ξεχωριστή συγγραφική και διαδικτυακή του παρουσία αποτελεί σήμερα έναν από τους πιο αγαπητούς κληρικούς, καθώς επιλέγει να μιλήσει με έναν απλό και παράλληλα χαρισματικό τρόπο για τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου.
Ο πατέρας Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, γνωστός ως «πατέρας Λίβυος» στη συνέντευξή του στη «ΜτΚ» μιλάει για τη διαφορετική Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση μακριά από την εκκλησία, την επόμενη ημέρα από το τέλος της καραντίνας, αλλά και τη δυσκολία να κερδηθεί η εμπιστοσύνη απέναντι στο Θεό και την ίδια τη ζωή, σε μια περίοδο γεμάτη αρρώστια και θάνατο.
Τι σημαίνει Μεγάλη Εβδομάδα και Ανάσταση μακριά από την εκκλησία και προσευχή από το σπίτι; Αυτή η απομάκρυνση από την εκκλησία μπορεί σε μια περίοδο μεγάλης ψυχικής σύγχυσης και κούρασης, να κλονίσει την πίστη και παράλληλα να σηματοδοτήσει μια νέα σελίδα στη σχέση πιστού και εκκλησίας;
Η αλήθεια είναι ότι αυτά που ζούμε στις μέρες της πανδημίας είναι πρωτόγνωρα για όλους μας. Διαμορφώνονται νέες καταστάσεις σε όλα τα επίπεδα ζωής. Σαφέστατα αυτές επηρεάζουν και την εκκλησιαστική κοινότητα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή η «απαγόρευση» κοινωνίας και σχέσης με τον άλλον, βάλει πρωτίστως την Εκκλησία, διότι διασαλεύει τον πυρήνα του τρόπου ζωή της, που είναι η συνάντηση, η συνάθροιση, η κοινότητα η σωματική και ψυχική κοινωνία. Αυτό είναι η εκκλησία, ένας τρόπος ζωή που έχει κέντρο τον Χριστό, την Θεία Ευχαριστία, στην οποία οι άνθρωποι κοινωνούν τον βίου τους με τον Θεό και τους συνανθρώπους τους.
Όμως η εκκλησία μέσα στην δισχελιετή παρουσία και παράδοσή της, έχει περάσει ως γνωστό πολύ χειρότερες ιστορικές κρίσεις και δοκιμασίες. Οπότε γνωρίζει πως να χρησιμοποιεί με διάκριση και πνεύμα Θεού, την θεολογική και ποιμαντική οικονομία. Τώρα λοιπόν σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα και τις αρχές της πολιτείας, έκρινε ότι πρέπει να καλέσει τα μέλη του σώματος της, να προστατέψουν τις ζωές τους αλλά κυρίως την ζωή των συνανθρώπων τους, μένοντας στα σπίτια τους. Οπότε στην ουσία θέτει σε άμεση προτεραιότητα το μυστήριο του αδελφού, την προάσπιση της ζωής του άλλου, που όπως λέει το γεροντικό της ασκητικής μας παράδοσης, δεν υπάρχει σωτηρία εάν χάσουμε τον αδελφό μας. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτή είναι η μέγιστη εντολή του Χριστού, να αγαπήσουμε και να θυσιαστούμε για τον πλησίον μας. Και όπως έλεγε ο Λεβινάς ο χριστιανός είναι ο άνθρωπος της απόλυτης ευθύνης απέναντι στον άλλον.
" Το μυστικό της Αναστάσεως
είναι να νικάμε το θάνατο κάθε μέρα.
Πως;
Με το να ζούμε στο παρόν μας.
Με το βιώνουμε την κάθε στιγμή
ως να είναι η τελευταία μας.
Να χαιρόμαστε τα απλά, τα καθημερινά,
τα μη αυτονόητα"
Ποιο θα λέγατε ότι είναι το μήνυμα της φετινής Ανάστασης;
Εκείνο που πάντα είναι, η έξοδος από το σκοτάδι του θανάτου. Η νίκη του Χριστού και όσον πιστεύουν σε Εκείνον επί του θανάτου. Αλλά προσέξτε, ο θάνατος δεν είναι μονάχα το βιολογικό μας τέλος. Πριν από αυτό, ζούμε καθημερινές μορφές θανάτου που καλούμαστε συν Χριστώ να νικήσουμε και να μεταμορφώσουμε. Ας μην ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο νεκροταφείο δεν είναι εκείνο μιας μεγάλης πόλεως αλλά αυτό που κουβαλάει ο κάθε άνθρωπος μέσα του. Εκεί δηλαδή που θάβει νεκρές στιγμές, ώρες και μέρες που δεν έζησε.
Η Ανάσταση του Χριστού για Εκείνον που βιώνει μια προσωπική σχέση με τον Θεό, δεν είναι μια κατάσταση που θα έρθει στο τέλος της ιστορίας μονάχα, αλλά μια εμπειρία που ξεκινάει από το τώρα της ζωής. Από εδώ, από αυτή την ζωή προγευόμαστε αυτό που θα έρθει στην Βασιλεία Του Θεού. Οπότε το μυστικό της Αναστάσεως είναι να νικάμε το θάνατο κάθε μέρα. Πως; Με το να ζούμε στο παρόν μας. Με το βιώνουμε την κάθε στιγμή ως να είναι η τελευταία μας. Να χαιρόμαστε τα απλά, τα καθημερινά, τα μη αυτονόητα. Το πιο απλό και καθημερινό που μπορεί να είναι από ένα καφέ μέχρι ένα περίπατο, από ένα χαμόγελο μέχρι μια συνάντηση με ένα φίλο, να το μεταμορφώνουμε σε γιορτή και χαρά, σε κοινωνία αναστάσεως, σε ευχαριστία προς το Θεό. Να ζούμε λέγοντας καθημερινά δόξα τω Θεώ ακόμη και για εκείνα που δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί συμβαίνουν στην ζωή μας.
Στο τελευταίο σας βιβλίο με τίτλο «Εμπιστοσύνη. Η ελευθερία από την ανάγκη να ελέγχεις τα πάντα», εστιάζετε στην εμπιστοσύνη και στην εξάσκηση που χρειάζεται ο άνθρωπος προκειμένου να μάθει να ζει «μια ζωή που φέρει μέσα της το απρόοπτο». Πόσο δύσκολο είναι να κερδηθεί η εμπιστοσύνη απέναντι στο Θεό και την ίδια τη ζωή, σε μια περίοδο γεμάτη αρρώστια και θάνατο;
Δεν είναι καθόλου εύκολο. Και δεν πρέπει να το αρνούμαστε αυτό. Δηλαδή δεν πρέπει να ενοχοποιούμε τα συναισθήματα μας ή να τα κρύβουμε κάτω από το χαλί σαν να μην υπάρχουν. Γιατί όποιος δεν ζει και δεν αποδέχεται τα συναισθήματά του, εκείνα αργά η γρήγορα τoν εκδικούνται με αρρώστιες. Αποδέχομαι λοιπόν ότι φοβάμαι, ότι νιώθω άγχος και αισθάνομαι ανασφάλεια. Όμως όλο αυτό δεν το αφήνω δίχως νόημα. Στο χέρι μου είναι να το μεταμορφώσω από σκοτάδι σε φως. Δηλαδή να δώσω λόγο σε αυτό που μου συμβαίνει. Και μια τέτοια μορφή νοηματοδότησης είναι να μάθω να αφήνομαι στο Θεό. Δηλαδή να καταλάβω ότι στη ζωή μου δεν μπορώ να τα ελέγχω όλα. Δεν γίνεται. Όσο καλά και να τα έχω σχεδιάσει η ζωή πάντα θα με εκπλήσσει ευχάριστα ή δυσάρεστα. Οπότε μαθαίνω να αφήνομαι στην ροή της πρόνοιας του Θεού γνωρίζοντας ότι τα γεγονότα που συμβαίνουν δεν είναι έξω από το βαθύτερο σχέδιο του Θεού. Δεν είναι τυχαία, αλλά τρόποι με τους οποίους ο Θεός μιλάει στην ανθρωπότητα. Σε εμένα, σε εσένα, στο καθένα. Εγώ πρέπει να συνδέσω τα σημεία, να κοιτάω τα σημάδια, να ακούω και να βλέπω τι θέλει να πει ο Θεός σε κάθε περίσταση του βίου μου. Γιατί το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Θεός μιλάει ακόμη και όταν σωπαίνει.
Προσέξτε όμως μια παγίδα. Το άφημα και η εμπιστοσύνη στο Θεό δεν είναι παραίτηση από την ζωή. Δεν είναι ακύρωση του θελητικής ενέργειας του ανθρώπου γιατί τότε οδηγούμαστε στην κατάθλιψη. Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος από το Θεό να θέλει, να επιθυμεί, να διεκδικεί, να κάνει όνειρα. Αυτό είναι ευλογημένο και υγιές. Μέσα σε αυτά όμως, θα πρέπει να βάζει τον Θεό. Να λέει αυτό το πολύ απλό και συγχρόνως ψυχοθεραπευτικό που έλεγαν οι γιαγιάδες μας, εκείνες που είχαν ζήσει σε οριακές καταστάσεις ζωής, «πρώτα ο Θεός….. Αν θέλει και ο Θεός». Δηλαδή εγώ ως άνθρωπος κάνω τα σχέδια μου, έχω τα όνειρά μου, ενεργώ και πράττω, και από εκεί και πέρα τον τελευταίο λόγο τον έχει ο Θεός.
"Υπάρχουν άνθρωποι που μέσα από μια δοκιμασία
άλλαξαν και μεταμορφώθηκαν.
Εμπνεύσθηκαν και δημιούργησαν.
Υπάρχουν και άλλοι που αυτοκαταστράφηκαν.
Ο πόνος θα έρθει, αυτό είναι το μόνο σίγουρο,
σε εμάς όμως μένει ο τρόπος που θα τον υποδεχθούμε
και το νόημα που θα του δώσουμε"
«Οι δυσκολίες είναι πάντα ευκαιρίες να δούμε το αλλιώς της ύπαρξης και της ζωής», έχετε πει. Μετά την λήξη της καραντίνας θα έχουμε πάρει τα μαθήματα της ζωής και θα έχουμε μεταμορφωθεί σε κάτι καλύτερο;
Ξέρετε ο πόνος δεν έχει μεταφυσικές ιδιότητες. Δεν σημαίνει ότι όποιος πονέσει θα γίνει και άγιος. Ούτε είναι σίγουρο ότι κάποιος περνώντας μια δοκιμασία θα γίνει ωριμότερος ή καλύτερος άνθρωπος. Μπορεί να γίνει σκληρότερος ή κακός. Η εμπειρία όμως μας δείχνει ότι συνήθως η ωριμότητα, η σοφία, η δημιουργικότητα, η καλοσύνη και αγιότητα είναι καρπός του πόνου. Ο άνθρωπος που δεν πόνεσε είναι ρηχός, γεμάτος έπαρση. Ο πόνος έρχεται χωρίς να σε ρωτήσει. Ίσως κι αυτό να είναι το μυστικό της ευεργεσίας του. Ότι δεν σου παίρνει την άδεια, γιατί είμαι σίγουρος ότι κανείς δεν θα του έδινε. Οπότε κάνει μια δουλειά που μόνοι μας δεν θα κάναμε. Πηγαίνει το νου και την ψυχή, σε μέρη και σε βάθη εντός μας, που εμείς σε καμία περίπτωση όχι μόνο δεν θα πηγαίναμε μα και δεν φανταζόμαστε ότι υπήρχαν μέσα μας.
Παρά ταύτα πάντα σου αφήνει το περιθώριο να μην συνεργαστείς μαζί του. Υπάρχουν άνθρωποι που μέσα από μια δοκιμασία άλλαξαν και μεταμορφώθηκαν. Εμπνεύσθηκαν και δημιούργησαν. Υπάρχουν και άλλοι που αυτοκαταστράφηκαν. Ο πόνος θα έρθει, αυτό είναι το μόνο σίγουρο, σε εμάς όμως μένει ο τρόπος που θα τον υποδεχθούμε και το νόημα που θα του δώσουμε. Δεν είναι πάντα εύκολα, αλλά εάν κάποιος το θέλει μπορεί.
Στις ομιλίες σας, επιλέγετε αρκετά συχνά να αναφερθείτε στις «σκέψεις και τους λογισμούς», εστιάζοντας στη δυναμική που έχουν στη μεταμόρφωση της ζωής μας…
Οι σκέψεις και οι λογισμοί διαμορφώνουν τη ζωή μας. Αυτό που σκεφτόμαστε είναι εκείνο που στο τέλος ζούμε. Σκεφτείτε πολύ απλά όταν ένας άνθρωπος λάβει τη Χάρη και την αφύπνιση από το άγγιγμα του Θεού στη ζωή του. Τι γίνεται; Αλλάζουν οι εξωτερικές συνθήκες του βίου του; Δεν έχει πλέον η ζωή του προβλήματα; Σαφέστατα και όχι. Τότε γιατί είναι πλέον χαρούμενος; Γιατί μπορεί να βλέπει όμορφα και θετικά τη ζωή; Μήπως γιατί σταμάτησε να έχει δοκιμασίες; Μήπως γιατί οι άλλοι άνθρωποι έγιναν άγγελοι ξαφνικά; Τίποτε από όλα αυτά. Μπορεί να μην άλλαξε τίποτε εξωτερικά, αλλά έχει αλλάξει εκείνος εσωτερικά. Άλλαξε το εσώτερο βλέμμα του πάνω στη ζωή, τα πρόσωπα, τα πράγματα. Όταν σε αγγίξει ο Θεός τίποτε πλέον δεν είναι το ίδιο.
"Όσο κι αν αργεί, πάντα ξημερώνει.
Αυτό που εμείς ονομάζουμε αποτυχία δεν υπάρχει.
Είναι ο τρόπος του Θεού ν’ αλλάξει κατεύθυνση στη ζωή μας,
όταν βλέπει ότι κάτι άλλο από εκείνο
που πάμε να κάνουμε θα μας ωφελήσει περισσότερο"
Εκτός από τα βιβλία και τις ομιλίες σας, επιλέγετε μέσα από το προσωπικό σας blog, το Facebook και το YouTube, να επικοινωνήσετε και με νέους ανθρώπους, στους οποίους έχετε μεγάλη ανταπόκριση. Τι θα θέλατε να πείτε σ’ αυτά τα νέα παιδιά, στους μαθητές, φοιτητές και υποψήφιους των Πανελλαδικών γι’ αυτήν την περίοδο που διανύουμε;
Θα τους πω να έχουν μεγάλη εμπιστοσύνη και ν’ αγαπάνε τον εαυτό τους, αυτό που είναι. Γιατί αυτό που είναι δεν κρίνεται, ούτε αξιολογείται από καμία επιτυχία και είσοδο σε κάποιο πανεπιστήμιο. Η αξία τους είναι μέσα τους, βαθιά στην καρδιά τους. Η ομορφιά τους είναι μέσα τους, την κουβαλάνε κάθε μέρα. Αρκεί να τη δουν. Είναι εικόνες Θεού, σώματα και ψυχές που κλήθηκαν για την αιωνιότητα. Δεν είναι οι επιτυχίες ή αποτυχίες τους. Τα λάθη ή τα σωστά τους. Είναι κάτι πιο βαθύ. Αυτό ν’ ανακαλύψουν στη ζωή τους. Τον Θεό που κρύβουν μέσα τους.
Να έχουν στόχους, να κάνουν όνειρα, να παλεύουν και ν’ αγωνίζονται για το καλύτερο, γιατί το αξίζουν. Το αξίζει ο κόσμος αυτός. Η μόρφωση, η γνώση είναι ένα άνοιγμα στο κόσμο του Θεού. Στο δώρο της δημιουργίας. Να έχουν λοιπόν στόχους, αλλά χωρίς να πνίγονται και να παραμορφώνονται ως άνθρωποι μέσα στο αγχωτικό κυνήγι της επιτυχίας και μόνο. Η επιτυχία είναι το αποτέλεσμα, όχι ο στόχος. Να έχουν εμπιστοσύνη στην προσπάθειά τους, σ’ αυτό που άντεξαν και μπόρεσαν να κάνουν. Και να ελπίζουν πάντα. Όσο κι αν αργεί, πάντα ξημερώνει. Όταν μια πόρτα κλείνει, ο Θεός ήδη έχει ανοίξει μια άλλη. Αυτό που εμείς ονομάζουμε αποτυχία δεν υπάρχει. Είναι ο τρόπος του Θεού ν’ αλλάξει κατεύθυνση στη ζωή μας, όταν βλέπει ότι κάτι άλλο από εκείνο που πάμε να κάνουμε θα μας ωφελήσει περισσότερο. Οπότε να πιστεύουν στο Θεό γιατί Εκείνος πιστεύει πολύ σε εκείνους.
*Από την έντυπη έκδοση της "ΜτΚ" στις 18-19 Απριλίου 2020